Największa w Polsce wystawa o lotnictwie cywilnym już otwarta

„Z wiatrem i pod wiatr – lotnictwo cywilne” to największa wystawa poświęcona lotnictwu cywilnemu w Polsce i jedna z największych tego typu ekspozycji w Europie. Zajmuje imponującą powierzchnię ponad 3000 m² i prezentuje przekrojowo historię polskiego lotnictwa cywilnego – od jego pionierskich początków po współczesne osiągnięcia w dziedzinie sportów lotniczych, konstrukcji i działalności usługowej. Jej otwarcie dla publiczności nastąpiło w 24 sierpnia 2025 r. podczas obchodów Święta Lotnictwa Polskiego.

Wystawa z rozmachem

Ekspozycja została rozmieszczona w nowoczesnym hangarze powstałym na miejscu historycznego hangaru 2. Pułku Lotniczego w Krakowie. Dzięki temu, oprócz walorów edukacyjnych, stanowi również symboliczne dopełnienie przestrzeni o bogatym dziedzictwie lotniczym. Wystawa została zaprojektowana z myślą o jak najszerszej grupie odbiorców – zarówno dla pasjonatów awiacji, jak i rodzin z dziećmi, seniorów, grup szkolnych czy osób z niepełnosprawnościami. Przystosowane przestrzenie, strefy wypoczynku i nowoczesny system audioprzewodników ułatwią komfortowe zwiedzanie i umożliwiają pełne zanurzenie się w świat lotnictwa.

To nie tylko wystawa do oglądania – to przestrzeń doświadczania. Zwiedzający mogą skorzystać z interaktywnych symulatorów lotu, które pozwalają poczuć emocje związane ze startem, lotem i lądowaniem, bez odrywania się od ziemi.

Polskie skrzydła – historia pełna pasji

Wystawa została podzielona na siedem przenikających się tematycznie przestrzeni. Każda z nich ukazuje inny aspekt historii lotnictwa cywilnego – od konstrukcji amatorskich po samoloty pasażerskie, od sportów lotniczych po narodowy transport lotniczy.

W pierwszej części wystawy – „Początki lotnictwa na ziemiach polskich” – zwiedzający poznają pionierów, którzy marzyli o lataniu w czasach, gdy samo uniesienie się nad ziemię było wyzwaniem. Repliki pierwszych lotni, szybowców i rzeźba legendarnego „chłopskiego Ikara” Jana Wnęka przypominają o entuzjazmie i odwadze tamtych czasów. Warto zwrócić uwagę m.in. na replikę lotni Czesława Tańskiego – jednej z pierwszych konstrukcji latających zaprojektowanych przez Polaka, oraz szybowiec Akar – zwycięzcę pierwszego polskiego konkursu szybowcowego z 1923 roku.

Kolejna przestrzeń poświęcona została okresowi międzywojnia i działalności Ligi Obrony Powietrznej i Przeciwgazowej, która popularyzowała lotnictwo wśród społeczeństwa.  To właśnie wtedy Polacy zdobywali międzynarodowe trofea – Puchar Międzynarodowego Turnieju Samolotów Turystycznych Challenge oraz puchar międzynarodowych zawodów balonowych Gordona Bennetta, a maszyny RWD, szybowce Wrona i Żaba oraz osiągnięcia polskich inżynierów i konstruktorów budowały renomę młodego lotnictwa. W przestrzeni tej zobaczymy również replikę RWD-8 – wiernie odwzorowany przez Muzeum Lotnictwa Polskiego model najliczniej produkowanego samolotu szkolnego w Polsce przed II wojną światową. Żaden egzemplarz nie przetrwał do naszych czasów. Replika posiada oryginalny silnik PZ Inż. Junior 5800cc.

Osobne miejsce zajmuje historia kobiet w polskim lotnictwie. Wystawa przypomina takie postaci jak Wanda Modlibowska czy Stefania Wojtulanis-Karpińska – pilotki, instruktorki, rekordzistki. Dzięki ich zaangażowaniu i umiejętnościom kobiety na stałe wpisały się w historię rozwoju polskich skrzydeł.

