ULC proponuje nowe strefy R i P, czyli ciąg dalszy działań Urzędu

ZASADY LATANIA NAD MIASTAMI – wg ULC zostaliśmy wysłuchani.

Temat zasad lotów nad miastami nabiera rozpędu. Od początku roku mieliśmy okazje na wymianę stanowisk w sprawie obowiązujących przepisów. Na początku konferencja GA zorganizowana przez PAŻP, następnie Seminarium ULC dotyczące przepisów rozporządzeń Komisji (UE) w zakresie lotnictwa ogólnego (GA). Odbyło się też wiele spotkań z przedstawicielami Ministerstwa Infrastruktury Departamentu Lotnictwa, Prezesa Urzędu Lotnictwa Cywilnego, Polskiej Agencji Żeglugi Powietrznej, gdzie różne grupy pilotów General Aviation (GA) miały okazję rozmawiać na ten temat.

Na tej podstawie powstało kilka artykułów, w większości dostępnych na portalu dlapilota.pl. W tym czasie pracownicy ULC pracowali nad projektem zmian rozporządzenia Ministra Infrastruktury z dnia 5 marca 2019 r. w sprawie zakazów lub ograniczeń lotów na czas dłuższy niż 3 miesiące (Dz. U. poz. 617). 

Urzędnicy zebrali i otrzymali szereg materiałów, w tym opracowanie KTL AOPA Poland dotyczące doskonałości statków powietrznych (wskazujące na bezsensowność ustalania dodatkowych ograniczeń), sugestie związane z koniecznością odejścia od granic administracyjnych miast, a całość przedstawili na Komitecie Zarządzania Przestrzenią Powietrzną (KZPP). Niestety przedstawicieli lotnictwa ogólnego na KZPP, mimo wielu próśb a nawet obietnic ze strony MI, że zostanie doproszone, nie było.

W ten sposób 28 czerwca 2024 r. powstał projekt zmiany rozporządzenia Ministra Infrastruktury z dnia 5 marca 2019 r., który następnie został przekazany do dalszych prac do Ministra właściwego do spraw transportu.

Poprosiłem o jego udostępnienie i go otrzymałem:
 

ZOSTALIŚMY WYSŁUCHANI!
(…. naprawdę?)

Projekt zakłada zmiany:

w § 3 w ust. 1 poprzez uchylenie pkt 2 oraz uchylenie w całości ust. 2 i 3, czyli: 
 

W §5 poprzez uchylenie ust 1 i 2, czyli:

W §8 następują zmiany brzmienia ust. 1 pkt 5, a do pkt 6 dodaje się literę c)

Na pierwszy rzut oka, projekt Prezesa ULC proponuje, by po 90 dniach od dnia ogłoszenia zmian, nowa wersja rozporządzenia w sprawie “zasad lotów nad miastami” odeszła od przeglądania statystyk GUS oraz sprawdzania Geoportalu w celu określenia granic administracyjnych I populacji miasta, czyli by zaczęły obowiązywać czyste zasady europejskie opisane w rozporządzeniu nr 923/20212 – SERA.

SERA.5005    Przepisy wykonywania lotu z widocznością
f)    Z wyjątkiem sytuacji, gdy jest to konieczne ze względu na start lub lądowanie lub gdy uzyskano zezwolenie właściwego organu, lot VFR nie jest wykonywany:
1)    nad gęstą zabudową dużych miast, miasteczek, osiedli lub nad zgromadzeniem osób na wolnym powietrzu na wysokości względnej mniejszej niż 300 m (1 000 ft) nad najwyższą przeszkodą znajdującą się w promieniu 600 m od statku powietrznego;
2)    nad terenem innym niż wymieniony w pkt 1 na wysokości względnej mniejszej niż 150 m (500 ft) nad lądem lub wodą, lub 150 m (500 ft) nad najwyższą przeszkodą znajdującą się w promieniu 150 m (500 ft) od statku powietrznego.

Do tego dążyło środowisko pilotów GA.... ale,

Z informacji prasowych wynika, że takie stanowiska miały też sądy rozpoznające sprawy związane z oskarżeniami pilotów latających nad Warszawą powyżej wspomnianych 1000 ft nad najwyższą przeszkodą w promieniu 600 m od statku powietrznego, ale poniżej  2 km określonych dotychczasowym rozporządzeniem, a nie poniżej obu tych wartości.

