Z serii "Spotkania przy samolocie": Supermarine Spitfire

W dniu 6 października 2024 r. (niedziela), o godzinie 12.00 Muzeum Lotnictwa Polskiego zaprasza na kolejne spotkanie prowadzone przez Jana Hoffmanna.

Zaproszenie na opowieść o historii lotnictwa kierowane jest zarówno do młodzieży, jak i dorosłych.

Prowadzone będą rozmowy o legendarnym brytyjskim myśliwcu z okresu II wojny – Supermarine Spitfire. Dzięki przyjętym w połowie lat 30-tych rozwiązaniom konstrukcyjnym i aerodynamicznym okazał się niezwykle łatwym do modernizacji w czasie trwania działań wojennych. Uczestnicy spotkania poznają historię powstania, rozwoju oraz konstrukcję tego pięknego samolotu.

Samolot – symbol, eksploatowany w różnych wersjach od 1938 aż do 1954 roku, maszyna tych nielicznych, „którym tak wielu zawdzięcza tak wiele”, jeden z najsłynniejszych płatowców okresu zmagań II wojny światowej.

W 1935 roku inżynier Reginald J. Mitchell, opierając się o swoje doświadczenia zdobyte przy konstruowaniu wyścigowych wodnosamolotów pływakowych, opracował projekt nowoczesnego myśliwca. Prototyp, pod zakodowaną nazwą „typ 300”, został oblatany 5 marca 1936 roku. Nowy jednomiejscowy dolnopłat posiadał konstrukcję całkowicie metalową, zastosowano w nim chowane podwozie. Sprawiał wrażenie małego i szybkiego płatowca o wysmukłej linii – przekrój kadłuba był niewiele większy od przekroju silnika, a eliptyczne płaty miały znakomite własności aerodynamiczne. Próby w locie wykazały dobre własności nowej maszyny – już w czerwcu tego samego roku brytyjskie Ministerstwo Lotnictwa złożyło zamówienie na dostawę 310 egzemplarzy.

Pierwsze samoloty w wersji Mk.I dostarczono do dywizjonów RAF w czerwcu 1938 roku. W październiku 1939 roku maszyny te przeszły chrzest bojowy w walce z grupą niemieckich bombowców nad zatoką Firth of Forth. Walki z niemieckimi Messerschmittami Bf 109 podczas operacji Dynamo wykazały konieczność wprowadzenia pewnych zmian w konstrukcji – m.in. dodano płyty pancerne.

Podczas bitwy o Anglię na stanie dywizjonów RAF było około 1000 samolotów Spitfire, a kolejne wersje wchodziły z czasem sukcesywnie do służby. Produkcja samolotów Supermarine Spitfire zamknęła się w 1947 roku liczbą ponad 20'000 egzemplarzy.

Supermarine Spitfire LF Mk.XVIE (fot. muzeumlotnictwa.pl)

Spitfire Mk.XVIE, był ostatnią licznie produkowaną wersją z silnikiem Merlin. Była to odmiana Mk.IXE napędzana silnikiem Packard Merlin 266 produkcji amerykańskiej na licencji Rolls-Royce. Silnik ten różnił się od brytyjskiego pierwowzoru zastosowanymi rozwiązaniami technicznymi. Nowy samolot oblatany został w grudniu 1943 roku. Prawie wszystkie maszyny Mk.XVIE były przystosowane do działań na niskim pułapie – stąd oznaczenie „LF” ("low altitude fighter", myśliwiec niskiego pułapu). Wszystkie samoloty tej wersji miały skrócone płaty, wariant uzbrojenia typu E oraz usterzenie pionowe wzorowane na późnych seriach Mk.XI (ster kierunku o dłuższej cięciwie i szpiczastym wierzchołku). Większość serii Mk.XVI miała obniżony grzbiet kadłuba za kabiną pilota, co umożliwiało zastosowanie kroplowej owiewki i poprawiało widoczność do tyłu. Łącznie wyprodukowano 1055 egzemplarzy wersji Mk.XVIE.

Na samolotach "Spitfire" LF Mk.XVIE latały w Anglii polskie dywizjony 302. (Poznański), 308. (Krakowski) i 317. (Wileński). Po wojnie dwie maszyny LF Mk.XVIE zostały zaprezentowane na warszawskiej wystawie prezentującej wysiłek wojenny RAF w II wojnie światowej. Po jej zakończeniu zostały podarowane Muzeum Wojska Polskiego, gdzie były eksponowane przez krótki czas, a następnie zezłomowane.

Supermarine Spitfire LF Mk.XVIE (fot. muzeumlotnictwa.pl)

Samolot Supermarine Spitfire LF Mk.XVIE ze znakami AU‑Y, znajdujący się w zbiorach Muzeum, został wyprodukowany w 1944 roku i przydzielony do 421. Dywizjonu Królewskich Kanadyjskich Sił Powietrznych (RCAF). W 1956 roku znalazł się w Muzeum RAF w Hendon. W 1967 roku brał udział w zdjęciach do filmu Bitwa o Anglię (Battle of Britain), a w roku 1977 został przekazany do Muzeum Lotnictwa w Krakowie. Obecnie jest on prezentowany w barwach polskiego 308. Krakowskiego Dywizjonu Myśliwskiego, jako egzemplarz TB995 ZF-O. Pierwowzór trafił do dywizjonu 15 marca 1945 roku. „Zefiry”, wraz z całym 131. Polskim Skrzydłem Myśliwskim, stacjonowały w byłej bazie Luftwaffe na lotnisku Gilze-Rijen w Holandii. Maszyny tego dywizjonu wykonywały loty bojowe, atakując cele naziemne, wodne szlaki transportowe i stanowiska broni V-1 oraz V-2. Ostatnimi działaniami wojennymi 131. Skrzydła był udział w operacji Plunder. Po zakończeniu wojny dywizjon wszedł w skład Brytyjskich Powietrznych Sił Okupacyjnych.

Dane techniczne:
Rozpiętość – 9,93 m
Długość – 9,54 m
Masa startowa – 3400 kg
Maksymalna prędkość – 652 km/h
Pułap – 12900 m
Zasięg – 690 km
Uzbrojenie – 2 działka British Hispano kal. 20 mm i 2 km Colt Browning kal. 12,7 mm oraz 2 bomby 113 kg pod skrzydłami i jedna 113 lub 227 kg pod kadłubem
Silnik – 12-cylindrowy, rzędowy Packard Merlin 266 o mocy 1390 KM (1015 kW)