Nowe standardy lotnicze ICAO i zalecane praktyki dotyczące zdalnie sterowanych systemów statków powietrznych

Nowe normy lotnicze i zalecane praktyki (SARP) przyjęte przez Organizację Międzynarodowego Lotnictwa Cywilnego (ICAO) zwiększą bezpieczeństwo i przyspieszą transformację globalnego systemu nawigacji lotniczej, w tym integrację RPAS (Remotely Piloted Aircraft System).

„Zrównoważony rozwój lotnictwa na całym świecie wymaga zaawansowanego, globalnego systemu nawigacji powietrznej zorientowanego na wydajność i usługi. Dzisiaj podjęliśmy znaczące kroki w tym kierunku” – stwierdził Przewodniczący Rady ICAO, Salvatore Sciacchitano. Podczas niedawno zakończonej 231. Sesji, Rada ICAO zatwierdziła poprawki do 15 z 19 załączników do Konwencji o międzynarodowym lotnictwie cywilnym i nową “Procedure for Air Navigation Services (PANS) on Information Management”.

Integracja RPAS

Wraz z przyjęciem przez Radę nowej części IV International Operations — Remotely Piloted Aircraft Systems do załącznika 6 – Operation of Aircraft, podstawowe elementy ram regulacyjnych umożliwiających międzynarodowe działanie RPAS są już gotowe.

Operatorzy RPAS będą musieli posiadać specjalny certyfikat operatora (ROC), zbliżony do tradycyjnego certyfikatu operatora lotniczego (AOC). To znaczący krok w kierunku integracji RPAS z systemem lotniczym.

Rada zgodziła się wcześniej na strukturę regulacyjną dotyczącą wydawania licencji pilota bezzałogowego statku powietrznego, nowe wymogi zdatności do lotu specyficzne dla RPAS oraz postanowienia dotyczące pasm częstotliwości, procedur i systemów łączy C2 Links. Łącznie postanowienia te spełniają trzy kluczowe wymagania międzynarodowej żeglugi powietrznej: posiadania licencji pilota zdalnego sterowanego statku powietrznego, świadectwa zdatności do lotu oraz certyfikatu operatora RPAS.

Transformacja nawigacji lotniczej

„Zrównoważona przyszłość żeglugi powietrznej zależy od dalszej poprawy dokładności i spójności informacji o operacji lotniczej” – zauważył Sekretarz Generalny ICAO, Juan Carlos Salazar. „Te nowe standardy ICAO mają kluczowe znaczenie dla osiągnięcia tego celu, ponieważ zapewniają ogólnosystemowe usługi informacyjne, w których priorytetem jest jakość i bezpieczna wymiana danych”, dodał.

Nowe standardy zmniejszają ryzyko przekazywania niedokładnych lub niekompletnych informacji dostawcom i operatorom usług zarządzania ruchem lotniczym (ATM). Lepsza wymiana informacji, którą umożliwiają te normy, ułatwi także optymalizację tras i sieci lotniczych, przyczyniając się do redukcji emisji CO2 z lotnictwa.

Jednym z kluczowych postępów jest wdrożenie koncepcji Flight and Flow — Information for a Collaborative Environment” (FF-ICE). Jej założeniem jest stworzenie środowiska w pełni współpracującego, które umożliwi udostępnianie i optymalizację trajektorii lotu na każdym etapie operacji lotniczej. Zaprojektowana z myślą o elastyczności koncepcja FF-ICE umożliwia etapową i przyrostową implementację, uwzględniając szereg potrzeb operacyjnych i harmonogramów w różnych krajach i regionach.

ICAO zajęła się także problemem bezpieczeństwa wynikającym z przypisania wielu statkom powietrznym identycznych 24-bitowych adresów, co w przeszłości prowadziło do niedokładnych informacji na ich temat w systemach nadzoru powietrze-ziemia i powietrze-powietrze.

Ponadto Rada zaktualizowała standardy dotyczące opracowywania Helicopter Chart Development do celów nawigacji opartej na parametrach, zwiększając bezpieczeństwo operacji śmigłowcowych.

Śmigłowiec AW101 dla Norwegii do realizacji misji poszukiwawczo-ratowniczych (SAR) (fot. Leonardo)

Dane dotyczące wypadków i incydentów lotniczych

Poprawa gromadzenia i udostępniania danych ma nadrzędne znaczenie dla społeczności lotniczej nie tylko ze względu na zapobieganie wypadkom i incydentom, ale także na skuteczne reagowanie w przypadku wystąpienia takich zdarzeń.

Kluczowe spośród nowych norm przyjętych przez Radę są te uzupełniające Global Aeronautical Distress and Safety System (GADSS). Dokument został opracowany w odpowiedzi na katastrofy lotów AF 447 w 2009 r. i MH 370 w 2014 r. i wymaga udoskonalenia systemów śledzenia statków powietrznych i systemów alarmowych.

Rozszerzenie Flight Data Analysis Programme (FDAP) zapewnia obecnie uwzględnienie większości dużych samolotów komercyjnego transportu lotniczego. Szerszy zakres gromadzenia danych dotyczących bezpieczeństwa ma na celu identyfikację zdarzeń poprzedzających i ułatwienie proaktywnego zarządzania bezpieczeństwem.

Nowe standardy będą wymagać od organów badania wypadków wcześniejszego i częstszego informowania opinii publicznej o postępach oraz dostarczenia ICAO raportu końcowego w formacie elektronicznym w celu lepszego dostępu i analizy danych.

Co najważniejsze, Rada zdecydowała się także ulepszyć obecne procesory sygnału (SAR), aby skrócić czas reakcji, ułatwić niesienie pomocy podczas operacji, zmniejszyć ryzyko dla personelu na miejscach wypadków oraz zapewnić lepsze informacje dla centrów koordynacji ratownictwa.

Lista nowych Standards and Recommended Practices (SARP)

• Annex 1 – Personnel Licensing, Amendment 179

• Annex 2 – Rules of the Air, Amendment 48

• Annex 3 – Meteorological Service for International Air Navigation, Amendment 81

• Annex 4 — Aeronautical Charts, Amendment 62

• Annex 6 – Operation of Aircraft, Part I – International Commercial Air Transport – Aeroplanes, Amendment 49

• Annex 6, Part II – International General Aviation – Aeroplanes, Amendment 41

• Annex 6, Part III – International Operations – Helicopters, Amendment 25

• New Annex 6, Part IV – International Operations — Remotely Piloted Aircraft Systems

• Annex 8 – Airworthiness of Aircraft, Amendment 110

• Annex 10 — Aeronautical Telecommunications, Volume II — Communication Procedures including those with PANS status, Amendment 93

• Annex 10, Volume III — Communication Systems, Amendment 92