SUKCES, ale czy do końca?

Przyglądając się projektowi nowego rozporządzenia dostrzec można, że Prezes ULC oponuje za odejściem od uzyskiwania zgód na niższe loty nad “miastami” dotychczas uzyskiwane od Burmistrzów lub Prezydentów miast. Pojawia się za to rozszerzenie w postaci wyrażania zgody na loty w mających nowopowstać strefach RESTRICTED.

Zwróćmy uwagę na dokładny zapis propozycji, w którym wskazuje się dodatkową zmianę w postaci dokładnie 15 nowych "R" zawartych w załączniku nr 3 pkt 29-43.

Obecnie wskazane są w nim 26 strefy.

W międzyczasie 18 lipca 2024 r. opublikowano nowelizację  załącznika nr 1 (lista stref P) oraz załącznik nr 3 (lista stref R) wspomnianego rozporządzenia, która wejdzie w życie z dniem 31 października 2024 r. link:

https://isap.sejm.gov.pl/isap.nsf/download.xsp/WDU20240001070/O/D20241070.pdf

Wprowadzono w ten sposób 5 nowych stref PROHIBITED:    

• EP P35 BIAŁOBRZEGI
• EP P36 GDAŃSK II
• EP P37 DOBRÓW
• EP P38 OSIEK
• EP P40 KRAKÓW-ZAKRZÓWEK

i 2 nowe strefy RESTRICTED:

• EP R42 SOCHACZEW
• EP R43 NOWY PORT

Wróćmy do propozycji kolejnych stref R związanych z miastami. Propozycji treści Załącznika nr 3 jeszcze nie otrzymałem, liczę, że lada dzień go otrzymam.

Otrzymałem natomiast uzasadnienie projektu zmian oraz materiały uzupełniające.

Z ich treści wynika, że KZPP otrzymało od ULC i pozytywnie  zaopiniowało propozycję:

"rezygnacji z koncepcji "granic administracyjnych miast”, na rzecz ustanowienia stref R nad miastami, a zarazem które będą:
- uwzględniały dane Głównego Urzędu Geodezji i Kartografii dot. gęstej zabudowy miast liczących co najmniej 100 tys. mieszkańców;
- oparte na prostych figurach geometrycznych;
- tam gdzie jest to możliwe, wpisane w granice administracyjne miast, tak aby można było zastosować odstępstwo w zakresie wykonania lotu na zlecenie albo za zgodą prezydenta miasta;
- uwzględniały potrzeby ochrony obiektów szczególnie wrażliwych na negatywne oddziaływanie lotnictwa." 

Jest to fragment uzasadnienia propozycji projektu zmiany rozporządzenia przesłanego do Ministra Infrastruktury. W jego dalszej części wskazuje się na:

"Zwrócono jednocześnie uwagę na fakt, że co do zasady przestrzeń powietrzna nad miastami nie jest dedykowana do wykonywania lotów, jeżeli nie jest to uzasadnione celem lub szczególnymi okolicznościami wykonywania operacji, jak np. dolot lub odlot do/z lotniska, położonego w takim mieście lub w jego bezpośrednim sąsiedztwie."

W ten sposób pojawiła się propozycja 15 nowych stref "R":

• EP R44 BYTOM
• EP R45 CHORZÓW
• EP R46 DĄBROWA GÓRNICZA 
• EP R47 GLIWICE
• EP R48 RUDA ŚLĄSKA
• EP R49 SOSNOWIEC
• EP R50 TYCHY
• EP R51 ZABRZE
• EP R52 KATOWICE
• EP R57 POZNAŃ
• EP R58 ŁÓDŹ
• EP R53 WROCŁAW
• EP R54 KRAKÓW
• EP R55 WARSZAWA
• EP R56 GDAŃSK

Czytając dalej uzasadnienie projektu dowiadujemy się dlaczego wspomniane powyżej strefy R mają mieć różne górne granice.

"W odniesieniu do górnych granic stref R, KZPP zarekomendował zaprojektowanie ich indywidualnie dla każdego z miast w oparciu o analizę parametrów aerodynamicznych statków powietrznych GA."

