II edycja Skrzydeł Podkarpacia przeszła do historii

W niedzielę 23 czerwca 2024 r., na terenie Centrum Konferencyjno-Bankietowego Szklane Lniane w Korczynie odbyła się II edycja Dnia Pasjonatów Lotnictwa "Skrzydła Podkarpacia". Podobnie, jak 1 października 2023 podczas I edycji nie tylko aura dopisała ale nie zawiedli również zainteresowani tematem lotnictwa.

Na licznie przybyłych pasjonatów czekały stanowiska z wirtualną rzeczywistością VR, symulatory lotu, umundurowanie lotnicze, modele samolotów a także wystawa militariów i uzbrojenia wojskowego prezentowane przez grupy rekonstrukcji historycznej w umundurowaniach z przeszłości (stowarzyszenie Eksploracyjno-Historyczne "Galicja" oraz Grupa Rekonstrukcji Historycznej "SAN").

Podobnie, jak rok temu Muzeum Podkarpackie w Krośnie zaprezentowało wystawę fotografii pt. "Lotnisko i Szkoła Podoficerów Lotnictwa dla Małoletnich w Krośnie (1938 – 1939)". Na wystawie statycznej można było zapoznać się z ultralekkim samolotem SAMBA XXL z Zespołu Szkół Mechanicznych w Krośnie i szybowcem SZD-30 Pirat z Aeroklubu Podkarpackiego w Krośnie.

Ale prawdziwą niespodzianką była replika samolotu myśliwskiego Albatros Oeffag D-III z czasów wojny polsko-bolszewickiej 1919-1921. W barwach osławionej 7 Bojowej Eskadry Myśliwskiej, która 31 grudnia 1919 przyjęła nazwę 7 Eskadry Myśliwskiej im. Tadeusza Kościuszki. W składzie personelu latającego, oprócz pilotów polskich znaleźli się ochotnicy amerykańscy. Od wiosny 1920 roku, 7 EM działała na froncie, biorąc udział w wyprawie kijowskiej. Samoloty wykorzystywano do wsparcia wojsk, gdzie szczególnie wyróżniły się w walkach z armią konną Budionnego.

Godło eskadry, którego autorem jest por. pil. Elliot William Chess, malowane na wszystkich samolotach eskadry, przedstawia czerwoną krakowską rogatywkę (jaką naczelnik Tadeusz Kościuszko nosił podczas insurekcji 1794 roku) i dwie skrzyżowane kosy (symbolizujące chłopów walczących razem z Kościuszką), na tle barw flagi Stanów Zjednoczonych Ameryki. Godło 7. Eskadry Myśliwskiej przetrwało do czasów nam współczesnych. W latach trzydziestych malowano je na kadłubach PZL P.11 ze 111. Eskadry Myśliwskiej, w czasie II wojny światowej - na kadłubach myśliwców z 303. „Warszawskiego” Dywizjonu Myśliwskiego RAF im. T. Kościuszki. Decyzją Nr 269/MON z dnia 11 września 2012 wprowadzono odznakę 7 EM, jako odznakę pamiątkową oraz godło lotnicze 23. Bazy Lotnictwa Taktycznego. Malowane na samolotach MiG-29 z Mińska Mazowieckiego, które to w grudniu 2022 przebazowano do 22. Bazy Lotnictwa Taktycznego w Malborku (w miejsce MiG-29 w Mińsku Maz. w 2023 wprowadzono samoloty FA-50).

Była też okazja do spotkania się z budowniczym i właścicielem owej repliki, Panem Krzysztofem Cwynarem, występującym w umundurowaniu stylizowanym na mundur kpt. Meriana C. Coopera. Warto wspomnieć, że z pomysłu P. Krzysztofa Cwynara, znanego ze swojej pasji do zabytkowych konstrukcji zbudowano trzy latające repliki samolotów Albatros Oeffag D-III.

Jak mówił Pan Krzysztof „Głównym powodem powstania naszych replik była chęć przypomnienia młodych pilotów amerykańskich, którzy jako ochotnicy walczyli o naszą wolność. A to wzięło się z tego, że ta piękna historia jest bardzo słabo znana”.

Samoloty, w czerwcu 2021 zostały pomyślnie oblatane. Pomalowane na zielono, z godłem 7. Eskadry Myśliwskiej otrzymały nb. „3” (budowniczy i właściciel Waldemar Babula), „5” (Krzysztof Cwynar) , „6” (Szymon Jurczyk). Zachowano również kolory nosów samolotów, jako że 7. Eskadra była podzielona na dwa klucze. Nosy samolotów klucza „Pułaski” były pomalowane na czerwono, a klucza „Kościuszko” na niebiesko.  Właśnie Albatrosa „5” z nosem czerwonym podziwiano w Dzień Pasjonatów Lotnictwa II edycji Skrzydła Podkarpacia.

Nie zabrakło również ciekawych prelekcji, w trakcie których swoją wiedzą ze słuchaczami podzielili się:

• kpt. Tomasz Kuliga – Położenie i historia 8. Bazy Lotnictwa Transportowego im. płk. pil. Stanisława Jakuba Skarżyńskiego  w Krakowie,
• dr Mariusz Niestrawski – Krosno a lotnictwo w II połowie XX wieku,
• dr hab. prof. nadzw. Andrzej Olejko – Cudzych chwalimy…swoich nie znamy. O zapomnianych wielkich z świata skrzydeł rodem z Podkarpacia.

Jedną z większych atrakcji dla przybyłych pasjonatów lotnictwa był przelot samolotu AT-4 i wzbudzające emocje podniebne prezentacje replik historycznych samolotów myśliwskich z okresu I wojny światowej. Replikę samolotu Nieuport 11C1 Bébé w barwach hrabiego Armand de Turenne pilotował jej budowniczy i właściciel P. Krzysztof Cwynar a replikę samolotu Nieuport 17C1 Super Bébé – budowniczy i właściciel Waldemar Mazera.

Można rzec, że II edycja Skrzydła Podkarpacia okazało się sukcesem organizatorów – Stowarzyszenia Życiowa Przestrzeń i Centrum Konferencyjno-Bankietowe Szklane Lniane przy niewątpliwym zaangażowaniu wystawców i licznie odwiedzających. 

Skrzydła Podkarpacia zostało dofinansowane ze środków Biura „Niepodległa” w ramach Programu Dotacyjnego „Niepodległa”.

Opracował: Zygmunt Bąk, Krośnieński Klub Seniorów Lotnictwa im. gen. pil. Ludomiła A. Rayskiego