W dalszej części ekspozycji znajdziemy imponującą dokumentację sportu lotniczego w czasach PRL oraz niezwykłe przykłady pasji inżynieryjnej – jak chociażby śmigłowiec Gil, pierwszy w pełni polski wiropłat opracowany w Głównym Instytucie Lotnictwa.

Technologia, wyczyn i codzienność

Lata PRL-u to czas intensywnego rozwoju lotnictwa sportowego i przemysłu lotniczego w Polsce. Eksponaty z tego okresu prezentują zarówno oficjalne konstrukcje instytucjonalne – jak szybowce IS-1 Sęp bisi  IS-4 Jastrząb – oraz niezwykłe inicjatywy amatorskie. Znajdziemy tu słynną Kukułkę – lekki samolot zbudowany w mieszkaniu w bloku w Lesznie, na której jej konstruktor Eugeniusz Pieniążek uciekł z PRL do Szwecji, czy Prząśniczkę, która powstała w mieszkaniu w Łodzi. Wśród szybowców nie zabrakło legendarnych egzemplarzy, na których Polacy zdobywali tytuły mistrzów świata: Zefir – Edwarda Makuli, SZD-43 Orion – Jana Wróblewskiego czy prototyp szybowca Swift S-1, który to model do dziś używany jest w akrobacji szybowcowej na całym świecie.

Kolejna przestrzeń poświęcona jest akrobacji lotniczej oraz odpoczynkowi. Widzowie mogą przyjrzeć się sukcesom polskich mistrzów w tej dziedzinie – w tym Krzysztofa i Wacława Wieczorków. Wśród eksponatów znajduje się m.in. samolot akrobacyjny Zlin Z 50LA oraz słynny szybowiec Zefir, na którym Edward Makula zdobył mistrzostwo świata.

Nie zabrakło też miejsca na prezentację lotnictwa usługowego – pasażerskiego, sanitarnego i rolniczego. Zobaczymy tu m.in. Albatrosa B.II – pierwszy polski samolot używany do celów reklamowych, sanitarny CSS-13 i rolniczego PZL-106 Kruka, który był używany do oprysków m.in. w Sudanie.

Nowoczesność i narodowy przewoźnik

W ostatniej części wystawy znalazło się miejsce dla lotnictwa rekreacyjnego, sportów lotniczych i historii Polskich Linii Lotniczych LOT. Gabloty prezentują szybowce klasy światowej, paralotniowy symulator oraz unikalne eksponaty związane z LOT-em – mundury, pamiątki, modele samolotów.

Na szczególną uwagę zasługuje odrestaurowany samolot PZL-104 Wilga – jedna z najbardziej wszechstronnych konstrukcji lotniczych PRL-u – który do dziś budzi zachwyt swoją funkcjonalnością i estetyką.

Polskie lotnictwo cywilne – źródło narodowej dumy

„Z wiatrem i pod wiatr” to nie tylko wystawa – to wielowymiarowa opowieść o pasji, odwadze, technologii i marzeniach. Przez ponad sto lat Polacy tworzyli swoje miejsce w przestworzach – mimo zmiennych warunków politycznych, gospodarczych czy społecznych. Muzeum Lotnictwa Polskiego w Krakowie oddaje im hołd, pokazując, jak wielka i bogata jest nasza lotnicza tradycja.

Wystawa jest efektem wielu lat gromadzenia zbiorów, pracy kuratorskiej i współpracy międzypokoleniowej. Dzięki temu zwiedzający mają okazję zobaczyć wiele eksponatów, które po raz pierwszy trafiają na ekspozycję publiczną. To również miejsce dialogu – między przeszłością a teraźniejszością, między technologią a emocjami, między pokoleniami lotniczych pasjonatów.

Więcej na temat ekspozycji oraz dostępnych na niej eksponatów przeczytacie na stronie wystawy.