Kongres, kongres i po kongresie (26 – 27 listopad 2025 r.)

Od razu przyznaję się, że nie byłem. Sam zrezygnowałem. A dlaczego? Bo w opublikowanej agendzie moim zdaniem jakoś mało było punktów informujących o stanie bezpieczeństwa i zagrożeniach oraz co konkretnie należy poprawić, żeby było lepiej, za to przeznaczono tam dużo czasu na dyskusje o sprawach mających moim zdaniem raczej pośredni wpływ na bezpieczeństwo. Za dużo gadania, a za mało praktyki. Takie puste bicie piany, za nasze pieniądze.

LINK   

A ja się spodziewałem dowiedzieć na tym Kongresie takiej prostej rzeczy, jakie to bezpieczeństwo dzisiaj jest i czy mam wsiadać do polskiego samolotu, czy też raczej wręcz przeciwnie?

Żeby było jasne, jestem jak najdalej od meblowania komuś jego mieszkania, ale bezpieczeństwo to jest nasze wspólne mieszkanie, a nawet bardziej nasze niż ULCu, dlatego jako wieloletni inspektor GILC i ULC który uczestniczył w co najmniej dziesięciu takich Konferencjach BL, w tym jedną sam organizowałem i prowadziłem, a nawet miałem tam swoją prezentację o zarządzaniu bezpieczeństwem, w czasach kiedy o SMS mało kto w Polsce wtedy jeszcze słyszał, z rozczarowaniem obserwuję kolejne odejście ULC od pierwotnego i podstawowego celu organizowania takich Konferencji, czyli przedstawienia środowisku lotniczemu aktualnego i prognozowanego stanu bezpieczeństwa w polskim lotnictwie cywilnym, tylko po to aby „odświeżyć formułę i podnieść rangę debaty”. Chciałbym też przypomnieć, że w starej formule Konferencji BL to ministrowie też przychodzili, na chwilę, a telewizja dawała nawet tzw. „setki” w dziennikach.

Tak więc w ramach przyjaznej i bezinteresownej pomocy ULCowi ośmielam się zaproponować, aby zastanowił się nad przywróceniem starej i sprawdzonej formuły następnej Konferencji BL z takim oto programem ramowym:

I. CZĘŚĆ INFORMACYJNA

1. Zapoznanie z wynikami audytów i inspekcji wykonanych przez ULC

Zwięzłe przedstawianie niezgodności i braków wykrytych podczas audytów i inspekcji przeprowadzonych w obszarach odpowiedzialności departamentów funkcyjnych ULC, tj. licencjonowania (LPL), w tym MED, ATO, DTO i LKE, operacji lotniczych (LOL), w tym CAT/SPA, NCC, NCO, SPO, żeglugi powietrznej (LOŻ), lotnisk (LTL), bezzałogowych statków powietrznych (LBSP), obsługi naziemnej (GND) (?), zapewnienia ciągłej zdatności (CAW); (LTT) oraz ochrony (SEC) (?) za okres ostatnich 12 miesięcy oraz o wykrytych nowych zagrożeniach bezpieczeństwa, a także o nakazanych podmiotom nadzorowanym programach naprawczych, wraz z oceną ich skuteczności.

Przykładem takiej zwięzłej informacji niech będzie prezentacja p. Piotra Karczmarczyka podsumowująca sezon pokazów lotniczych 2025.

LINK    

A tak na marginesie, to ciekaw jestem, czy PKBWL zdążyła już „rozliczyć” poważne zagrożenie bezpieczeństwa do którego doszło na pikniku lotniczym w Bornem Sulinowo w 2024 r. gdzie nieomal doszło do zderzenia w powietrzu samolotu AN-2 ze śmigłowcem, skutkiem czego 12 osób znalazło się o włos od śmierci? Czy po tym incydencie Prezes ULC wydał jakieś zalecenia profilaktyczne, bo nie widziałem? Był tam przecież inspektor ULC i pewnie sporządził odpowiedni raport? No bo jak nie, to cały ten wysiłek nadzorczy ULCu poszedł psu na budę i tylko czekać na podobny incydent na którymś z kolejnych pikników.