Wysokości stref EP R44 – EP R56 odnajduje we wspomnianej analizie jak również i inne cenne dane.

Uwzględnia ona, szereg parametrów biorąc pod lupę awarie silników z lat 2008-2023 grupy jednosilnikowych statków powietrznych.

Stwierdzono, że w 36,30% przerwa lub nierówna praca silnika miała miejsce w fazie przelotu. Niestety nie podano źródła tych danych.

 

Doskonałość również została wzięta pod uwagę...

Dane zebrano w tabele

Analiza objęła również kwestię hałasu, którego wpływ również ujęty jest w uzasadnieniu projektu zmiany rozporządzenia

Fragment z uzasadnienia:

“Dodatkowo, mając na uwadze, wynikającą z delegacji art. 119 ust. 4 pkt 1 ustawy – Prawo lotnicze właściwość ministra właściwego do spraw transportu oraz Ministra Obrony Narodowej i ministrów właściwych do spraw: klimatu, wewnętrznych oraz środowiska wskazuje się również, że w reprezentatywnej grupie 513 jednosilnikowych samolotów z napędem tłokowym lotnictwa GA występują samoloty o maksymalnej masie startowej MTOM < 5700 kg, generujące poziom hałasu w nalocie na poziomie od 60 do 85 dBA, ze statystyczną wartością oczekiwaną 70,8 dBA.”

Jedna z tabel wskazała pasujące do obecnej numeracji stref R, kolejne numery wskazane w projekcie, a w końcowej kolumnie wskazana została enigmatyczna wartość oznaczona - AMSL(Rozp24) / Hrozp24 [ft]
 

Z przedstawionych danych, odczytuje (domniemanie, ponieważ nie dysponuje wspomnianym projektem załącznika nr 3), że górne granice stref mają wynosić:

To twierdzenie potwierdza końcówka uzasadnienia przesłanego Ministrowi Infrastruktury, które stwierdza, że:

“Mając na uwadze powyższe, proponuje się zmianę obowiązujących przepisów, która zakłada:

1)    jednoznaczne określenie elementów struktury przestrzeni powietrznej nad miastami, w których loty są dopuszczalne oraz takich, w których ten ruch podlega pewnym ograniczeniom. Pierwszym elementem są obowiązujące strefy kontrolowane lotnisk, tzw. CTR, które stanowią przestrzeń powietrzną kontrolowaną, a zatem przestrzeń w której lot wymaga przede wszystkim złożenia planu lotu, a następnie uzyskania zezwolenia służby kontroli ruchu lotniczego (dalej „ATC”). 

CTR chronią niejako przestrzeń powietrzną nad miastami przed wykonywaniem lotów w sposób dowolny. Niemniej jednak, CTR nie są ustanawiane nad całym obszarem miasta i dlatego w celu zapewnienia dodatkowej ochrony ustanawia się strefy R nad największymi miastami w Polsce. Przyjęto kryterium liczby mieszkańców co najmniej 500 tys.;

2)    ograniczenie lotniczego ruchu GA nad największymi miastami, w szczególności nad m.st. Warszawą.

W związku z powyższym proponuje się ustanowić strefy R nad nw. miastami:

1. Gdańsk,
2. Kraków,
3. Łódź,
4. Poznań,
5. Warszawa,
6. Wrocław,
7. Bytom,
8. Chorzów,
9. Dąbrowa Górnicza,
10. Gliwice,
11. Katowice,
12. Ruda Śląska,
13. Sosnowiec,
14. Tychy,
15. Zabrze.

Granice poziome i pionowe stref R zostały zaprojektowane z uwzględnieniem danych dotyczących parametrów aerodynamicznych statków powietrznych, zgodnie z którymi, w przypadku wystąpienia awarii zespołu napędowego statek powietrzny będzie w stanie bezpiecznie opuścić obszar gęstej zabudowy miasta, co nie musi oczywiście być tożsame z opuszczeniem jego granic administracyjnych. Analiza służąca opracowaniu zaproponowanych rozwiązań wykonana została z uwzględnieniem zagadnień dotyczących bezpieczeństwa lotniczego, nie uwzględnia natomiast zagadnień związanych wpływem hałasu generowanego przez statki powietrzne na środowisko.”

