„OPT – OUT 600 kg“ - możliwości i następstwa

Krótko po publikacji artykułu „Kolejne kraje z deklaracją OPT-OUT 600 kg” na portalu dlapilota.pl do grona krajów stosujących OPT-OUT dołączyła Szwecja, która korzysta z dobrodziejstw tego zapisu w pełnym zakresie. Aktualna tabela: https://emf.aero/wordpress/wp-content/uploads/2020/12/Table-Art-28-of-Regulation-EU-2018_1139-2020_10_29.pdf

Korzystając z okazji, warto w największym skrócie przedstawić kilka powiązanych faktów, które w dyskusji na ten temat są często pomijane lub przekręcane.

• Możliwość stosowania przepisów krajowych dla statków powietrznych do masy 600 kg (650 kg dla wodnosamolotów) powstała dzięki zapisowi Artykułu 2 pkt 8 Rozporządzenia 2018/1139 UE. W myśl tego zapisu, o ile kraj członkowski zadeklaruje OPT-OUT, może stosować dowolne przepisy bez konieczności zachowania zgodności z przepisami EASA czy innych krajów członkowskich.
• Brak deklaracji OPT-OUT ze strony kraju członkowskiego oznacza możliwość stosowania przepisów krajowych tylko dla statków powietrznych wypisanych w Załączniku I Rozporządzenia 2018/1139 UE (np. dla lądowych samolotów ultralekkich bez systemu ratunkowego masa startowa wynosi maksymalnie 450 kg). Stosowanie przepisów krajowych dla innych statków powietrznych jest w tym wypadku niezgodne z prawem europejskim. Nie jest zatem prawdą, że w Polsce legalnie można rejestrować fabrycznie budowane LSA z MTOM 600 kg.
• Każdy kraj może określić własne zasady wlotu obcych statków powietrznych (zarejestrowanych na podstawie przepisów krajowych) we własną przestrzeń powietrzną. Załącznik I ważny jest w całej Europie, zatem nie ma przeszkód prawnych, by statek powietrzny wg tego załącznika po spełnieniu danych warunków wleciał w przestrzeń powietrzną innego kraju. Obecnie wymogi są różne – od zdobycia zezwolenia z wyprzedzeniem aż po możliwość wlotu bez składania choćby planu lotu. Czas pobytu obcego statku powietrznego na terenie kraju również może być ograniczony, ogólnie stałe bazowanie obcego statku powietrznego łączy się przeważnie z potrzebą dodatkowych kroków formalnych.
• Każdy kraj może również określić, czy akceptuje uprawnienia pilotów wydane na podstawie przepisów krajowych. Przez to choćby Austria nie akceptuje żadnych obcych uprawnień pilotów samolotów ultralekkich, zatem lecąc samolotem ultralekkim do Austrii, konieczne jest posiadanie przynajmniej licencji pilota prywatnego (PPL).
• Zakup statków powietrznych wg Załącznika I z zagranicy regulowany jest również przez przepisy poszczególnych nadzorów krajowych. Generalnie bezproblemowo w ramach Europy można przerejestrowywać te statki powietrzne, które są typami zatwierdzonymi przez społeczny nadzór niemiecki (DULF/DAeC), czyli de facto również czeski. Są od tej reguły częste wyjątki, ale choćby kraje skandynawskie nie prowadzą własnego procesu zatwierdzania typów i prowadzą listę typów zatwierdzonych identyczną, jak niemiecka. Stosunkowo największe trudności pojawiają się przy zakupie maszyn z Francji, gdyż tamtejsze przepisy techniczne pozostawiają dużą dowolność (np. samoloty ultralekkie dwusilnikowe).
• Po wprowadzeniu OPT-OUT 600 kg w niektórych tylko krajach sytuacja lotów międzynarodowych niecertyfikowanych statków powietrznych cięższych niż 450 kg dodatkowo się komplikuje. Warunki wlotu są nadal określane przez miejscowy nadzór, jednak nie ma już jednoznacznego klucza ogólnych wymagań według Załącznika I. W kraju bez OPT-OUT 600 kg dla przykładowego lądowego samolotu ultralekkiego bez systemu ratunkowego pozostaje limit 450 kg, w kraju rejestracji, w którym ów OPT-OUT wprowadzono, limit wynosi 600 kg. Decyzja o legalności takiego wlotu pozostaje po stronie kraju docelowego, można się jednak spodziewać obostrzeń przynajmniej dotyczących uprawnień pilota (na wzór austriacki) lub nawet samego samolotu.
• Sposobem na zapewnienie jak najswobodniejszego ruchu tego rodzaju statków powietrznych w ramach Europy jest jak najszersze przyjęcie OPT-OUT 600 kg w krajach członkowskich UE. Drugim krokiem jest wprowadzenie wspólnych wymogów technicznych i standardów zatwierdzania typów, jak stało się w przypadku Niemiec i Czech. Umożliwia to stworzenie jednego europejskiego rynku maszyn nowych i używanych. Tym sposobem typ zatwierdzony np. przez nadzór polski zostanie wprowadzony na listę typów zatwierdzonych we wszystkich krajach stosujących to rozwiązanie, włącznie z Niemcami, a statek powietrzny zarejestrowany w Polsce będzie posiadał takie same możliwości wlotu w obcą przestrzeń powietrzną (oraz sprzedaży jako używany), jak statek niemiecki. Zastosować tu można porównanie do siły paszportu i w tym wypadku paszport polski będzie równie silny, co paszport niemiecki, który uważać można za najsilniejszy w Europie.

Czytaj również:
Kolejne kraje z deklaracją OPT-OUT 600 kg
Czy nieprzystąpienie do OPT-OUT 600 kg może skutkować przejęciem przez EASA nadzoru nad lotnictwem amatorskim?
OPT-OUT, czyli kto wyciągnie rękę po 600 kg? Wrażenia po konferencji Europejskiej Konfederacji Mikrolotowej
Na trasie do OPT-OUT - zlot UL w Narwi i Brodach 2020