QUIZ: ELT, przymus, koszt, czy jednak bezpieczeństwo?

Regularna, zgodna z zaleceniami producenta, wymiana baterii w nadajnikach awaryjnych (ELT) jest ważnym elementem bezpieczeństwa swojego i pasażerów. Nadajniki ELT (Emergency Locator Transmitter) to urządzenia, które w razie wypadku wyślą sygnał ratunkowy, umożliwiając zlokalizowanie statku powietrznego i podjęcie akcji ratunkowej. Poniżej przedstawiamy najważniejsze informacje na temat wymiany baterii w ELT oraz przykłady, które ilustrują, jak ważna jest sprawność tych urządzeń. Artykuł dotyczy urządzeń stosowanych w lotnictwie ogólnym (General Aviation)

Na koniec, zapraszamy do krótkiego Quizu, utrwalającego wiedzę. Quiz oczywiście, jak zwykle 100% anonimowy. Po odpowiedzi na 11 pytań dostaniecie dyplom ;-) Warto dotrwać do końca.

Znaczenie Wymiany Baterii
Baterie w ELT mają określoną żywotność, która zazwyczaj wynosi od 6 do 5 lat, a w niektórych przypadkach nawet krócej. Regularna wymiana baterii jest kluczowa, aby urządzenie działało niezawodnie w sytuacjach awaryjnych. Zaleca się, aby wymiana była przeprowadzana przez wykwalifikowany personel techniczny, co gwarantuje prawidłowe działanie urządzenia oraz zgodność z określonymi przez producenta normami bezpieczeństwa. 

Informacyjnie, żywotność baterii jest zaprojektowana, na 12 lat, z formalnym wymogiem funkcjonowanie w okresie pierwszych 6 lat w urządzeniu, niezależnie od temperatury. W tym pierwszym okresie, urządzenie po uruchomieniu się na skutek wypadku, musi zagwarantować, minimum 48 godzin ciągłego nadawania sygnału. 

Innymi słowy, im lepsza bateria tym więcej czasu dajemy służbom, aby nas znaleźli. Proste. 

Procedura Wymiany Baterii

Zakup Nowych Baterii: Producent zaleca stosowanie baterii od autoryzowanych dystrybutorów, aby mieć pewność, że spełniają one wszystkie wymagania techniczne i bezpieczeństwa. Na rynku dostępne są różne rodzaje baterii, które różnią się pojemnością i specyfikacją techniczną. Ważna jest również, historia przechowywania baterii, znaczy powinniśmy ją znać. 

Wymiana przez Profesjonalistów za poświadczeniem: Wymianę powinni przeprowadzać wykwalifikowani technicy lub przedstawiciele producenta, mogąc zagwarantować, że bateria zostanie prawidłowo zamontowana, a urządzenie będzie działać zgodnie z określonymi normami. Niewłaściwie przeprowadzona wymiana może skutkować awarią urządzenia w kluczowym momencie (dotyczy to zarówno dokładności instalacji jak i ponownego zamknięcia szczelnie obudowy). O konsekwencjach, piszemy w dalszej części artykułu.

Testowanie: Po wymianie baterii konieczne jest przetestowanie ELT, aby upewnić się, że urządzenie działa poprawnie. Testowanie obejmuje sprawdzenie sygnału nadawczego oraz funkcjonowanie w różnych scenariuszach awaryjnych. 

Jak sprawdzić, czy działa ELT? Lub inaczej : Jak sprawdzić czy ELT się uruchomi?

Pierwszą i najprostszą metodą jest "SELF-TEST". 
Przy tej procedurze, nie ma konieczności informowania kogokolwiek o planowanym teście. Należy tylko bezwzględnie przestrzegać pewnej zasady. Test nie może dłużej trwać niż 15 sek. Po 10 sek. otrzymacie państwo informacje dźwiękową. 

Poniżej przykład działania "Self testu / autotestu" w urządzeniach firmy Kannad:

Tryb auto testu jest trybem tymczasowym (maksymalny. czas trwania to 15 s.), w
którym ELT sprawdza główne funkcje nadajnika (napięcie akumulatora, programowanie...) i umożliwia komunikację cyfrową z urządzeniami do programowania i testowania.

