Raport wstępny PKBWL z wypadku samolotu UL CH-601 Zodiak w miejscowości Lipowa

Państwowa Komisja Badania Wypadków Lotniczych opublikowała raport wstępny 2025-0108 z wypadku samolotu UL CH-601 Zodiak (znaki rejestracyjne OK-LUA60), do którego doszło 9 września 2025 r., w miejscowości Lipowa.

W raporcie 2025/0108 czytamy:

W dniu 9 września 2025 r., w godzinach porannych, na lądowisko w Lipowej przybyli dwaj miejscowi piloci, z zamiarem wykonania lotu samolotem CH-601 „Zodiak” o znaku rozpoznawczym OK-LUA60. Samolot był własnością jednego z nich. Na co dzień był przechowywany w hangarze, na lądowisku. Prawdopodobnie, zamierzonym celem pilotów był lot na jedno z lotnisk w Republice Czeskiej, położone kilkadziesiąt kilometrów na zachód od Bielska Białej.

W dniu zdarzenia, do godzin przedpołudniowych, nad całą Kotliną Żywiecką, w tym nad położonym w jej obrębie lądowiskiem w Lipowej, zalegały gęste mgły.

Bardziej szczegółowy opis warunków atmosferycznych jakie panowały podczas startu samolotu podany został w pkt. 4.4. tego raportu. 

Okoliczności startu samolotu, który uległ wypadkowi o godz. 9.34 LMT , Komisja ustaliła na podstawie zapisów z dwóch kamer CCTV, znajdujących się na terenie lądowiska (na budynku administracyjnym) oraz w oparciu o zeznania świadków.

Kamera nr 1, umiejscowiona na północnej ścianie budynku przy lądowisku, zarejestrowała otwarcie wrót hangaru i wyciąganie z niego samolotu. Następnie, na nagraniu widoczny jest przegląd samolotu do lotu, wykonywany przez jedną osobę, zajmowanie miejsca w kabinie przez dwie osoby, uruchomienie i próba silnika oraz odkołowanie do startu: 

• godz. 9:08 otwarcie drzwi i wyhangarowanie samolotu;
• godz. 9:15 jeden z pilotów, właściciel samolotu (który następnie zajął miejsce po lewej stronie w kokpicie) obszedł samolot dookoła;
• godz. 9:17 piloci zajęli miejsca w kabinie;
• godz. 9:18:40÷50 uruchomienie silnika i rozpoczęcie próby
• godz. 9:27:00 – odkołowanie do miejsca startu.

Kamera nr 2, umiejscowiona na zachodniej ścianie budynku, także zarejestrowała odkołowanie samolotu w kierunku „na zachód”: 

• godz. 9:27:12 odkołowanie na zachód.

Start nastąpił z zachodniego skraju trawiastej drogi startowej, na kierunku 063^o. 

O godz. 9:32:00 kamera nr 2 nagrała odrywający się od ziemi, po rozbiegu, samolot, a następnie fazę rozpędzania i początkowego wznoszenia.

O godz. 9:32:08 kamera nr 1 uchwyciła samolot, przelatujący nad wschodnią granicą lądowiska. Znajdował się on na wysokości około 15÷17 m nad lądowiskiem, na wyraźnym wznoszeniu, przechylony o kilka stopni na lewe skrzydło, z odchyłką kursu w lewo od osi startu (na NE).

Około 2 minuty po starcie samolot zderzył się z ziemią na sąsiadującym z lądowiskiem polu i natychmiast zapalił. Zderzenie nastąpiło na kierunku około 190^o. Świadkowie, którzy po 2÷3 minutach dobiegli do miejsca wypadku, nie byli w stanie gasić pożaru. 

Powiadomili służby ratownicze. Na miejsce zdarzenia zadysponowano 6 zastępów straży pożarnej oraz karetki pogotowia ratunkowego. Po ugaszeniu pozostałości wraku, w wypalonym kokpicie strażacy odnaleźli ciała dwóch ofiar.

Uszkodzenia statku powietrznego:

Samolot został całkowicie zniszczony. Obszar śladów na ziemi jest niewielki i obejmuje naruszony hummus oraz pas wypalonej trawy.

Oba skrzydła oddzieliły się od kadłuba, a ich struktura wewnętrzna (dźwigary, żebra, nitowane wzmocnienia) została znacząco naruszona bądź zniszczona. Cała część spływowa prawego skrzydła oderwała się od dźwigara. Zbiorniki paliwowe, pod wpływem zderzenia z ziemią, wybudowały się całkowicie z kesonów i znalazły się poza skrzydłami. Zbiorniki te uległy rozerwaniu, a rozlane z nich paliwo podsycało pożar.

Zespół napędowy wraz z łożem oraz ścianą ogniową oddzielił się od kadłuba. Jedna z łopat kompozytowego śmigła odłamała się przy uderzeniu o ziemię i znajdowała kilka metrów od wraku. Dwie pozostałe łopaty pozostały na piaście. Poza złamaniem trzonu jednej z łopat, żadna z nich nie nosiła śladów uszkodzeń mechanicznych.

Obciążenia udarowe i cieplne spowodowały m.in. oderwanie, rozerwanie i częściowe stopienie się gaźników – leżały one osobno. Kokpit (kabina załogi) uległa całkowitej destrukcji oraz wypaleniu.

Informacje meteorologiczne 

Pełne informacje o pogodzie w chwili zdarzenia oraz analiza wpływu warunków pogodowych na zdarzenie podane zostaną w raporcie końcowym.

W dniu wypadku, w godzinach nocnych i przedpołudniowych, na obszarze Kotliny Żywieckiej tworzyły się gęste mgły. Ograniczały one widzialność w poziomie i w pionie do kilkudziesięciu metrów.

Mgła jest częstym zjawiskiem na Żywiecczyźnie i wiąże się z obecnością zbiornika wodnego – Jeziora Żywieckiego na rzece Sole. Jezioro oddalone jest od Lipowej zaledwie o kilka kilometrów, na wschód. Brak ruchu powietrza prowadzi do zastoisk i koncentracji mgły w obniżeniach terenu.

Warunki do wykonywania lotów z lądowiska w Lipowej, w godzinach porannych w dniu 9 września 2025 r., były skrajnie złe. Pogodę obrazują zdjęcia z kamer zainstalowanych na lądowisku. Szacowana widzialność pozioma w chwili startu samolotu wynosiła – na kierunku startu – najwyżej 200 m.  

Planowane działania PKBWL :

1. Pozyskanie dokumentacji wyszkoleniowej pilota/pilotów oraz dokumentacji samolotu – działania prowadzone są we współpracy z Prokuraturą Rejonową w Żywcu.
2. Analiza czynników pogodowych i ich wpływu na przebieg zdarzenia.
3. Określenie czynników ludzkich, które mogły przyczynić się do zdarzenia.
4. Opracowanie Projektu Raportu Końcowego.
5. Konsultacje Projektu Raportu Końcowego.
6. Publikacja Raportu Końcowego

Pełny raport wstępny 2025/0108 dostępny jest tutaj (LINK)