Zawód egzaminator(a)? Zmiany w systemie egzaminowania praktycznego EASA

„Założenia zmian:

Po wprowadzeniu nowych reguł system powinien pracować w oparciu o następujące założenia:

• kompetencja do przeprowadzania egzaminów należy do egzaminatorów, a nie do władz lotniczych;
• egzaminatorzy nie działają już na podstawie upoważnienia, lecz korzystają z przywilejów, jakie daje im posiadany certyfikat, co prowadzi do realizacji zasady swobodnego przepływu specjalistów i usług w UE;
• standaryzacja egzaminatorów w sensie zharmonizowanych przepisów w całej UE doprowadzi do poprawy bezpieczeństwa.

W starym  systemie licencjonowania załóg lotniczych egzaminatorzy pracowali w imieniu krajowych władz lotniczych (NAA) i wykonywali kompetencje, które zostały im „oddelegowane” lub przydzielone im przez władze. Dlatego to władza, a nie rynek, decydowała o tym, ilu egzaminatorów jest potrzebnych. Władza decydowała też, jakie wymagania egzaminatorzy będą musieli spełnić. Wreszcie władze wyznaczały i przydzielały egzaminatorów do konkretnych egzaminów lotniczych. System ten działał przy założeniu, że kompetencja do przeprowadzania egzaminów należała do władzy lotniczej , która zlecała je egzaminatorom.

W nowych systemie egzaminatorzy czerpią przywilej oceny umiejętności pilotów bezpośrednio z prawa unijnego, gdy spełniają odpowiednie wymagania. Potwierdza to certyfikat, który upoważnia do przeprowadzania egzaminów praktycznych i kontroli umiejętności. Dlatego podczas przeprowadzania egzaminu praktycznego lub kontroli umiejętności egzaminatorzy nie działają już w ramach delegacji organu, ale korzystają z przywilejów, jakie daje im posiadany przez nich certyfikat (np. lekarze, prawnicy, dyplomowani inżynierowie i podobne zawody). Dzięki temu nowemu systemowi organ nie może już określać liczby egzaminatorów (działania takie pogwałcałaby  zasadę prawa dostępu do zawodu).

Oczekiwane rezultaty/wpływ:

• swobodny przepływ egzaminatorów w celu wykonywania pracy w innym państwie członkowskim;
• standaryzacja egzaminatorów w państwach członkowskich EASA poprzez uznawanie egzaminatorów na podstawie certyfikatu; oparte na wspólnych wymaganiach i dające egzaminatorom takie same przywileje w całej UE (27 państw członkowskich UE i 4 państwa Europejskiego Stowarzyszenia Wolnego Handlu (EFTA));
• równe szanse dla rynku wewnętrznego;
• zgodność z ICAO/FAA;
• wzrost liczby egzaminatorów, przyniesie pozytywne skutki społeczne i gospodarcze¹

Odejście od upoważnień na rzecz certyfikatów zasygnalizował również ULC, wskazując że nie będą one wydawane już na zasadzie uznaniowości i delegowania egzaminatorów przez Władzę, wystarczy aby kandydaci na egzaminatorów spełniali tylko wymagania stosownym przepisów UE².

Szkolić egzaminatorów może już nie tylko nasz urząd ale i ośrodki szkolenia iw tym celu opracowano specjalne wytyczne ułatwiające sprawne zatwierdzanie programów³.

Tekst na początku artykułu  nie jest tym razem moim osobistym poglądem, lecz jest to cytat z dokumentu zamieszczonego na  stronie EASA  z kwietnia 2018 r. „ Sprawozdanie z oceny wdrożenia Rozporządzenia w sprawie załóg lotniczych (rozporządzenie (UE) nr 1178/2011), Część FCL, podczęść K Egzaminatorzy” - LINK: https://www.easa.europa.eu/sites/default/files/dfu/evaluationFCLlastversion.pdf. Gorąco zachęcam do zapoznania się z tym dokumentem.