Aby sprawdzić nadawanie ELT, wystarczy w radiu samolotowym ustawić częstotliwość 121,5 MHz, aby usłyszeć sygnał nadawany przez nasz ELT.

Ten tryb jest wybrany:
• podczas przełączania z trybu "OFF" na "ARM";
• podczas przełączania na "RESET / TEST" na opcjonalnym
panelu zdalnego sterowania (pod warunkiem, że przełącznik ELT znajduje się w pozycji "ARM");
• podczas przełączania na "ON" przed transmisją.

Brzęczyk działa podczas procedury autotestu

Po około 10 sekundach wynik testu zostanie wyświetlony na wskaźniku wizualnym w następujący sposób:
• Jedno długie mignięcie oznacza prawidłowy test. 
• Seria krótkich mignięć oznacza nieprawidłowy wynik testu. Liczba mignięć wskazuje rodzaj awarii:
•  3 + 1 = NISKIE NAPIĘCIE AKUMULATORA.
•  3 + 2 = NISKA MOC TRANSMISJI.
•  3 + 3 = BŁĘDNA BLOKADA VCO (BŁĘDNA CZĘSTOTLIWOŚĆ). 
•  3 + 4 = NIE ZAPROGRAMOWANO IDENTYFIKACJI

Ważne! Po wystąpieniu któregokolwiek z błędów, skontaktuj się z serwisem, a gdy chcesz lecieć zakomunikuj to do właściwych służb (w zależności od rodzaju i miejsca lotu). Może się okazać, w niektórych krajach, że nie dostaniesz zgody na lot. 
 

Procedura SELF-TEST w urządzeniach innych firm, może wymagać przeprogramowania urządzenia. Są ELT transmitujące swoją pozycję i nie transmitujące. O tym jakie masz urządzenie i jak wykonać SELF-TEST przeczytasz w instrukcji urządzenia. Warto pomimo wszystko do niej zajrzeć.

W przypadku, SELF-TEST, sygnał niebezpieczeństwa, jest odbierany przez satelitarne elementy systemu COSPAS-SARSAT, identyfikowany jako sygnał testowy i przekazywany służbom poszukiwawczo-ratowniczym danego państwa.

Drugą i bardziej wymagającą metodą jest LIVE-TEST
Ten rodzaj testów, powinien być ograniczony do minimum, a niewłaściwa procedura może doprowadzić do uruchomienia procedury ratunkowej, czyli rozpoczęcia akcji poszukiwawczo-ratowniczej. Lepiej zlecić ten test doświadczonemu serwisowi.

Podczas przeprowadzania LIVE-TEST, ELT wysyła sygnał niebezpieczeństwa, który jest odbierany przez satelitarne elementy Systemu COSPAS-SARSAT, a następnie przekazywany służbom poszukiwawczo-ratowniczym danego państwa. Sygnał zawiera lokalizację i kod HEX ID nadajnika. 

W przypadku nadajników analogowych wysyłających sygnał niebezpieczeństwa wyłącznie na częstotliwości 121,5 MHz, sygnał jest odbierany przez lotnicze stacje radiowe, służby ATS i innestatki powietrzne.

Kogo poinformować o teście?
Informacje o planowanym teście ELT należy przekazać na adres arcc@pansa.pl , nie później niż 24 godziny przed planowanym terminem przeprowadzeniem testu.
Zgłoszenie o zamiarze przeprowadzenia testu, powinna zawierać:

• dane kontaktowe do osoby odpowiedzialnej za przeprowadzenie testu;
• informacje o typie, producencie, modelu i numerze seryjnym nadajnika sygnału niebezpieczeństwa użytym w teście;
• 15 heksadecymalny kod identyfikacyjny nadajnika sygnału niebezpieczeństwa;
• informację o miejscu przeprowadzania testu: datę, planowany czas rozpoczęcia i zakończenia testu oraz w miarę możliwości – współrzędne geograficzne miejsca, w którym wykonywany będzie test nadajnika sygnały niebezpieczeństwa;
• powód przeprowadzania testu nadajnika sygnały niebezpieczeństwa.

