Poznaj PAŻP: Operator ATM

technologia

lotniska

bezpieczeństwo

gospodarka

edukacja

lotnictwo komunikacyjne

PAŻP po długiej przerwie wraca do was ze świeżą dawką informacji i ciekawostek z życia Polskiej Agencji Żeglugi Powietrznej.

Z najnowszego odcinka „Poznaj PAŻP” dowiecie się o obowiązkach Operatorów ATM. Kim są? Co robią? I dlaczego ich praca jest tak istotna i odpowiedzialna?

Operator ATM wywodzi się w prostej linii ze stanowiska Asystenta Kontrolera Ruchu Lotniczego, które to z biegiem czasu i wraz z wprowadzaniem kolejnych modernizacji w zarządzaniu ruchem lotniczym znacznie ewoluowało. Przede wszystkim, zmienił się zakres i ilość obowiązków. Część z tych, za które osoby pełniące tę funkcję historycznie odpowiadały, dziś przejęły systemy komputerowe. Z drugiej strony, rosnący ruch lotniczy i coraz większe obłożenie pracą Kontrolerów Ruchu Lotniczego wymagały, by część ich obowiązków została przerzucona na innych pracowników operacyjnych.

Tym też sposobem po raz pierwszy na sali operacyjnej pojawił się Flight Data, którego obowiązki w zmienionej i rozbudowanej formie pełni Operator ATM. I tu od razu trzeba podkreślić: wbrew ewentualnym pierwszym skojarzeniom, praca osób zatrudnionych na tym stanowisku ma ogromne znaczenie dla komfortu pracy i świadomości operacyjnej kontrolerów. Stąd też potrzeba, by funkcję tę pełniły osoby, które już wcześniej poznały zasady pracy różnych służb ruchu lotniczego, a także specyfikę samej sali operacyjnej.

Najważniejszą częścią działalności Operatorów ATM jest wsparcie Kontrolerów ACC oraz innych służb żeglugi powietrznej. Z czasem jednak ich rola zmieniała się wraz ze zmianami wprowadzanymi bezpośrednio na sali operacyjnej, jak i pojawiającymi się w przestrzeni powietrznej. Zanim pojawił się system PEGASUS P_21, asystenci byli odpowiedzialni za przygotowanie i dystrybucję pasków postępu lotu. Zajmowali się wszystkimi kwestiami związanymi z planami lotu, ich brakami, modyfikacją czy aktywacjami. Choć pierwotnie mieli wspierać jedynie ACC, wkrótce zaczęli wspomagać także Kontrolerów APP, TWR i OAT oraz Informatorów FIS.

Obowiązek dystrybucji drukowanych pasków dla kontrolerów obszarowych odszedł wraz z pojawieniem się nowego systemu na sali operacyjnej. Z biegiem lat Operatorom ATM przybyło za to nowych zadań oraz znacząco zwiększyło się natężenie tych już wykonywanych.

Nadal najważniejszym zadaniem pozostaje nadzorowanie funkcjonowania i przeciwdziałanie wszelkim nieprawidłowościom związanym z planami lotów i depeszami koordynacyjnymi. Operatorzy ATM są pierwszym ogniwem, który reaguje gdy w systemie wystąpi problem dotyczący tej dziedziny. Wielokrotnie pracownicy korzystający z danych lotniczych zawartych w systemie nawet nie maja świadomości, że wcześniej zostały one zweryfikowane czy poprawione przez Operatorów ATM. Ich szybkie i sprawne działanie jest tu kluczowe, ponieważ nieprawidłowości dotyczą z reguły samolotów będących już w powietrzu.

Co więcej, Operatorzy ATM służą pomocą i wsparciem różnym organom na sali operacyjnej. W związku z rosnącym ruchem lotniczym i zmianami struktury przestrzeni powietrznej, przybyło obowiązków kontrolerom, rozrosła się zarazem siatka osób zarządzających personelem operacyjnym. Powstało chociażby stanowisko Senior Kontrolera, który zajmuje się między innymi ustalaniem konfiguracji przestrzeni powietrznej i obsady kontrolerskiej. Narastała więc potrzeba odciążenia ich codziennej pracy. W związku z tym Operatorzy ATM przejęli wprowadzanie konfiguracji sektorowych do systemów, z uwzględnieniem FIR-ów zewnętrznych, paneli łączności VCS i systemu PEGASUS czy Pandora. Wgrywają istotne dane, jak np. informacje o sytuacji w sąsiadujących z Polską przestrzeniach powietrznych czy aktualne częstotliwości radiowe. Całokształtowi tych działań przyświeca cel redukowania ilości pracy kontrolerów, dzięki czemu podnosi się ich świadomość operacyjna. Krótko mówiąc - kontroler ruchu lotniczego ma mieć zapewnioną pełną informację o ruchu, a zadaniem Operatorów ATM jest zagwarantowanie im tego.

