Samodzielne loty szybowcem po ukończeniu 14 roku życia!

Urząd Lotnictwa Cywilnego poinformował, iż zgodnie z brzmieniem art. 96 ust. 2 pkt 1 ustawy z dnia 3 lipca 2002 r. – Prawo lotnicze do uzyskania licencji pilota szybowcowego PL(G) wymaga się m.in., aby kandydat ukończył 16 lat, natomiast jeżeli w licencji wpisane jest uprawnienie do zawodowego wykonywania czynności pilota (np. uprawnienie INS) –18 lat. Osoby ubiegające się o wydanie licencji muszą ponadto spełniać warunki określone w ust. 1 art. 96 ww. ustawy, tj. m.in. ukończyć szkolenie lotnicze. Wejście w życie ustawy z dnia 30 czerwca 2011 r. o zmianie ustawy – Prawo lotnicze oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. Nr 170, poz. 1015) nie wpłynęło więc na aktualność powyższych wymogów.

W stosunku do kandydatów do szkolenia lotniczego i jego uczestników – w tym do uzyskania licencji pilota szybowcowego PL(G) – szczegółowe wymogi określone są w rozporządzeniu Ministra Infrastruktury z dnia 3 września 2003 r. w sprawie licencjonowania personelu lotniczego (Dz. U. Nr 165 poz. 1603, z późn. zm.). Akt ten został utrzymany w mocy na podstawie art. 18 ustawy z dnia 30 czerwca 2011 r. o zmianie ustawy – Prawo lotnicze oraz niektórych innych ustaw, zatem nadal obowiązuje (do dnia 18 marca 2013 r). Wymogi te oprócz kwestii wieku dotyczą m.in. posiadania odpowiedniego wykształcenia określonego w ar. 96 ust. 2 pkt 1 ustawy – Prawo lotnicze (vide: § 7 ust. 1 pkt 1 ww. rozporządzenia w przypadku szkolenia teoretycznego, oraz § 8 ust. 1 pkt 1 ww. rozporządzenia w przypadku szkolenia praktycznego).

Zatem na podstawie prawa krajowego, tj. rozporządzenia w sprawie licencjonowania personelu lotniczego oraz ustawy – Prawo lotnicze osoba, która nie ukończyła 16 roku życia lub nie posiada wykształcenia co najmniej gimnazjalnego albo równorzędnego, nie mogłaby rozpocząć ani uczestniczyć w szkoleniu praktycznym do uzyskania licencji pilota szybowcowego PL(G).

W ocenie organu oczywistym wydaje się być, że do ww. szkolenia powinny jednak być dopuszczane osoby młodsze.

Mając powyższe na uwadze, jak i możliwość bezzwłocznego zastosowania przepisu rozporządzenia unijnego w postaci pkt FCL.020 Załącznika I (Part-FCL) do rozporządzenia Komisji (UE) Nr 1178/2011 z dnia 3 listopada 2011 r. ustanawiającego wymagania techniczne i procedury administracyjne odnoszące się do załóg w lotnictwie cywilnym zgodnie z rozporządzeniem Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) nr 216/2008 (Dz. Urz. UE L 311 z 25.11.2011, str. 1, z późn. zm), Prezes Urzędu Lotnictwa Cywilnego zdecydował się skorzystać z takiej ewentualności.

Bezzwłoczne zastosowanie przepisu FCL.020 Załącznika I (Part-FCL) do rozporządzenia Komisji (UE) Nr 1178/2011 pozwoli uczniom-pilotom szybowcowym na wykonywanie samodzielnych lotów po ukończeniu 14 roku życia, bez względu na posiadane przez nich wykształcenie. Powyższe zostało potwierdzone w notyfikacji Rzeczypospolitej Polskiej dot. rozporządzenia (UE) nr 1178/2011, zgłoszonej do Komisji Europejskiej oraz Europejskiej Agencji Bezpieczeństwa Lotniczego (EASA) dnia 28 marca 2011 r.

Mając na względzie powyższe należy zatem stwierdzić, że na podstawie prawa UE osoby, które ukończyły 14 lat i posiadają zgodę rodziców mogą wykonywać loty samodzielne. Przepisy krajowe (tj. § 8 rozporządzenia w sprawie licencjonowania personelu lotniczego), które uniemożliwiają ww. osobom rozpoczęcie szkolenia praktycznego należy natomiast uznać za nieobowiązujące z uwagi na pierwszeństwo stosowania rozporządzenia (UE) nr 1178/2011 przed prawem krajowym jak i brak zastosowalności prawa krajowego w przypadku jego sprzeczności z prawem unijnym.

Należy jednak zwrócić uwagę na szczególną rolę jaką w procesie szkolenia szybowcowego pełni instruktor szkolący i nadzorujący loty samodzielne oraz instruktor sprawdzający umiejętności przed samodzielnym wylotem. To na nich spoczywa bezpośrednia odpowiedzialność za ocenę nie tylko umiejętności kandydata, ale również jego indywidualnych predyspozycji, a także ocenę zachowań emocjonalnych w całym procesie szkolenia, w szczególności w czasie dopuszczania do wykonywania lotów samodzielnych.

W trosce bezpieczeństwo kandydatów na pilotów szybowcowych rozpoczynających lotniczą drogę, Kierownik Szkolenia ośrodka szkolenia lotniczego powinien wyznaczyć do tej roli instruktorów dających rękojmie, że ich doświadczenie lotnicze i pedagogiczne będzie adekwatne do specyfiki szkolenia tak młodych ludzi.