Rozporządzenie PE i Rady w sprawie badania wypadków i incydentów lotniczych
Urzad Lotnictwa Cywilnego poinformował, że w Dzienniku Urzędowym UE zostało opublikowane rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady UE nr 996/2010 w sprawie badania wypadków i incydentów w lotnictwie cywilnym oraz zapobiegania im oraz uchylające dyrektywę 94/56/WE.
Obowiązek przeprowadzenia badania wypadku w lotnictwie cywilnym nakłada Konwencja o międzynarodowym lotnictwie cywilnym (tzw. Konwecja chicagowska), której stronami są wszystkie państwa członkowskie Unii Europejskiej.
Uznając znaczenie badania wypadków Wspólnota Europejska już w 1980 r. przyjęła dyrektywę 80/1266/EWG w sprawie przyszłej współpracy i wzajemnej pomocy między państwami członkowskimi w dziedzinie badania wypadków lotniczych. Została ona następnie zastąpiona dyrektywą 94/56/WE.
Niestety wspólnotowy system badania wypadków i zgłaszania zdarzeń w lotnictwie cywilnym działał poniżej swoich optymalnych możliwości. Zwłaszcza aktualne ramy prawne dotyczące badania wypadków, a mianowicie dyrektywa 94/56/WE, mają już 15 lat i nie spełniają potrzeb Wspólnoty i państw członkowskich.
Trzeba zwróćić uwagę, że w porównaniu z sytuacją z 1994 r. możliwości badawcze państw członkowskich są obecnie zupełnie inne; zwłaszcza po ostatnim rozszerzeniu UE w 2004 r. i 2007 r. jedynie kilka państw członkowskich posiada takie możliwości. Ponadto statki powietrzne oraz ich systemy stają się co raz bardziej skomplikowane, co oznacza także, iż badanie wypadków lotniczych wymaga zasadniczo bardziej wszechstronnej wiedzy oraz zasobów, niż miało to miejsce jeszcze dekadę temu.
Również wspólny unijny rynek lotniczy znacznie się powiększył zarówno jeśli chodzi o jego zasięg (obecnie 27 państw członkowskich), jak i złożoność (pojawienie się operatorów posiadających więcej baz, wzrost zakresu podzlecania obsługi technicznej, międzynarodowa współpraca w zakresie projektowania i produkcji), co przyniosło nowe wyzwania dla nadzoru nad bezpieczeństwem. Wzrost zasięgu i złożoności wewnętrznego rynku lotniczego spowodował również konieczność przyjęcia przez Wspólnotę większej odpowiedzialności za bezpieczeństwo lotnicze. Dlatego też w 2002 r. powołano Europejską Agencję Bezpieczeństwa Lotniczego, która w imieniu państw członkowskich odpowiada za certyfikację statków powietrznych we Unii Europejskiej.
Powyższe wyzwania oraz konieczność usprawnienia współpracy między państwami członkowskimi w zakresie badania wypadków i incydentów w lotnictwie cywilnym oraz zapobiegania im, spowodowały konieczność podjęcia prac nad ujednoliceniem rozwiązań prawnych w obrębie Unii oraz stworzeniem stabilnych ram współpracy na najbliższą przyszłość.
Podstawowe zmiany w systemie badania zdarzeń lotniczych
Nieformalna współpraca krajowych organów ds. badania zdarzeń lotniczych w państwach członkowskich oparta na ich zasobach oraz doświadczeniu zostanie przekształcona w europejską sieć organów ds. badania zdarzeń lotniczych. Zmiana ta wzmocni możliwości badawcze UE oraz funkcję zapobiegawczą badania wypadków poprzez wspieranie lepiej zorganizowanej współpracy pomiędzy krajowymi organami ds. badania zdarzeń lotniczych, Komisją i Europejską Agencją Bezpieczeństwa Lotniczego, przy pełnym zachowaniu ich niezależności. Europejska sieć organów ds. badania zdarzeń lotniczych nie będzie miała osobowości prawnej, a jej mandat jest ograniczony do zadań konsultacyjnych i koordynacyjnych. Unia Europejska będzie wspierała jej działanie w formie rocznego grantu na podstawie uzgodnionego rocznego programu prac;
Ustanowione są wspólne wymogi w zakresie organizacji krajowych organów ds. badania zdarzeń lotniczych. Ponadto sprecyzowaniu uległy wzajemne prawa i obowiązki Europejskiej Agencji Bezpieczeństwa Lotniczego oraz krajowych organów ds. badania zdarzeń lotniczych, bez naruszania niezależności badania wypadków i incydentów;
Wdrożono do prawa wspólnotowego międzynarodowe normy i zalecane praktyki odnoszące się do zabezpieczenia dowodów i szczególnie chronionych danych, zgodnie z załącznikiem 13 do Konwencji chicagowskiej;
Nastąpi poprawienie koordynacji poszczególnych dochodzeń przyczyn wypadków i incydentów przez upoważnienie krajowych organów ds. badania zdarzeń lotniczych do uprzedniego podejmowania uzgodnień z innymi organami (organami wymiaru sprawiedliwości, jednostkami poszukiwawczymi i ratunkowymi) potencjalnie zaangażowanymi w badanie wypadków;
Usprawnienie realizacji zaleceń dotyczących bezpieczeństwa zostanie osiągnięte poprzez ustanowienie centralnej bazy danych zaleceń dotyczących bezpieczeństwa;
Każda jednostka w Unii Europejskiej wydająca zalecenie dotyczące bezpieczeństwa lub takowe otrzymująca będzie musiała posiadać system rejestrowania odpowiedzi na wydane zalecenie dotyczące bezpieczeństwa i monitorowania realizacji działań podjętych w odpowiedzi na zalecenie dotyczące bezpieczeństwa;
Określenie kryteriów, na podstawie których organy ds. badania zdarzeń lotniczych będą wyznaczać pełnomocnych przedstawicieli „państwa projektu”;
Organ ds. badania zdarzeń lotniczych ma obowiązek niezwłocznie powiadomić Komisję Europejską, EASA, ICAO, państwa członkowskie Unii oraz zainteresowane państwa trzecie o zdarzeniu lotniczym.
Zmiany o szczególnym znaczeniu dla obywateli
Ustanowienie wspólnych wymogów dla wspólnotowych przedsiębiorstw lotniczych dotyczących list pasażerów i ochrony danych, jakie listy te zawierają (art. 20);
Wzmocnienie praw ofiar wypadków lotniczych i ich rodzin (art. 21);
Lepsza ochrona anonimowości osób uczestniczących w wypadku (art. 20 ust.4);
Ustanowienie obowiązku informacyjnego o wypadku i powaznym incydencie po stronie osoby mającej związek z wypadkiem – informacja musi zostać przekazana organowi ds. badania zdarzeń lotniczych (art.9)
Komentarze