Ruch na lotnisku w warunkach ograniczonej widzialności

W Urzędzie Lotnictwa Cywilnego odbyło się otwarte posiedzenie Zespołu Bezpieczeństwa Lotów ULC. Zaproszono przedstawicieli portów lotniczych, Polskiej Agencji Żeglugi Powietrznej (PAŻP) oraz Zespołu Lokalizacji Zagrożeń – "Latajmy Bezpiecznie".

Na posiedzeniu omawiano elementy systemu kontroli ruchu naziemnego na lotnisku oraz wskazano zagrożenia bezpieczeństwa mogące wystąpić podczas pogarszających się warunków widzialności na lotnisku. Szczególną uwagę zwrócono na podział zadań i odpowiedzialności między służbami portu lotniczego i lotniskową służbą kontroli ruchu lotniczego.

Podstawę dyskusji stanowiła przedstawiona przez ULC prezentacja zawierająca zapisy z następujących dokumentów Organizacji Międzynarodowego Lotnictwa Cywilnego (ICAO), odnoszące się do procedur stosowanych na lotnisku przy ograniczonej widzialności (tzw. Low Visibility Procedures – LVP):

• Aneks 11 do Konwencji o międzynarodowym lotnictwie cywilnym;

• Procedury służb żeglugi powietrznej – zarządzanie ruchem lotniczym (ICAO Doc 4444);

• Podręcznik systemów kierowania i kontroli ruchu na lotnisku - Manual of Surface Movement Guidance and Control Systems (SMGCS) – ICAO Doc 9476;

• Podręcznik zaawansowanych systemów kierowania i kontroli ruchu na lotnisku – Advanced Surface Movement Guidance and Control Systems (A-SMGCS) Manual – ICAO Doc 9830;

• Poradnik wykonywania operacji na lotniskach w warunkach ograniczonej widzialności – European Guidance Material on Aerodrome Operations under Limited Visibility Conditions (ICAO EUR Doc 013).

Jednym z głównych zadań zarządzającego lotniskiem oraz lotniskowego organu kontroli ruchu lotniczego, co wynika z wymienionych dokumentów, jest zachowanie bezpieczeństwa, płynności i ciągłości operacji lotniczych przy pogarszającej się widzialności, ocenianej na podstawie pomiaru wartości parametru RVR (widzialność wzdłuż drogi startowej). Wraz z malejącą wartością RVR maleje zasięg wzrokowej obserwacji pola manewrowego lotniska przez kontrolera ruchu lotniczego. Spadek wartości RVR poniżej określonej dla danego lotniska wartości, może uniemożliwić kontrolerowi zapobieganie kolizjom statków powietrznych ze sobą na polu manewrowym i z przeszkodami na tym polu. Aby lotnisko mogło dalej funkcjonować, powinny zostać uruchomione wspomniane procedury LVP, jako komponent systemu kierowania i kontroli ruchu na lotnisku.

Wspomniane dokumenty stwierdzają, że przed podjęciem decyzji o przygotowaniu lotniska do kontynuowania działalności operacyjnej podczas ograniczonej widzialności, zarządzający lotniskiem powinien ustalić, między innymi:

• częstość występowania na danym lotnisku warunków atmosferycznych podczas których widzialność jest ograniczona;

• liczbę operacji lotniczych, jaką zarządzający planuje utrzymać w warunkach ograniczonej widzialności;

• wyposażenie techniczne oraz pozostałe elementy systemu kierowania i kontroli ruchu na lotnisku (SMGCS), adekwatne do powyższych ustaleń.

Istotnym kryterium, wynikającym z dokumentu „Manual of Surface Movement Guidance and Control Systems” jest wyznaczenie najniższej wartości RVR, przy której dane lotnisko zamierza jeszcze bezpiecznie kontynuować działalność operacyjną, biorąc pod uwagę możliwości i składowe funkcjonującego systemu kierowania i kontroli ruchu na lotnisku (SMGCS). Z powyższego wynika, że istnieje taka wartość RVR, poniżej której bezpieczeństwo statku powietrznego na polu manewrowym danego lotniska może nie być zapewnione.

Podkreślono konieczność wypracowania rozwiązań w powyższej kwestii, możliwych do zaakceptowania zarówno przez zarządzających, PAŻP jak i użytkowników lotnisk.