Sztandar Polskich Sił Powietrznych na Zachodzie w Muzeum Wojska Polskiego

Sztandar Polskich Sił Powietrznych walczących na Zachodzie w okresie II wojny światowej jest obecnie eksponowany na wystawie Bitwa o Anglię. Pochodzi on ze zbiorów Wyższej Szkoły Oficerskiej Sił Powietrznych w Dęblinie a na stałe eksponowany będzie w otwartym niebawem nowym gmachu Muzeum Sił Powietrznych w Dęblinie.

Sztandar ten ma niezwykle interesującą i dramatyczną historię. Po klęsce wrześniowej 1939 r., gdy tysiące lotników polskich znalazło się we Francji, powstał pomysł by dla odradzającego się polskiego lotnictwa wykonać sztandar. Idea jego powstania miała być taka, że sztandar miał być wykonany w okupowanej Polsce i przemycony do polskich lotników walczących o wolność swojego kraju na obcej ziemi.

Inicjatorem tego przedsięwzięcia był kpt. pil. Jan Hryniewicz. Doprowadził on do opracowania koncepcji i sporządzenia rysunków sztandaru (wykonali je podchorążowie Kazimierz Karaszewski i Zbigniew Wojda). Projekt sztandaru wzorowano na sztandarach II Rzeczypospolitej. Rysunki te przesłano w styczniu 1940 r. pocztą konspiracyjną z Lyonu przez Szwajcarię do okupowanego przez Sowietów Wilna, gdzie został potajemnie wyhaftowany. Główne prace przy hafcie zostały wykonane przez siostry zakonne z klasztoru Benedyktynek i Zakładu Świętego Kazimierza. Materiał jedwabny oraz złote i srebrne nici zakupiono potajemnie za pomocą dyplomatów japońskich w Berlinie i dostarczono do Wilna. Po wielu miesiącach wytężonej pracy w połowie 1940 r. płat sztandaru był gotowy.

W maju 1940 r. został on potajemnie przewieziony pocztą dyplomatyczną z Wilna do Berlina ponownie dzięki pomocy dyplomatów japońskich. W tym czasie jednak Francja została pokonana i skapitulowała. Konieczne stało się dostarczenie sztandaru do Sztokholmu skąd po wielu dramatycznych przejściach dotarł w końcu do Londynu (4 marca 1941).

Orła na drzewce zaprojektowała Zofia Kleszczyńska, absolwentka Akademii Sztuk Pięknych w Warszawie. Odlew orła ze złotą koroną wykonała angielska firma Spinks&Son. Wykonano go ze srebra z zebranych przez lotników srebrnych monet, sygnetów i złotych obrączek.

Gotowy sztandar został uroczyście wręczony lotnikom polskim przez Naczelnego Wodza gen. broni Władysława Sikorskiego 16 lipca 1941 r. w bazie Swinderby k. Lincoln, Jako pierwsi otrzymali go lotnicy 300 Dywizjonu Bombowego – najstarszego dywizjonu PSP. Zgodnie z regulaminem każdy dywizjon przechowywał sztandar przez 3 miesiące, po czym przekazywał sztandar kolejnemu dywizjonowi.

Po zakończeniu wojny sztandar został przekazany do zbiorów Instytutu Polskiego i Muzeum im. gen. Władysława Sikorskiego w Londynie. 22 sierpnia 1992 r. został przekazany Stowarzyszeniu Lotników Polskich w Wielkiej Brytanii.

Gdy w Polsce upadł system komunistyczny i kraj odzyskał pełną niepodległość, w trakcie Światowego Zjazdu Lotników Polskich we wrześniu 1992 r. sztandar został przywieziony do Polski. Delegacja weteranów lotnictwa Polskich Sił Powietrznych na Zachodzie przekazała sztandar Wyższej Szkole Oficerskiej Sił Powietrznych w Dęblinie. Sztandar pozostaje jej własnością a eksponowany będzie w Muzeum Sił Powietrznych w Dęblinie.

* * *

Płat sztandaru został zaprojektowany w/g wzoru obowiązującego w przedwrześniowym Wojsku Polskim. Po obu stronach, jako tło przyjęto czerwony krzyż kawalerski w białym polu.

Na stronie lewej widnieje wizerunek Matki Boskiej Ostrobramskiej, znaki lilii francuskich, Orzeł Biały i słowa „Bóg Honor Ojczyzna”.

Na stronie prawej wizerunek św. Teresy z Lisieux, polska szachownica lotnicza i odznaki pilota, obserwatora, Szkoły Podchorążych Lotnictwa w Dęblinie oraz napisy „Wilno 1940” i „Miłość żąda ofiary”.