Spotkanie z Adamem Zamoyskim

20 kwietnia 2010 r. w Muzeum Lotnictwa Polskiego odbyło się spotkanie z Adamem Zamoyskim, mieszkającym w Londynie historykiem polskiego pochodzenia. Spotkanie było poświęcone promocji drugiego, zmienionego wydania jego książki "Orły nad Europą ? losy polskich lotników w czasie drugiej wojny światowej", wydanej przez Wydawnictwo Literackie.

Podczas spotkania Adam Zamoyski opowiadał o genezie książki. Grupa weteranów Polskich Sił Powietrznych zwróciła się do niego z prośbą o napisanie jej, na co autor zgodził się pod warunkiem, że uczyni to na swój sposób. Tak powstało dzieło wypełniające ważną lukę, bo opowiadające o losach polskich lotników podczas wojny, głównie w Wielkiej Brytanii, nie tylko przez pryzmat walk, zwycięstw i strat, ale również przez pryzmat ich codziennego życia, funkcjonowania w brytyjskim społeczeństwie i dających o sobie znać na każdym kroku różnic kulturowych, sympatii i niechęci, z jakimi z różnych powodów spotykali się ze strony Brytyjczyków. Opisuje ten epizod historii Polski w sposób odbrązowiony, pokazując, że wśród polskich lotników nie było samych bohaterów, a i bohaterowie mieli też swoje bardzo zwyczajne, ludzkie oblicze. Takie podejście do tematu przyniosło autorowi równie wiele uznania, co krytyki. Końcowe rozdziały, zatytułowane "Żadne zwycięstwo" i "Zbędni ludzie" opowiadają o najbardziej ponurym aspekcie walk Polaków po stronie aliantów zachodnich ? jak na mocy porozumień zawartych w Teheranie, Jałcie i Poczdamie zostali oszukani, i z hołubionych bohaterów, którzy walcząc "za wolność naszą i waszą" uratowali Wielką Brytanię przed hitlerowską inwazją, po wygranej wojnie z dnia na dzień stali się niepotrzebni.

Adam Zamoyski jest synem hrabiego Stefana Adama Zamoyskiego i księżnej Elżbiety z Czartoryskich Zamoyskiej. Urodził się w Nowym Jorku, a młodość spędził w Londynie. Jest absolwentem uniwersytetu w Oksfordzie, gdzie studiował historię, filologię francuską i rosyjską. Unikając jakichkolwiek więzi z uczelniami czy innymi instytucjami, zajmuje się pisaniem książek i artykułów, głównie na tematy związane z Polską. Często też wypowiada się na łamach prasy brytyjskiej i w BBC. W 1989 roku Adam Zamoyski na własny koszt wyremontował Kryptę Rodową XX. Czartoryskich w Sieniawie (woj. podkarpackie), gdzie spoczywają prochy członków jednego z najznamienitszych rodów Rzeczpospolitej. Po generalnym remoncie (w latach sześćdziesiątych krypta została zamieniona w kotłownię) do Sieniawy zostały sprowadzone prochy matki pisarza. O polskie dziedzictwo narodowe Adam Zamoyski dba również jako prezes Fundacji im. Książąt Czartoryskich, doprowadzając m.in. do planowanej od dawna modernizacji Muzeum Czartoryskich w Krakowie. Po zakończeniu prac zbiory muzeum zostaną pokazane publiczności według zamysłu księżnej Izabeli Czartoryskiej, ale też w zgodzie ze standardami przyjętymi w muzealnictwie europejskim w XXI wieku. Jako historyk Adam Zamoyski przedstawia dzieje Polski z dystansem, często widząc w nich sens niedostrzegalny dla większości Polaków. Ukazuje sukces lub zalążek sukcesu tkwiący tam, gdzie inni dostrzegają jedynie chaos i anarchię. W swoich książkach przedstawia momenty chwały i najznamienitsze postaci w naszej historii. Przekonuje, że to, co różni nas od innych narodów Europy, jest naszą wartością, a nie obciążeniem.

Książki Adama Zamoyskiego cieszą się zarówno dobrą opinią w sferach akademickich jak i popularnością wśród czytelników, regularnie trafiając na listy bestsellerów. Dzięki temu w istotny sposób przyczyniły się do rozpowszechnienia wiedzy o Polsce nie tylko w świecie anglosaskim, lecz w wielu innych krajach, do których dotarły w przekładach. Poza "Orłami nad Europą" jego najbardziej znane książki to "Chopin. Powściągliwy romantyk". "Ostatni król Polski", "Warszawa 1920".