easyJet, Airbus i Nicarnica Aviation przeprowadzają testy systemu AVOID

Największa brytyjska linia lotnicza easyJet, Nicarnica Aviation oraz Airbus rozpoczęły testy systemu AVOID (Airborne Volcanic Object Imaging Detector – detektor obrazujący obiekty wulkaniczne unoszące się w powietrzu), który został zainstalowany na pokładzie testowego samolotu Airbus A340-300.

Pierwotne testy systemu przebiegły pomyślnie. Oznacz to, że w przypadku wybuchu wulkanu, który spowodowałby pojawienie się chmur pyłu w brytyjskiej strefie powietrznej, AVOID w czasie rzeczywistym dostarczyłby niezbędnych informacji o faktycznej ilości pyłu w atmosferze. Wprowadzenie systemu AVOID do protokołów bezpiecznych lotów przyjętych przez branżę lotniczą i zatwierdzenie go przez ULC, a także uwzględnienie w pomiarach i modelach prognostycznych brytyjskiego Urzędu Meteorologicznego, zagwarantowałoby bezpieczeństwo lotów do i z Londynu oraz pozostałych portów lotniczych na terenie Wielkiej Brytanii.

Kolejna faza testów została zaplanowana na okres 4–14 lipca. Wstępne loty zostaną przeprowadzone na wysokościach do ok. 12 km. Testy A340 obejmują montaż urządzenia na zewnątrz po lewej stronie kadłuba samolotu, umieszczenie w kabinie pilotów sprzętu rejestrującego oraz monitorów wyświetlających obraz w czasie rzeczywistym, co umożliwia obserwację nieba przed dziobem. Loty testowe wykonywane są w pobliżu głównej bazy Airbus w Tuluzie we Francji.

Jeżeli na tym etapie testów Stromboli lub Etna wykażą aktywność wulkaniczną, samolot może zostać skierowany do Włoch na testy sprzętu w warunkach unoszącego się pyłu na wysokościach, na których loty wykonują samoloty komercyjne przy typowych dla nich prędkościach. Jeżeli warunki meteorologiczne będą sprzyjające, samolot przez kilka dni będzie wykonywał loty nad Oceanem Atlantyckim na zachód od Maroka, aby sprawdzić skuteczność wykrywania drobnych cząsteczek piasku na wysokościach ok. 6 km, wykorzystując w tym celu strefę powietrzną nad Saharą.

– Zagrożenie erupcją wulkanu mogącą zakłócić loty jest bardzo prawdopodobne. Obecnie wulkany takie jak Katla czy Askja na Islandii zostały objęte obserwacją po wykryciu wzmożonej aktywności sejsmicznej. Erupcja któregokolwiek z nich byłaby dziesięć razy silniejsza od Grimsvotn czy Eyjafjallajökull i mogłaby spowodować zamknięcie przestrzeni powietrznej na znacznym obszarze – powiedział Ian Davies, Dyrektor ds. technologii, easyJet.

– Idea stworzenia pokładowego systemu wykrywania pyłu wulkanicznego, który mógłby mieć zastosowanie w samolotach komercyjnych powstałą 20 lat temu. Dlatego cieszy mnie fakt, że easyJet i Airbus testują system AVOID w samolocie A340. Próby nad Tuluzą wykazały, że system działa dobrze na dużej wysokości oraz przy standardowej prędkości przelotu. System przechwytywał obraz chmur znajdujących się ok. 182 km przed maszyną A340. Potwierdza to, że pasywne kamery na podczerwień mogą wystarczająco szybko ostrzec pilota o zagrożeniu pyłem. W czasie trwania lotów wykorzystano system wyświetlania oparty na urządzeniu iPad, który przekazywał załodze informacje o chmurach znajdujących się przed dziobem samolotu. Następnym krokiem będzie przetestowanie systemu w pobliżu chmury pyłu lub wykorzystanie do testów pyłu saharyjskiego, który w podczerwieni przypomina pył wulkaniczny i również stanowi zagrożenie dla maszyn cywilnych i wojskowych – powiedział dr Fred Prata z Nicarnica Aviation.

– Staramy się ograniczyć negatywny wpływ, jaki mogą mieć chmury pyłu wulkanicznego na ruch lotniczy, a technologia podczerwieni rozwijana w ramach systemu AVOID może znacząco przyczynić się do bezpiecznego zarządzanie transportem powietrznym w Unii Europejskiej oraz optymalizacji tras przelotów. To właśnie z tego względu Airbus wspiera rozwój technologii umożliwiający liniom lotniczym kontrolowanie bieżącej sytuacji, aby zapewnić bezpieczeństwo w przestrzeni – powiedział Axel Krein, Wiceprezes ds. badań i technologii w Airbus.

