Radom: Kto i na jakich zasadach będzie zapewniał służbę kontroli ruchu lotniczego?

Już 28 kwietnia z lotniska Radom Sadków (EPRA/RDO) odleci pierwszy rejsowy samolot Linii Lotniczych LOT, który wykona rotację na paryskie lotnisko Roissy-Charles de Gaulle (CDG). Sam Port Lotniczy deklaruje pełną gotowość na obsługę pasażerskiego ruchu lotniczego. Jednak nie do końca została doprecyzowana kwestia zapewnienia służb kontroli ruchu lotniczego na tym obiekcie i możliwości wykonywania cywilnych operacji w momencie, kiedy ATC będzie zapewniało wojsko.

Lotnisko Radom Sadków jest obecnie lotniskiem współużytkowanym wpisanym zarówno do cywilnego jak i wojskowego rejestru lotnisk. W związku z powyższym służby ATC będą tam zapewniane zamiennie, tj. przez Polską Agencję Żeglugi Powietrznej, która będzie aktywowała przestrzenie CTR i TMA i wojsko, które w tych samych granicach poziomych i pionowych będzie aktywowało MCTR i MTMA.

PAŻP w Radomiu oferuje proceduralną kontrolę zbliżania która z definicji oferuje mniejszą przepustowość przestrzeni, w porównaniu z kontrolą radarową, zapewnianą przez stronę wojskową. Dla niewtajemniczonych, kontrola radarowa jest efektywniejsza. 

Oczywistym jest, że godziny aktywności CTR/TMA będą dopasowane do rozkładów linii lotniczych. Co jednak się stanie, gdy samolot się opóźni i przyleci poza okresem pracy PAŻP? Mogłoby się pozornie wydawać, że nie powinno to stanowić problemu – strona wojskowa już w 2017 roku na mocy rozporządzenia UE 550/2004 uzyskała zezwolenie Prezesa ULC na zapewnianie służb żeglugi powietrznej potwierdzając tym samym wystarczający poziom zgodności z wspólnymi wymogami. Tym samym, nie ma prawnych przeciwwskazać do tego, by to wojskowi kontrolerzy obsługiwali w szczególnych przypadkach ruch cywilny – tak jak to ma zresztą miejsce w innych krajach Europy.

Urząd Lotnictwa Cywilnego prezentuje w tym względzie jednak dość kontrowersyjne stanowisko, które może być wynikiem obaw związanych z brakiem nadzoru nad stroną wojskową. Mianowicie uznano, że z chwilą dezaktywacji cywilnego CTR i zaprzestania pracy PAŻP i jednoczesnej aktywacji MCTR, lotnisko Radom staje się lotniskiem wojskowym. A w myśl zapisów ustawy Prawo Lotnicze, lądowanie na lotnisku wojskowym nie jest już takie oczywiste i wyklucza możliwość lądowania jakiegokolwiek samolotu rejsowego. Podstawą tak formułowanej tezy jest definicja MCTR określona w krajowym rozporządzeniu w sprawie struktury polskiej przestrzeni powietrznej i stanowiąca MCTR – strefa kontrolowana lotniska wojskowego. 

Mamy więc do czynienia z bezprecedensową sytuacją, mianowicie lotnisko posiadające dwa skrajnie odmienne statusy. I zarazem wiele wątpliwości z tym związanych…chociażby, czy od pilota małego samolotu który uzyskał zezwolenie na lądowanie na lotnisku wojskowym i wylądował na lotnisku wojskowym Radom Port będzie/powinien pobierać jakąkolwiek opłatę?

I najciekawsze na koniec…jeżeli samolot rejsowy się opóźni i pojawi się na prostej po czasie pracy cywilnej kontroli ruchu lotniczego, wojskowi kontrolerzy będą zmuszeni zastosować procedurę w przypadku nieautoryzowanego podejścia do lądowania skutkującej przekierowanie samolotu na inne lotnisko cywilne… Można domniemać, że z racji odległości od warszawskiego Okęcia, główny przewoźnik Radomia LOT chciałby traktować EPRA jako lotnisko zapasowe pierwszego wyboru…i tutaj może się „sparzyć”…

Jakie są zatem wyjścia z tej sytuacji? Pierwszą opcją jest zmiana przez ULC własnej interpretacji tych przepisów, a drugą zmiana definicji MCTR w rozporządzeniu. A może w ogóle warto rozważyć, by w Radomiu był wyłącznie jeden np. wojskowy provider ATC???

O oficjalne stanowisko w powyższej kwestii poprosiliśmy również Urząd Lotnictwa Cywilnego. Odpowiedzi jeszcze nie uzyskaliśmy.

Co to oznacza dla pilotów GA?