To nie jest ostatnie zdanie Prezesa ULC odnośnie ograniczania ruchu GA, w kolejnym zdaniu odczytujemy wnioskowanie do Ministra Infrastruktury, o: 

“Zasadnym wydaje się dokonanie takiej analizy przez organy właściwe w zakresie ochrony środowiska, które posiadają stosowne narzędzia w tym zakresie.”

Projekt uwzględnił przenikanie się stref:

“W przypadku ustanowienia strefy R, która będzie miała część wspólną z CTR, w takiej strefie oprócz ograniczenia lotów, będą również obowiązywały zasady wykonywania lotu w przestrzeni powietrznej kontrolowanej, tj. wlot z planem lotu i jedynie za zezwoleniem ATC. Jeżeli CTR nie będzie dostępna 24h, to poza godzinami aktywności CTR, w takiej wspólnej części przestrzeni powietrznej będą w dalszym ciągu obowiązywały zakazy i ograniczenia dla strefy R.” 

Nad pozostałymi miastami loty będą wykonywane zgodnie z obowiązującymi przepisami rozporządzenia nr 923/2012/UE.

Dodatkowo należy wskazać, że wyznaczenie stref R znacząco wpłynie na bezpieczeństwo operacji GA, szczególnie w kontekście spowodowania przez statek powietrzny na ziemi zagrożenia dla życia, zdrowia, mienia lub środowiska.”

Nie znając ostatniej kolumny załącznika nr 3 do projektu, w obecnej wersji znajduje się tam, “Rodzaj zakazu”, trudno odnieść się do jego zakresu, czy będzie dotyczył tylko statków powietrznych z napędem, czy również obejmie szybowce i balony.

Z własnego doświadczenia i perspektywy, czytając ten projekt wraz z jego uzasadnieniem, nie odnajduję w nim rozwiązania problemu latania nad miastami. Jedynie co dobrego w nim dostrzegam to odejście od nieżyciowych rozwiązań “granic administracyjnych”. 

Za to zdanie “ograniczenie lotniczego ruchu GA nad największymi miastami” mrozi krew w żyłach. Przedstawione propozycje nadal nie rozwiązują problemu latania po trasach do i odlotowych do i z lotnisk położonych w obrębie miast (również tych objętych proponowanymi strefami R). To właśnie na tych lotniskach odbywa się najwięcej lotów, to tu piloci zdobywają największe doświadczenie…

Kolejną odsłoną “Zasad Lotów nad Miastami” mają być konsultacje społeczne – mają potrwać 30 dni – lista podmiotów ma 60 pozycji, ale to nie zamyka możliwości by stanowisko każdego z nas miało możliwość ujrzenia światła dziennego.

Jeśli chciałbyś/-abyś zabrać głos w dyskusji, prosimy o komentarz lub maila do redakcji portalu: wspolpraca@dlapilota.pl

Hubert Massalski - pilot, Instruktor samolotowy, wieloletni szef instruktorów szkolenia teoretycznego w ATO AW.

Czytaj również:

Projekt_rozp_119_ust_4_pkt_1_2024.06.28.pdf
OSR_proj.rozp_119_ust_4_pkt_1_28.06.2024.pdf

Ciąg dalszy: ULC: Propozycja stref R i P nad miastami. Ciąg dalszy...

Powiązane artykuły:

Analiza KTL AOPA Poland: Minimalne wysokości lotu nad miastami
Blog Mikołaja Doskocza: Lot nad miastami poniżej dopuszczalnych wysokości – przestępstwo czy nie?
Co kraj to obyczaj. Zasady wykonywania lotów nad miastami Europy
Wysokości lotów nad miastami. Dramy Sezon: 2 Odcinek: 1. Czy ULC chce się powoli uwolnić z oparów absurdu jakie razem z ministerstwem wytworzył?
O co chodzi w tej dramie z wysokościami lotów nad miastami i czy obecne Rozporządzenie Ministra Infrastruktury w tym zakresie jest prawnie wiążące? Co zrobić jak zarzucą nam jego naruszenie?
Minimalne wysokości lotów nad "miastami". Sezon 4 odcinek 1. Najnowsze stanowisko ULC - wychodzenie rakiem z problemu, który urząd sam stworzył. .. .Mecz trwa dalej, a my nie tylko kibicujemy, nie sędziujemy i nie chodzimy na kolanach ...