2. Informacja o bieżącym i prognozowanym stanie bezpieczeństwa

Zwięzłe przedstawienie wyników audytów systemów zarządzania bezpieczeństwem (SMS) w nadzorowanych podmiotach wraz z ich oceną, jak też trendów zmian w oparciu o zasoby systemu ADREP/ACCAIRS wraz z informacją o nowych lub zmienionych celach (SPTs) i wskaźnikach (SPIs) bezpieczeństwa oraz przypisanych do nich ALoSPs.

Chciałbym tu zauważyć, że coroczne Sprawozdania Prezesa ULC o stanie bezpieczeństwa w lotnictwie cywilnym publikowane są z ok rocznym poślizgiem, czyli sprawozdanie za rok 2025 ukaże się mniej więcej pod koniec roku 2026, więc jego wartość będzie bardziej archiwalna niż profilaktyczna.

3. Informacja dot. planu prawniczego – legislacyjnego MI oraz ULC

Zwięzła informacja stanie prac nad projektami nowych lub zmianami obowiązujących ustaw, rozporządzeń oraz wytycznych i decyzji Prezesa ULC ws. przepisów. Ogłaszane okazjonalnie przez ULC tzw. „konsultacje społeczne” nie są dość transparentne z powodu niedostatecznie udokumentowanego procesu, przez brak lub nie stosowanie procedury CRD, czyli upublicznienie informacji o tym, kto i jakie uwagi zgłosił oraz co ULC z nimi dalej zrobił, co samo w sobie może stwarzać zagrożenie bezpieczeństwa przez wprowadzenie wadliwych albo ponadnormatywnych przepisów, czasem kolidujących z przepisami międzynarodowymi (SARPs ICAO albo EU).

ULC powinien wreszcie uwierzyć i uszanować fachowość ekspertów opiniujących projekty zmian w przepisach i porzucić zgubne przekonanie o własnej nadprzyrodzonej mądrości we wszystkim czego się nie dotknie.

Czasem bywa też i tak, że pozornie drobne zmiany przepisów i wymagań pociągają za sobą kosztowne i czasochłonne zmiany u operatorów, więc im wcześniej zostaną oni o nich powiadomieni, tym więcej będą mieli czasu na ich wdrożenie, z korzyścią dla ULC i samego bezpieczeństwa.

4. Państwowa Komisja Badania Wypadków Lotniczych (PKBWL)

Zwięzła informacja PKBWL o zdarzeniach charakterystycznych lub szczególnie zagrażających bezpieczeństwu lotów, a także o wydanych przez PKBWL zaleceniach profilaktycznych.

Tu mam pozornie drobną uwagę, ale mającą poważne konsekwencje dla zarządzania bezpieczeństwem. Od kilku lat PKBWL całkowicie zaprzestała wydawania zaleceń profilaktycznych do badanych zdarzeń, a Prezes ULC też nie wydaje swoich zaleceń z tego prostego powodu, że jakiś geniusz legislacji usunął dwa słowa z ustawy znosząc tym samym obowiązek dla tych organów. Skutki tego dla bezpieczeństwa są takie, że nikt nie wie co się stało u sąsiada i co on zrobił żeby się nie powtórzyło. Nie wiem też, czy ULC kontroluje w systemie audytów i inspekcji wdrożenie i skuteczność podejmowanych wewnętrznie przez operatora działań profilaktycznych, bo po prostu może nic o nich nie wiedzieć, że w ogóle są, no bo skąd?

Warto przy tym pamiętać, że „cykl” badania zdarzenia zazwyczaj trwa u nas ponad 2 lata, przy 12 miesięcznych terminach przewidzianych w SARPs ICAO i prawie UE.