Nie ukrywamy, że mieliśmy nadzieję, na wykorzystanie lotniska EPRA do celów szkoleniowych. Gęsto robi się w Warszawie i Modlinie (wynaturzone ceny na EPBC i nowe pomysły na ograniczenie gościnnego ruchu GA na EPMO). Na lotach treningowych na lotnisko kontrolowane mogliby skorzystać wszyscy: piloci i kontrolerzy. A tak, lotnisko wojskowe oznacza dla GA, że powstaje kolejny "Frankenstein" prawny, bo jak czytamy w AIP MIL AD 1.1: 

1.1 Lądowania i starty cywilnych statków powietrznych z lotnisk wojskowych
(...)
1.1.3.1 Wniosek o zezwolenie na lądowanie należy składać 3 dni robocze przed planowanym przylotem

Czy to oznacza, że statek powietrzny który nie załapie się na czasy cywilne bo na przykład nie zdąży odlecieć w czasie trwania lotniska cywilnego, wkroczy nielegalnie w czasy wojskowe i będzie musiał cofnąć czas o trzy dni? Dziwne...

Kilka dni temu Przedsiębiorstwo Państwowe „Porty Lotnicze” opublikowało cennik za opłaty lotniskowe na w Porcie Lotniczym Warszawa Radom (RDO/EPRA). Opłaty będą pobierane za korzystanie z obiektów, urządzeń lub usług udostępnianych przez PPL, związanych ze startem, lądowaniem, oświetleniem, parkowaniem statków powietrznych lub obsługą pasażerów.

Opłaty lotniskowe za usługi standardowe składają się z:

• opłaty za lądowanie
• opłaty pasażerskiej
• opłaty postojowej

Opłata lotniskowa za usługi dodatkowe jest pobierana za asystę straży pożarnej.

Do podanych stawek opłat dolicza się podatek od towarów i usług (VAT) w wysokości określonej przepisami prawa polskiego, obowiązującymi w dniu wykonania usługi.

Zgodnie z cennikiem, opłata za lądowanie na EPRA dla samolotów z MTOW 2 tony włącznie (z wyjątkiem śmigłowców) wyniesie 60 zł, w większych typu A320 lub B737, zapłacą za każdą rozpoczętą tonę 30 zł. Dla śmigłowców (za każdą rozpoczętą tonę MTOM) będzie to 15 zł. Wysokość opłaty postojowej dla samolotów do 2 ton włącznie za każde rozpoczęte 24 godziny postoju wyniesie 11,20 zł, a dla większych powyżej 2 ton za każdą rozpoczętą tonę MTOM i każde rozpoczęte 24 godziny postoju - 5,60 zł.

Z kolei 40 zł będzie pobierana od przewoźnika lotniczego opłata pasażerska pobierana za każdego pasażera znajdującego się na pokładzie startującego samolotu z Lotniska Warszawa-Radom. Opłaty nie będą pobierane od pasażerów w tranzycie bezpośrednim oraz dzieci do lat 2. Opłata pasażerska obejmuje m.in. udostępnienie i utrzymanie obiektów i urządzeń lotniska związanych z obsługą odlatujących i przylatujących. Obejmuje również ochronę i kontrolę bezpieczeństwa pasażerów oraz ich bagażu.

Dokument przewiduje również zniżki dla przewoźników lotniczych. Zniżka od opłaty za lądowanie dla nowych tras wynosi: 60 proc. w pierwszym roku wykonywania lotów na nowej trasie; 40 proc. w drugim roku i 20 proc. w trzecim roku. Takie same upusty odnoszą się również do opłaty pasażerskiej dla nowych tras.

W informacji dodano, że zniżki są "udzielane wyłącznie przewoźnikowi lotniczemu w odniesieniu do pasażerskich lotów rozkładowych, wykonywanych przez niego na danej trasie z częstotliwością nie mniejszą, niż jeden raz w tygodniu, jeżeli przewoźnik ten oferuje publicznie do nabycia średnio w ciągu miesiąca kalendarzowego nie mniej niż 50 proc. miejsc pasażerskich oferowanych przez niego w tych lotach na tej trasie". "Ponadto przewóz przez tego przewoźnika przynajmniej 50 proc. pasażerów na tej trasie w ciągu sezonu rozkładowego musi być wykonany na podstawie biletów oferowanych publicznie do nabycia przez tego przewoźnika" - wskazano.

Niniejsze opłaty obowiązują od 20 kwietnia 2023 r.

Wyciąg z AIP Polska  - opłata za lądowanie

Opłata za lądowanie obejmuje udostępnienie i utrzymanie obiektów i urządzeń lotniska Warszawa- Radom w celu wykonania operacji lądowania i startu statku powietrznego oraz standardowe usługi służb lotniskowych związane z obsługą tych operacji, z wyjątkiem usług obsługi naziemnej. Opłata jest pobierana za każde lądowanie statku powietrznego na lotnisku Warszawa-Radom od usługobiorcy wykonującego lądowanie.

