Astronomowie uzyskali szczegółowe zdjęcie gwiazdy symbiotycznej

W ramach testowania nowego podsystemu dla instrumentu SPHERE na teleskopie VLT astronomom udało się uzyskać niezwykle szczegółowe zdjęcie burzliwego układu dwóch gwiazd. Obraz jest ostrzejszy niż z Kosmicznego Teleskopu Hubble'a - informuje Europejskie Obserwatorium Południowe (ESO).

R Aquarii to tzw. gwiazda symbiotyczna, czyli układ dwóch gwiazd, z których jedna jest czerwonym olbrzymem, a druga mniejszą gwiazdą, zwykle białym karłem, tak jak w tym przypadku. Czerwony olbrzym w tym układzie to na dodatek gwiazda pulsująca (tzw. mira albo miryda). Pod koniec swojej ewolucji gwiazda tego typu zaczyna pulsować, staje się nawet 1000 razy jaśniejsza niż Słońce, gdy zewnętrza otoczka gwiazdy rozszerza się i jest odrzucana w przestrzeń kosmiczną. Obraz dopełnia obecność białego karła, który odziera z materii towarzyszącego mu czerwonego olbrzyma. Gdy na powierzchni białego karła zbierze się odpowiednia ilość materii, następuje wybuch termojądrowy, który obserwujemy jako zjawisko tzw. gwiazdy nowej.

Na zaprezentowanym przez ESO zdjęciu widać dżety materii wyrzucane z układu podwójnego, a w słabej mgławicy dookoła R Aquarii są ślady po dawniejszych wybuchach nowej.

Układ R Aquarii znajduje się 650 lat świetlnych od Ziemi i jest jedną z najbliższych nam gwiazd symbiotycznych. Wzbudza zainteresowanie astronomów od dawna. Dlatego m.in. wybrano go jako obiekt do testowania możliwości nowego systemu o nazwie Zurich IMaging POLarimeter (ZIMPOL) działającego w ramach instrumentu SPHERE na teleskopie VLT w Obserwatorium Paranal w Chile.

Instrument SPHERE działa od 2014 roku i został zaprojektowany w pierwszym rzędzie do poszukiwania planet pozasłonecznych. Ma na tym polu sukcesy, ale jak widać na nowej fotografii układu R Aquarii, naukowcy mogą go z powodzeniem wykorzystywać także do innego rodzaju badań astronomicznych.

Wyniki badań opublikowano w czasopiśmie naukowym "Astronomy & Astrophysics". (PAP)

cza/ agt/