Raport końcowy PKBWL: „Pilot nie odczuł kolizji, był bowiem zaaferowany nagłymi efektami dźwiękowymi oraz turbulencją…”

Państwowa Komisja Badania Wypadków Lotniczych opublikowała raport końcowy 2022/7286 z wypadku szybowca SZD-48-1 „Jantar Std. 2” (znaki rejestracyjne SP-3719), do którego doszło 28 grudnia 2022 r. na lotnisku w Bielsku Białej (EPBA).

W raporcie 2022/7268 czytamy:

W dniu 28 grudnia 2022 r., o godz. 9.47 1 , pilot, posiadacz SPL, wystartował szybowcem SZD-48-1 „Jantar Std. 2” przy wykorzystaniu samolotu holującego. Ponad pięciogodzinny wysokościowy lot falowy nad górami Beskidu Śląskiego przebiegał normalnie, do czasu powrotu w okolice lotniska.

W celu ukończenia lotu, pilot przyleciał nad miasto, gdzie po zawietrznej stronie lotniska obniżał wysokość. Znajdując się na wysokości 1200 m AGL, przy deklarowanej prędkości lotu ok. 120 km/h, otworzył hamulce aerodynamiczne a następnie wypuścił podwozie. Zbliżając się do strefy kręgu nadlotniskowego, kontrolował opadanie, operując hamulcami.

Ok. godz. 15.15, w trakcie zniżania nad zachodnią częścią miasta Bielska-Białej, na wysokości ok. 800 m AGL, ruchoma część osłony kabiny obróciła się na tylnym zawiasie i oderwała się od kadłuba, uderzając centralnie w oba kesony stateczników, uszkadzając pokrycia lakiernicze. Zdeformowała także rurkę k-1 wariometru, zamontowaną na krawędzi natarcia statecznika pionowego.

Pilot nie odczuł kolizji, był bowiem zaaferowany nagłymi efektami dźwiękowymi oraz turbulencją i napływem zimnego powietrza do kabiny. Sprawdził działanie sterów, zgłosił drogą radiową sytuację awaryjną i lądował bez dalszych następstw na lotnisku startu, w Aleksandrowicach. Nie odniósł obrażeń. O zdarzeniu powiadomił policję i poddał się badaniu na zawartość alkoholu.

Zniszczoną osłonę odnaleziono w centralnej, mieszkalnej części miasta, ok. 2,6 km na północny-wschód od lotniska.

Informacje o miejscu zdarzenia:

Przestrzeń po północno-wschodniej stronie lotniska EPBA.

Lotnisko EPBA – Bielsko-Biała/Aleksandrowice, informacje ogólne:

a) ARP – współrzędne WGS-84: 49°48'18''N, 019°00'07''E;
b) Dozwolony ruch lotniczy: VFR;
c) Zarządzający lotniskiem: Aeroklub Polski;
d) Godziny pracy: do ustalenia z zarządzającym;
e) Służby ruchu lotniczego (ATS): – brak, kontakt z Bielsko-Radio 122,330 MHz;
f) Służba ratownicza i przeciwpożarowa: brak.

Zapewniane informacje meteorologiczne: Centralne Biuro Prognoz Meteorologicznych w Krakowie.

Lotnisko EPBA położone jest na płaskowyżu i otoczone ogrodzeniem oddzielającym pole manewrowe/pole wzlotów od okalającej ścieżki rowerowej. Po stronie wschodniej i południowo-wschodniej teren łagodnie, a następnie dość szybko opada. Lotnisko otoczone jest gęstą zabudową mieszkaniową (domy jednorodzinne oraz bloki mieszkalne). Położone w odległości kilku kilometrów na południe pasmo Beskidu Śląskiego generuje przy wiatrach południowych (wietrze halnym) silną turbulencję powietrza, utrudniającą a w skrajnych przypadkach uniemożliwiającą bezpieczne operacje lotnicze startu/lądowania.

Czynniki przeżycia:

Ruchoma część osłony kabiny szybowca SZD-48-1 znajduje się bezpośrednio nad głową pilota. Wykonana jest z kompozytowej, rowingowej ramy oraz przyklejonej do niej, formowanej na gorąco płyty PMMA3 (owiewki). Owiewka pękając, pozostawia ostre, nieliniowe krawędzie, niebezpieczne zarówno dla pilota i szybowca, jak i osób oraz obiektów na ziemi.

Ustalenia Komisji:

1) Pilot posiadał uprawnienia do wykonania lotu.
2) Szybowiec posiadał wymaganą dokumentację.
3) Masa szybowca i jego załadunek były zgodne z wymaganiami.
4) Środek ciężkości szybowca mieścił się w wymaganych granicach.
5) Warunki meteorologiczne przyczyniły się do zdarzenia
6) Lądowanie szybowca odbyło się na lotnisku.
7) Pilot nie odniósł obrażeń.
8) Szybowiec został uszkodzony.

Przyczyna zdarzenia:

Potrącenie i odblokowanie przez pilota prawej dźwigni blokowania osłony kabiny podczas przestawiania do przodu dźwigni wypuszczania podwozia, co spowodowało powstanie szczeliny między osłoną kabiny a kadłubem.

Czynniki sprzyjające:

1) Luzy w mechanizmie blokowania osłony kabiny po jej zamknięciu i zablokowaniu.
2) Wzbudzenie drgań ruchomej części osłony kabiny, spowodowane nałożeniem się drgań generowanych przez otwarte hamulce aerodynamiczne na turbulencję powietrza otaczającego szybowiec.
3) Zmęczenie, wyziębienie i ograniczona percepcja pilota po wielogodzinnym locie na dużej wysokości.

Zalecenia dotyczące bezpieczeństwa:

Komisja nie sformułowała zaleceń dotyczących bezpieczeństwa.

Pełny Raport Końcowy 7286/2022 dostępny jest tutaj (LINK)