Raport końcowy PKBWL: „W ocenie pilota, wykonał on podejście powyżej ścieżki zniżania, ponieważ zamierzał wykonać lądowanie z przelotem…”

Państwowa Komisja Badania Wypadków Lotniczych opublikowała raport końcowy z wypadku samolotu Tecnam P2008-JC (znaki rejestracyjne SP-WBA), do którego doszło 8 lutego 2023 r. na lotnisku Rzeszów Jasionka (EPRZ).

W raporcie 2023/0003 czytamy:

W dniu 8 lutego 2023 r. o godz. 10:091 pilot posiadający licencję PPL(A) wystartował z lotniska Rzeszów - Jasionka (EPRZ) samolotem Tecnam P2008-JC o znakach rozpoznawczych SP-WBA (dalej nazywanym „Tecnam”). Lot trasowy przebiegał normalnie. Pilot, wracając z trasy, zbliżał się do CTR2 EPRZ od strony zachodniej. W tym czasie na lotnisku EPRZ odbywał się ruch lotniczy według przepisów IFR3 i VFR4 o dużym natężeniu. Statki powietrzne w ruchu VFR oczekiwały na rozpoczęcie podejść do lotniska, w miejscach wskazanych przez krl5 TWR6 EPRZ. O godz. 11:35 pilot otrzymał od krl TWR polecenie oczekiwania w rejonie punktu WHISKEY, na wysokości 2000 ft AMSL7.

Pilot doleciał do punktu WHISKEY o godz. 11:39. O godz. 11:45 krl TWR zezwolił na lot w rejon punktu YANKEE, gdzie polecił dalsze oczekiwanie na wysokości 2000 ft AMSL. O godz. 11:51 pilot zgłosił dolot do punktu YANKEE i zamiar wykonania konwojera RWY8 09, a następnie wykonania kręgu i pełnego lądowania. O godz. 12:06 krl TWR wydał zezwolenie na wejście samolotu Tecnam w prawy krąg nadlotniskowy do RWY 09. O godz. 12:08 pilot zgłosił wejście w krąg w trzecim zakręcie i zamiar pełnego lądowania. Krl TWR przekazał pilotowi informację o wietrze w osi pasa, z kierunku 090° o prędkości wynoszącej 10 kt i wydał zezwolenie na lądowanie. Konfigurując samolot do lądowania, pilot wypuścił klapy w położenie START, a na prostej do RWY 09 w położenie LĄDOWANIE. W ocenie pilota, wykonał on podejście powyżej ścieżki zniżania, ponieważ zamierzał wykonać lądowanie z przelotem, w celu skrócenia czasu kołowania po RWY.

Pilot był świadomy, że podchodzący do lądowania za nim inny samolot jest blisko, zamierzał zatem zwolnić RWY możliwie szybko. Wytrzymanie samolotu przed przyziemieniem wykonał za wysoko i ze zbyt małą prędkością nie korygując popełnianych błędów. O godz. 12:12 nastąpiło przeciągnięcie samolotu z przechyleniem na lewe skrzydło, którego końcówka zahaczyła o nawierzchnię RWY, co spowodowało przemieszczenie samolotu po torze odchylonym o około 45° w lewo względem kierunku lądowania. Po przyziemieniu pilot zwiększył obroty silnika. Samolot wypadł poza nawierzchnię utwardzoną RWY w rejonie skrzyżowania z TWY BRAVO, a następnie, na odcinku o długości około 700 m, poruszał się po łagodnym łuku w kierunku wschodnim i ostatecznie wrócił na RWY w okolicy skrzyżowania z TWY CHARLIE 1.
Krl TWR obserwował lądowanie samolotu Tecnam. Po wypadnięciu samolotu z RWY, uruchomił akcję ratowniczą i powiadomił DOP9 i LSRG10. O godz. 12:12 siły i środki LSRG udały się do punktu oczekiwania przed RWY na TWY11 CHARLIE 1.

Krl TWR zapytał pilota, czy wszystko jest w porządku z samolotem. Pilot potwierdził, że tak i zgłosił zamiar kołowania do końca RWY 09 oraz jej opuszczenia przez TWY GOLF. Krl TWR zaakceptował takie działanie. Pilot zgłosił opuszczenie RWY 09 i zakołował na płytę postojową przed hangarem operatora samolotu, gdzie wyłączył silnik. Krl TWR wstrzymał operacje na RWY i poinformował LSRG i DOP o braku osób poszkodowanych. DOP udał się na RWY, by sprawdzić jej stan. Nie stwierdził uszkodzeń infrastruktury ani obecności FOD12. O godz. 12:19 DOP powiadomił TWR o możliwości wznowienia operacji na RWY. Następnie DOP udał się do miejsca parkowania samolotu Tecnam, gdzie pilot poinformował, że nie potrzebuje on asysty ratowników medycznych. Krl TWR wznowił operacje na RWY 09. O godz. 12:20 LSRG wróciła do Strażnicy. Najdalej wysunięty ślad pozostawiony przez samolot w kierunku północnym znajdował się około 100 m od osi RWY. W okolicy TWY BRAVO, DOP stwierdził dwie rysy na nawierzchni RWY. W czasie wstrzymania operacji w rejonie lotniska EPRZ na lądowanie oczekiwało 6 statków powietrznych.

Ustalenia:

1) Nie stwierdzono dowodów, które wskazywałyby, że zachowanie pilota było spowodowane niezdolnością do pełnienia obowiązków lub czynnikami fizjologicznymi. 
2) Nie stwierdzono żadnych usterek ani awarii statku powietrznego, które mogłyby przyczynić się do zdarzenia. 
3) Wszystkie uszkodzenia statku powietrznego mogą być przypisane działaniu sił udarowych. 
4) Przebieg zdarzenia wskazuje na ciągłą pracę silnika samolotu. 
5) Pilot posiadał odpowiednie uprawnienia i orzeczenie lekarskie. 
6) Pilot prowadził normalną łączność radiową z TWR. 
7) Pilot nie wykonywał lotów przez ponad trzy miesiące, co przy ogólnym niewielkim doświadczeniu należy uznać za przerwę wpływającą na regres w umiejętnościach pilotażowych oraz związanych z planowaniem elementów lotu.
8) Pilot nie zapanował nad utrzymaniem równowagi poprzecznej samolotu podczas przyziemienia. Utrata równowagi poprzecznej doprowadziła do utraty równowagi kierunkowej i niekontrolowanego zjazdu samolotu z RWY. 
9) Warunki pogodowe były korzystne do prawidłowego i bezpiecznego przeprowadzenia lądowania. 
10) Kontynuowanie przez pilota przemieszczania samolotu z dużą prędkością poza RWY mogło mieć poważne następstwa w postaci postępujących uszkodzeń statku powietrznego oraz konsekwentnych obrażeń pilota.
11) Obciążenie pracą kontrolerów ruchu lotniczego oceniono jako wysokie o normalnej złożoności. 
12) TWR bezzwłocznie i prawidłowo uruchomił akcję ratowniczą. 
13) LSRG przemieściła się na wyznaczone pozycje, ale pilot nie oczekiwał pomocy. 

Przyczyny i/lub czynniki sprzyjające:

1) Przyziemienie samolotu w warunkach utraty równowagi poprzecznej i kierunkowej. 
2) Długa, trzymiesięczna przerwa w wykonywaniu lotów.

Raport Końcowy 2023/0003 dostępny jest tutaj (LINK)