- Obecnie dysponujemy narzędziami, które umożliwiają ograniczenie oddziaływania pyłu wulkanicznego np. poprzez systemem prognozowania. Nie gwarantuje to jednak, że zakłócenia zostaną ograniczone do bezpiecznego minimum. Dlatego też ULC docenia inicjatywę spółek easyJet, Nicarnica Aviation i Airbus. Jeżeli AVOID spełni pokładane w nim nadzieje, uda nam się znacznie ograniczyć przestrzeń powietrzną niedostępną dla ruchu lotniczego po erupcji wulkanów – powiedział Padhraic Kelleher, szef działu kontroli sprawności samolotów w brytyjskim Urzędzie Lotnictwa Cywilnego. 

Podczas tegorocznej Gali w Farnborough Ian Davies i dr Fed Prata zostali uhonorowaniu przez Flightglobal tytułami Lotników Roku w podziękowaniu za prace nad systemem AVOID. To prestiżowe odznaczenie przyznawane jest każdego roku osobie lub zespołowi, który najbardziej przyczynił się do postępu w zakresie bezpieczeństwa i rozwoju najlepszych praktyk w lotnictwie. Na liście osób nominowanych do odznaczenia znaleźli się również Andre Borschberg i Bertrand Piccard z Solar Impulse, oblatywacz Mark Stucky ze Scaled Composites oraz piloci korpusu piechoty morskiej Stanów Zjednoczonych mjr Richard Rusnok i ppłk Matt Kelly.

Jak działa system AVOID?
System AVOID można porównać do radaru umożliwiającego wykrycie pyłu. Został stworzony przez dr Freda Prata z Norweskiego Instytutu Badań nad Przestrzenią Powietrzną (NILU). System AVOID korzysta z czujników podczerwieni zainstalowanych w samolocie, które przesyłają obraz do kabiny pilotów oraz centrum kontroli lotów. Obrazy umożliwią pilotom dostrzeżenie chmury pyłu z odległości do 100 km przed dziobem samolotu, na wysokościach od 1,5 km do ok. 15 km, dzięki czemu załoga może dokonać drobnych korekt kursu, aby móc ominąć chmurę pyłu. System przypomina radary, które obecnie stanowią standardowe wyposażenie samolotów pasażerskich. Informacje z samolotów wyposażonych w AVOID będą wykorzystywane do wiernego odwzorowywania chmury pyłu wulkanicznego na podstawie danych zbieranych w czasie rzeczywistym. To pozwoli otworzyć znaczną część przestrzeni powietrznej, która w przypadku wybuchu wulkanu zostałaby zamknięta.

Wstępne testy
AVOID z powodzeniem został przetestowany w przestrzeni powietrznej nad Etną oraz Stromboli w listopadzie i grudniu 2011 roku na pokładzie maszyny Flight Design CT podczas lotów na wysokościach do ok. 3,6 km.

Kolejne fazy testów
Kolejna faza testów obejmie przelot Airbusem A340 w pobliżu strefy wybuchu dużego wulkanu. Aktywność wulkaniczną będziemy mieli szansę zaobserwować w Indonezji, na Alasce, w Japonii oraz w Islandii gdzie znajduje się słynny wulkan Eyjafjallajökull, który spowodował zamknięcie europejskiej przestrzeni powietrznej w kwietniu 2010 roku.

AVOID w przyszłości
Po zakończeniu testów i zamknięciu procesu certyfikacji przez Europejską Agencję Bezpieczeństwa Lotniczego, system AVOID będzie gotowy do produkcji masowej. Jeżeli 100 samolotów (z czego 20 należeć będzie do easyJet) w całej Europie zostanie wyposażonych w system AVOID, zapewni to pełne pokrycie całego kontynentu. Umożliwi to liniom lotniczym przekazywanie informacji do odpowiednich jednostek jako wsparcie dla procedur, które zostały wprowadzone po erupcji wulkanu Eyjafjallajökull w 2010 roku. Informacje te pozwolą wszystkim liniom lotniczym prowadzić operacje w przestrzeni powietrznej zgodnie z wytycznymi ULC dotyczącymi stref bezpiecznych lotów.