Stary system o którym na początku artykułu to przepisy JAR FCL 1 i 2 według których to władza lotnicza wyznaczała egzaminatorów i regulowała ich ilość oraz rozmieszczenie geograficzne. Egzaminy miały charakter państwowy.

Z kolei nowe przepisy o których mowa jest w cytacie wyżej obowiązują już od ponad 10 lat od kiedy weszło w życie Rozporządzenie (UE) Nr 1178/2011 i przepisy JAR-FCL zostały zastąpione przez PART-FCL.

ULC jeszcze w 2012 roku  deklarował na swojej stronie, że nie będzie ograniczał arbitralnie liczby egzaminatorów, wydawał certyfikaty zamiast upoważnień każdemu kandydatowi który spełnia wymagania przepisów UE:

„https://ulc.gov.pl/pl/publikacje/wiadomosci/778-part-fcl: „Egzaminatorzy szkolenia praktycznego, którzy obecnie wyznaczani są na zasadzie upoważnień będą zobowiązani posiadać odpowiednie certyfikaty (podobnie jak instruktorzy piloci). Podkreślić należy fakt, że certyfikaty wydawane będą pilotom po spełnieniu wymagań zawartych w Części K, a nie jak do tej pory na zasadzie uznaniowości i delegowania przez Władzę Lotniczą.”

Podobnie nasz krajowy organ  zapraszał ośrodki szkolenia do zatwierdzania programów szkolenia egzaminatorów (co oznaczało, że jego system zarządzania został dostosowany do zmian w przepisach) przygotowując stosowne wytyczne ułatwiające zatwierdzanie programów szkoleń egzaminatorów, które podobnie jak szkolenia instruktorów, może prowadzić nie tylko organ, ale również ośrodki szkolenia ATO i DTO.

Czy zamierzenia te  zostały zrealizowane, a nowy system egzaminowania został wdrożony u nas po 10 latach od wprowadzenia zmian prawa tak jak w innych krajach UE?

Temat jest ważny, bo ma wpływ nie tylko na bezpieczeństwo lotnicze, ale również lotniczą rzeczywistość np. dostępność egzaminatorów, przebieg kariery zawodowej instruktorów, procedury administracyjne (np. opłaty), konkurencyjność naszego rynku lotniczego w UE itd . Przyjrzymy się tej  sprawie nieco bliżej w kolejnych częściach artykułu.

Przypisy:

1) Patrz: https://www.easa.europa.eu/sites/default/files/dfu/evaluationFCLlastversion.pdf
2) Patrz: https://ulc.gov.pl/pl/publikacje/wiadomosci/778-part-fcl
3) Patrz dodatek H w - https://www.ulc.gov.pl/_download/lke/Standaryzacja_i_upowa%C5%BCnienie_egzaminator%C3%B3w_Statki_powietrzne_z_za%C5%82og%C4%85_jednoosobow%C4%85.pdf

Janusz Boczoń

Koniec części pierwszej.

Czytaj również:
Zawód egzaminator(a) część 2 - Egzamin państwowy, egzaminator państwowy – prawda czy mit?
Zawód egzaminator(a) – część 3 - Czy członek LKE i egzaminator to to samo i o tym, że słowa są ważne
Zawód egzaminator(a) – część 4: Dlaczego zmiany w systemie egzaminowania praktycznego przyjęte ponad 10 lat temu były w innych krajach UE tak szybko wdrożone i czy szkolenia egzaminatorów może prowadzić tylko urząd
Zawód egzaminator(a) – część 5 - Czy organ może dokonywać selekcji kandydatów na egzaminatorów
Zawód egzaminator(a) – część 6 - Na wypadek wątpliwości i sporów

Oświadczenie portalu dlapilota.pl
Artykuł jest wyłącznie opinią autora. Publikacja treści odbyła się nieodpłatnie i portal nie posiada żadnej wiedzy o ewentualnym źródle finansowania opublikowanej treści.