Zakres wykonywanych czynności jest na tyle szeroki, że trudno go jednoznacznie zdefiniować. Ich stanowisko pracy jest faktycznie przygotowane do tego, by wykonać wszystkie zlecone zadania. Operatorzy ATM odciążają w pracy personel operacyjny służb ruchu lotniczego oraz osoby zarządzające na sali operacyjnej, jak Senior Kontroler i Kierownik Zmiany. Kontrolują i korygują napływające depesze ruchowe, w których mimo automatycznej aktualizacji może czasem wystąpić rozbieżność. Posiadają bogaty zasób wiedzy związanej z działaniem systemów, jak PEGASUS czy CMD. To też pierwsze osoby, do których dzwoni się, gdy pojawiają się trudności związane z systemami na poziomie operacyjnym oraz gdy występuje konieczność weryfikacji i modyfikacji planu lotu jeszcze zanim dany samolot pojawi się w polskiej przestrzeni powietrznej. Operatorzy ATM mają ponadto możliwość konfigurowania systemów nie tylko w budynku CZRL, ale również zdalnie, w innych salach operacyjnych na terenie Polski

Operatorzy ATM mają do dyspozycji dwa stanowiska operacyjne wyposażone w system PEGASUS, umieszczone w strategicznym miejscu w centralnym punkcie sali operacyjnej, a także trzecie dodatkowe, znajdujące się bezpośrednio obok stanowiska Kierownika Zmiany. Pełnią całodobowe dyżury i pracują w parach, mając trzecią osobę w zapasie. Ponieważ operują głównie na depeszach i planach lotu, to właśnie one rzucają się w oczy na ekranie w pierwszej kolejności. Stanowiska poboczne tymczasem wyposażono w graficzne układy, umożliwiające sprawne konfigurowanie układów stanowisk i podziału sal operacyjnych. Operatorzy ATM korzystają regularnie z działającego przy Network Managerze portalu NOP - europejskiego systemu obsługującego między innymi plany lotu. Podobnie jak stanowiska kontrolerskie, także miejsce pracy Operatorów ATM wyposażone jest w P21 Fallback - system awaryjny, gwarantujący ciągłość pracy na wypadek awarii.

Zespół Operatorów ATM składa się z 18 osób, które ukończyły podstawowe szkolenie kontrolerskie oraz przeszły odpowiednie szkolenie na stanowisku. Pracownicy wybierani są spośród kandydatów mających doświadczenie w pracy służb ruchu lotniczego, co procentuje gdy konieczne jest sprawne wykonywanie obowiązków. Duże znaczenie ma ponadto umiejętność szybkiej pracy i podzielność uwagi oraz precyzyjne wykonywanie powierzonych zadań.

Ciekawostka: Operatorzy ATM pełnią jedną z najbardziej wszechstronnych funkcji na sali operacyjnej budynku CZRL, a zarazem jedną z najmniej rzucających się w oczy. Nie tylko dbają o to, by kontroler dysponował jak najbardziej aktualną informacją dotyczącą operacji lotniczej, nie tylko asystują osobom zarządzającym personelem operacyjnym i nie tylko dbają o odpowiednie konfiguracje i funkcjonowanie systemów operacyjnych. Wykonują też wiele innych, z pozoru błahych zadań, jak choćby przekazanie informacji o turbulencjach do instytutu meteo. Dzięki temu służby ruchu lotniczego, pozbawione obciążenia w formie nawału dodatkowych zadań, mogą się skupić na wykonywaniu swoich obowiązków. Operatorzy ATM wykonują więc nieocenioną pracę, której na pierwszy rzut oka nie widać. Bez nich jednak zarządzanie i kontrola ruchu lotniczego byłyby o wiele bardziej wymagające.