Moim zdaniem są to poważne braki systemowe niosące w sobie potencjalne zagrożenie bezpieczeństwa.

5. Polska Agencja Żeglugi Powietrznej (PAŻP)

Zwięzła informacja PAŻP o bieżącym stanie i zagrożeniach bezpieczeństwa ruchu lotniczego w polskiej przestrzeni powietrznej, zgłoszonych w systemie ECCAIRS przez służby ATM/ANS oraz FIS, ze zwróceniem uwagi na nowe lub uporczywie powtarzające się zagrożenia i zdarzenia i podejmowane działania profilaktyczne.

6. Polskie Porty Lotnicze (PPL)

Zwięzła informacja PPL o bieżącym stanie i zagrożeniach bezpieczeństwa w operacjach naziemnych na lotniskach użytku publicznego i niepublicznego oraz o ograniczonej certyfikacji, w tym zdarzeń z materiałami niebezpiecznymi (DGR, teraz to odrębna ustawa), tankowaniem, odladzaniem, przyrodą, ratownictwem itp., ze zwróceniem uwagi na nowe lub uporczywie powtarzające się zagrożenia i zdarzenia i podejmowane działania profilaktyczne.

7. Część dydaktyczno-edukacyjna (UC)

W tej części Konferencji ULC może przedstawiać swoje prezentacje w sprawach bieżących i systemowych, np. jak należy interpretować i stosować wytyczne oraz procedury administracyjne opublikowane w Dzienniku Urzędowym Prezesa ULC, informacje o wynikach prac grup roboczych ULC, o nowych SARPs ICAO, nowych przepisach i wymaganiach EU itp.

II. CZĘŚĆ DLA UCZESTNIKÓW KONFERENCJI I ZAPROSZONYCH GOŚCI

1. Zgłaszanie przez Uczestników i Gości Konferencji wniosków i uwag do każdego elementu systemu zapewnienia bezpieczeństwa lotnictwa cywilnego w Polsce oraz do działań, wystąpień i prezentacji ULC.

2. Odpowiedzi ULC na zgłoszone przez Uczestników wnioski.

Zgłoszone przez Uczestników i Gości prezentacje powinny być ściśle powiązane z bezpieczeństwem operacji lotniczych, bez cech reklamowania ich samych lub produktów.

Wnioski Uczestników powinny być zgłaszane wcześniej, aby ULC miał czas na przygotowanie merytorycznego stanowiska, Z tego samego powodu, materiały Konferencji, w tym prezentacje powinny być dostępne dla Uczestników na stronie ULC przed datą Konferencji.

                                                                                      KONIEC

Na zakończenie, to bym sugerował ULCowi, aby rozważył przywrócenie starej, dobrej tradycji zapraszania na Konferencje BL przedstawicieli lotnictwa państwowego, tj. Inspektoratu Sił Powietrznych MON oraz DORSZ, WAT, ITWL i oczywiście LAW, a także lotnictwa służb porządku publicznego MSWiA i SG? Mamy przecież wspólną przestrzeń powietrzną i podobne problemy z zapewnianiem bezpieczeństwa, więc dlaczego by nie podzielić się doświadczeniami? 

Może i mundurowi odwdzięczą się nam tym samym, co z pewnością będzie wartością dodaną, a o to w tym zarządzaniu bezpieczeństwem przecież chodzi?

Sugeruję też aby ULC zastanowił się nad przywróceniem dawnego podziału na dzień poświęcony CAT i na dzień poświęcony GA i AW (NCC/NCC/SPO/ATO/DTO), bo nie wszystkich interesują oba te obszary działalności lotniczej jednocześnie, a dla małych organizacji czas i koszty uczestnictwa mają znaczenie.

No i żeby ULC przywrócił możliwość zdalnego uczestnictwa, z tego samego powodu. Chyba nie oczekuję zbyt wiele?

Z poważaniem,

Waldemar Królikowski