Stanowisko ULC w kwestii zapewnienia służb kontroli ruchu lotniczego na lotnisku Warszawa-Radom (EPRA/RDO)

Niniejszym publikujemy stanowisko Urzędu Lotnictwa Cywilnego w kwestii zapewnienia służb kontroli ruchu lotniczego na lotnisku Warszawa-Radom (EPRA/RDO) i możliwości wykonywania cywilnych operacji w momencie, kiedy ATC będzie zapewniało wojsko.

Pełna treść odpowiedzi przedstawionej przez ULC:

Odnosząc się do opublikowanego w dniu 26 kwietnia 2023 r. artykułu „Radom: Kto i na jakich zasadach będzie zapewniał służbę kontroli ruchu lotniczego?" na wstępie należy podkreślić, że lotnisko Warszawa-Radom (EPRA) jest współużytkowanym lotniskiem użytku publicznego, wpisanym zarówno do rejestru lotnisk cywilnych (prowadzonego przez Prezesa Urzędu Lotnictwa Cywilnego), jak również do rejestru lotnisk wojskowych (prowadzonego przez Ministra Obrony Narodowej). Rozwiązanie to jest zgodne z przepisami ustawy z dnia 3 lipca 2002 r. Prawo lotnicze (art. 60 ust. 3).
 
Przywołane w artykule stanowisko Urzędu dotyczące zapewniania kontroli ruchu lotniczego przez cywilne i wojskowe organy służb ruchu lotniczego na lotnisku Warszawa-Radom (EPRA) wynika z obowiązujących przepisów prawa.
 
Zgodnie z rozporządzeniem Ministra Infrastruktury z dnia 27 grudnia 2018 r. w sprawie struktury polskiej przestrzeni powietrznej oraz szczegółowych warunków i sposobu korzystania z tej przestrzeni (§ 2 pkt 18, 29, 31 i 43), CTR (strefa kontrolowana lotniska) oraz TMA (rejon kontrolowany lotniska) są ustanawiane dla lotnisk cywilnych, natomiast MCTR (strefa kontrolowana lotniska wojskowego) oraz MTMA (rejon kontrolowany lotniska wojskowego) są ustanawiane dla lotnisk wojskowych.
 
Kolejną istotną kwestią są wymagania i obowiązki zapewnienia certyfikowanych służb żeglugi powietrznej na potrzeby ogólnego ruchu lotniczego (GAT), tj. uogólniając na potrzeby cywilnego ruchu lotniczego, określone w szczególności przepisami rozporządzenia (WE) nr 550/2004 (art. 7 ust. 1) oraz rozporządzenia wykonawczego Komisji (UE) nr 2017/373 (art. 6 w zw. z art. 3 ust. 1).

Zgodnie z tym Polskie Porty Lotnicze S.A. – zarządzający lotniskiem Warszawa-Radom oraz Polska Agencja Żeglugi Powietrznej (PAŻP) – certyfikowana instytucja zapewniająca służby żeglugi powietrznej i strona wojskowa dokonali wspólnych ustaleń odnośnie terminów i godzin zapewniania służb kontroli ruchu lotniczego przez certyfikowany organ cywilny (PAŻP) i stronę wojskową. Zostały one opublikowane w Zbiorze Informacji Lotniczych AIP Polska (w części AD 2 EPRA). Należy przy tym podkreślić, że ustalanie i uzgadnianie terminów i godzin zapewniania przez PAŻP służb kontroli ruchu lotniczego, w sposób skoordynowany z planowanymi przez przewoźników lotniczych czasami wykonywania operacji przewozu lotniczego należy do obowiązku zarządzającego lotniskiem, czyli Polskich Portów Lotniczych S.A.
 
Warunki wykonywania przez cywilne statki powietrzne operacji na lotniskach wojskowych są określone w art. 66a ust. 1 ustawy z dnia 3 lipca 2002 r. – Prawo lotnicze¹. Wynika z niego, że starty i lądowania cywilnych statków powietrznych na lotniskach wojskowych (z zastrzeżeniem realizacji zadań na potrzeby Sił Zbrojnych Rzeczypospolitej Polskiej) są możliwe wyłącznie w przypadku lotów krajowych wskazanych w tym przepisie. Nie przewidują one jednak operacji związanych z przewozem lotniczym. W związku z tym w czasie zapewniania cywilnej służby ruchu lotniczego na lotnisku Warszawa-Radom aktywna jest strefa kontroli lotniska CTR oraz rejon kontrolowany lotniska TMA. Natomiast w godzinach zapewniania wojskowej służby ruchu lotniczego aktywowana jest wojskowa strefa kontroli lotniska MCTR oraz rejon kontrolowany lotniska wojskowego MTMA.
 