Opłata pasażerska obejmuje udostępnienie i utrzymanie obiektów i urządzeń lotniska Warszawa-Radom związanych z obsługą pasażerów odlatujących i przylatujących w celu rozpoczęcia, zakończenia lub kontynuacji ich podróży lotniczej oraz standardowe usługi służb lotniskowych z tym związane, z wyjątkiem usług obsługi naziemnej, w tym standardowe usługi ochrony i kontroli bezpieczeństwa pasażerów i ich bagażu.

Opłata pasażerska jest pobierana za każdego pasażera znajdującego się na pokładzie statku powietrznego w momencie startu z lotniska WarszawaRadom od usługobiorcy wykonującego start, z zastrzeżeniem pkt. 2.2.4. Wysokość opłaty pasażerskiej wynosi:

Opłata postojowa obejmuje udostępnienie i utrzymanie miejsca do postoju statku powietrznego na płycie postojowej lotniska Warszawa-Radom oraz standardowe usługi służb lotniskowych z tym związane, z wyjątkiem usług obsługi naziemnej. Wysokość opłaty postojowej wynosi:

Nie pobiera się opłaty postojowej za postój trwający do 2 godzin włącznie. Czas postoju jest liczony od momentu zatrzymania się statku powietrznego na płycie postojowej po lądowaniu do momentu rozpoczęcia kołowania lub holowania statku powietrznego do startu lub na stanowisko odladzania przed startem.

Opłata postojowa za dany postój jest pobierana od usługobiorcy, który wykonał start kończący ten postój. Opłatę postojową podwyższa się o 100% w razie zatrzymania statku powietrznego w celu zabezpieczenia roszczenia z tytułu opłat lotniskowych należnych od użytkownika statku powietrznego i szkód wyrządzonych przez niego na lotnisku.

Opłata za usługę asysty straży pożarnej, z wykorzystaniem pojazdu gaśniczego, wynosi 150 PLN za każdą operację.

Dopuszcza się zwolnienia z opłat lotniskowych wyłącznie w przypadkach określonych w przepisach polskiego prawa, o których mowa w pkt. 4.2. Żadne inne loty nie będą zwalniane z opłat lotniskowych, z zastrzeżeniem pkt. 4.4. Nie pobiera się opłat lotniskowych od podmiotu realizującego w interesie publicznym zadania związane z wykonaniem lotu:

1) w celu zapobiegania skutkom klęsk żywiołowych lub ich usunięcia oraz ratowania życia lub zdrowia ludzkiego, chyba że lot ten jest wykonywany w ramach prowadzonej działalności gospodarczej – potwierdzonego:

1.    a) statusem lotu:

• HOSP (lot statku powietrznego wykonywany w celu niesienia pomocy medycznej zgłoszony przez odpowiednie służby medyczne), lub
• SAR (lot statku powietrznego wykonującego akcję poszukiwawczo ratowniczą), lub
• HUM (lot statku powietrznego biorącego udział w akcji humanitarnej), lub

       b) odpowiednią uwagą w planie lotu;

2) w przypadkach ochrony granic, zapewnienia bezpieczeństwa państwa lub porządku publicznego - potwierdzonego:

•  statusem lotu:
   – STATE (lot państwowego i cywilnego statku powietrznego w misjach wojskowych, policyjnych, celnych lub Straży Granicznej), lub – GARDA (hasło, na jakie statek powietrzny wykonuje zadania związane z bezpieczeństwem powszechnym, porządkiem publicznym i ochroną granicy), lub
• odpowiednią uwagą w planie lotu;

3) wyłącznie w celu przewozu, w oficjalnej misji, panującego monarchy i jego najbliższej rodziny, głowy państwa, przewodniczącego parlamentu lub jego izby, szefa rządu lub osoby zajmującej stanowisko równorzędne – potwierdzonego:

1. statusem lotu HEAD (lot polskiego statku powietrznego nadany przez Komendanta Służby Ochrony Państwa), lub
2. odpowiednią uwagą w planie lotu.

Udziela się zniżki od opłaty za lądowanie dla operacji „touch and go” w wysokości 90%. Udziela się zniżki od opłaty za lądowanie dla lotów szkolnych w wysokości 50%. Zniżka nie dotyczy operacji, o których mowa w pkt. 5.3.1.

Udziela się zniżki w wysokości 99% od opłaty za lądowanie statku powietrznego, jeśli zaistniała konieczność jego powrotu, bez żadnego międzylądowania, na lotnisko Warszawa-Radom z przyczyn meteorologicznych lub w sytuacjach awaryjnych (w szczególności usterka techniczna statku powietrznego lub nagła choroba pasażera lub członka załogi).

//Foto: Mirbud

Czytaj również:
Stanowisko ULC w kwestii zapewnienia służb kontroli ruchu lotniczego na lotnisku Warszawa-Radom (EPRA/RDO)