Modele PWS-26 i CSS-13 w Gmachu Głównym MLP

Ekspozycja w Gmachu Głównym Muzeum Lotnictwa Polskiego w Krakowie została wzbogacona o dwa modele redukcyjno – latające samolotów PWS-26 i CSS-13, czyli produkowanego w Polsce na licencji Polikarpowa Po-2, zwany „Papajem”.

Model CSS-13 został zbudowany przez Tomasza Filiksa z Dęblina, jako wierna kopia dęblińskiego CSS-13 z ówczesnymi znakami SP-APA. W 2002 roku nabył go Marek Szufa, pilot akrobacyjny, modelarz i kapitan PLL LOT, przyjaciel Muzeum, wielokrotnie występujący na Małopolskich Piknikach Lotniczych, który zginął tragicznie podczas pokazów w Płocku w 2011 r. Wyposażył on model w pięciocylindrowy silnik gwiazdowy Moki 215 o mocy 13 KM, oraz wykonał wiele detali i przeróbek.

Marek Szufa brał z nim udział we wszystkich zawodach modelarskich oraz wielu lotniczych imprezach masowych, gdzie CSS wzbudzał ogromne zainteresowanie jako największy w tamtych latach w Polsce model latający. „Papaj” holował też modele szybowców, wykonywał pokaz wyrzucania skoczka wyposażonego w spadochron, latał w szyku razem z prawdziwym CSS-13 SP-APA, oraz w Góraszce z CSS-13, pilotowanym przez Zbigniewa Niemczyckiego.

Ostatni lot „Papaj” wykonał podczas pikniku w Płocku w 2009 roku, gdzie całkowitej awarii uległ mocno już wysłużony silnik i do tragicznej śmierci Marka Szufy nie został już naprawiony. Zakupiony od rodziny Marka przez jego przyjaciela, był przez 10 lat ozdobą i wspomnieniem w hangarze modelarskim lotnisku Aeroklubu Warszawskiego w Chrcynnem, gdzie co roku koledzy modelarze organizują  Memoriał Marka Szufy. Stąd staraniem dyrektora Tomasza Koseckiego oraz modelarza i przyjaciela Marka – Tomasza Żabowskiego, trafił do zbiorów Muzeum.

Model PWS-26 został zbudowany w latach 1998-2002 od podstaw przez Tomasza Żabowskiego, w oparciu o dokumentację stworzoną przez Krzysztofa Żurakowskiego podczas remontu muzealnego egzemplarza. W efekcie model jest jego wierną kopią, jednak ze względów zawodniczych został pomalowany w barwy dęblińskiej „61”.

Został oblatany w 2002 roku na lotnisku Piastów w Radomiu przez Marka Szufę, który potwierdził jego doskonałe własności lotne. PWS wielokrotnie startował w zawodach modelarskich i był prezentowany na dużych imprezach lotniczych wraz z „Papajem” Marka Szufy. Te dwa modele były parą największych replik latających w Polsce.

Ostatnie loty wykonał w 2010 roku, już nie lata na zawodach z powodu zmiany przepisów w zakresie wagi modeli latających, a po tragicznej śmierci Marka Szufy, który zazwyczaj go pilotował, nie był już prezentowany na imprezach lotniczych. W roku 2021, staraniem dyrektora Tomasza Koseckiego trafił również do zbiorów Muzeum.

Obydwa modele zostały zawieszone na pierwszym piętrze, przed wejściem do sali konferencyjnej.