Odnosząc się do przywołanej w artykule decyzji Prezesa Urzędu Lotnictwa Cywilnego z 2017 r. zezwalającej Dowódcy Generalnemu Rodzajów Sił Zbrojnych na zapewnianie służb żeglugi powietrznej bez certyfikacji w całości przestrzeni powietrznej będącej w jego obszarze odpowiedzialności, należy zwrócić jednak uwagę na podstawę prawną tej decyzji, tj. art. 7 ust. 5 rozporządzenia (WE) nr 550/2004. Zgodnie z tym przepisem Państwa Członkowskie mogą zezwolić na zapewnianie służb nawigacji lotniczej w części bądź całości przestrzeni powietrznej będącej w ich obszarze odpowiedzialności bez certyfikacji w sytuacjach, kiedy zapewniający takie służby oferuje je przede wszystkim statkom powietrznym w ruchu innym niż ogólny ruch lotniczy (GAT).

Oznacza to, że wojskowa służba kontroli ruchu lotniczego dla (cywilnego) ogólnego ruchu lotniczego (GAT) obejmuje wyłącznie elementy przestrzeni powietrznej będące w zakresie jej odpowiedzialności, tj. w odniesieniu do lotniska, nad którym ustanowiono strefę MCTR i rejon MTMA. Te elementy struktury przestrzeni stanowią bloki przestrzeni powietrznej lotniska wojskowego. Wydana w 2017 r. decyzja nie upoważnia strony wojskowej do zapewniania służb żeglugi powietrznej bez certyfikacji w strefie CTR i rejonie TMA ustanowionych dla lotniska cywilnego.
 
Zatem w świetle obowiązujących przepisów wydłużenie czasu zapewniania służby kontroli ruchu lotniczego przez cywilną, certyfikowaną instytucję (PAŻP) zwiększyłoby dostępność lotniska Warszawa-Radom dla cywilnych użytkowników. Byłoby to możliwe po zwiększeniu obsady kontrolerów zapewniających służbę w CTR i TMA tego lotniska. Z informacji, które przekazał nam PAŻP wynika, że wraz ze wzrostem ruchu cywilnego na lotnisku Warszawa Radom będą tam kierowani dodatkowi kontrolerzy wieżowi.    
 
Natomiast zwiększenie przepustowości operacyjnej lotniska Warszawa-Radom byłoby możliwe po wdrożeniu dozorowanej kontroli ruchu lotniczego, a to wymagałoby zainstalowania radaru zbliżania. Jednak podjęcie ustaleń w tych sprawach należy do PPL, strony wojskowej oraz PAŻP.

1 Art. 66a. 1. Cywilne statki powietrzne mogą startować z lotnisk wojskowych i lądować na lotniskach wojskowych w przypadku wykonywania lotów:
        1) krajowych wyłącznie przez:
                  a) samoloty z napędem śmigłowym o maksymalnej masie startowej (MTOM) do 5700 kg włącznie lub o liczbie miejsc pasażerskich poniżej 10,
                  b) śmigłowce,
                  c) statki powietrzne bez napędu,
                  d) aerostaty;
       2) w celu realizacji zadań na potrzeby Sił Zbrojnych Rzeczypospolitej Polskiej w zakresie przewozu ładunków;
       3) w celu realizacji zadań na potrzeby Sił Zbrojnych Rzeczypospolitej Polskiej  w zakresie przewozu żołnierzy, funkcjonariuszy Służby Kontrwywiadu Wojskowego, Służby Wywiadu Wojskowego i Służby Ochrony Państwa oraz pracowników wojska, gdy lotniska te spełniają wymagania określone w przepisach wydanych na podstawie art. 59a ust. 6".

Czytaj również:
Radom: Kto i na jakich zasadach będzie zapewniał służbę kontroli ruchu lotniczego?