Tak przygotowana informacja o teście nadajnika sygnału niebezpieczeństwa jest przesyłana przez Ośrodek Poszukiwań i Ratownictwa Lotniczego (ARCC Warszawa) do właściwie terytorialnego Centrum Kontroli Misji Systemu COSAPAS-SARSAT, jak również do Urzędu Lotnictwa Cywilnego.

W przypadku jeżeli nastąpi niezamierzona aktywacja nadajnika sygnału niebezpieczeństwa – aktywacja niezwiązana z realnym zagrożeniem, lub konieczność przeprowadzenia nieplanowanego testu nadajnika (nie dotyczy: SELF-TEST) – o zaistniałej sytuacji należy natychmiast poinformować ARCC Warszawa (tel.: 22 574 51 90 lub 885 745 190, adres e-mail: arcc@pansa.pl) lub najbliższy organ zapewniający służbę kontroli lotniska (TWR). (źródło ULC)

Teoria teorią, a jak jest w życiu?
Przykładem, który ilustruje wagę sprawnego ELT, jest przypadek samolotu Beechcraft 200 Super King Air. W 2017 roku, podczas rutynowej kontroli, okazało się, że ELT w tym samolocie był zalany wodą, prawdopodobnie po intensywnej burzy. Gdyby doszło do wypadku, niesprawne ELT nie zadziałałoby, co mogłoby się przyczynić do wydłużenia akcji ratunkowej. Regularne kontrole i odpowiednie zabezpieczenie urządzenia mogłyby zapobiec takim sytuacjom.

Innym przykładem jest wypadek samolotu Cessna 207, który rozbił się na zboczu góry w 2015 roku. ELT nie aktywował się po zderzeniu, mimo że urządzenie nie wyglądało na uszkodzone. Badanie wykazało, że przyczyną niezadziałania ELT, była awaria mechanizmu aktywującego. Brak sygnału z ELT znacznie opóźnił odnalezienie wraku i podjęcie akcji ratunkowej 
(Źródło: https://www.aviationsafetymagazine.com/squawk_box/elt-issues/).
 

Zasady Bezpieczeństwa
Podczas wymiany baterii w ELT należy zachować szczególną ostrożność, aby uniknąć przypadkowego włączenia urządzenia. Tak jak pisaliśmy, przypadkowe uruchomienie ELT może wywołać fałszywy alarm ratunkowy, angażując niepotrzebnie służby ratunkowe i... koszty. Wymiana baterii powinna być przeprowadzana zgodnie z instrukcjami producenta oraz przepisami prawa lotniczego (proces często wymaga przesłania informacji do Cywilno-Wojskowego Ośrodka Koordynacji Poszukiwania i Ratownictwa Lotniczego - ARCC Warszawa, w PAŻP.

Naprawa ELT, czy wymiana baterii, musi być wykonana zgodnie z procedurami TSO / ETSO (Technical Standard Order / European TSO) w organizacji z PART 145. Stąd, decydując się na samodzielną wymianę bądź "naprawę" musimy być świadomi potencjalnych konsekwencji. 

Na przykład, jeśli po wypadku, okaże się, że nie było oryginalnej, baterii, a ktoś został poszkodowany lub stracił życie, prawnicy poszkodowanego/poszkodowanej mogą oskarżyć, że ELT mogło działać zbyt krótko lub niewłaściwie, w wyniku czego pomoc przyszła zbyt późno. Konsekwencje finansowe takie przypadku, łatwo sobie dopowiedzieć...

Jest jeszcze jedna rzecz. Niektórzy producenci, narzucają na organizację Part 145 obowiązek zgłoszenia wymiany baterii poinformowanie o tym fakcie CAA (Civil Aviation Authority), w Polsce ULC. 

Rejestracja i aktualizacja Danych
Po wymianie baterii ELT zaleca się sprawdzenie (choć w pamięci wewnętrznej ELT są zapisane dane, to ważna jest pewność prawidłowego zadziałania), że system Cospas-Sarsat odbierze właściwe dane, które zapisane są w nadajniku i wysyłane są do służb ratunkowych podczas jego aktywacji. Aktualizacja danych kontaktowych i informacji o właścicielu urządzenia jest kluczowa dla skuteczności akcji ratunkowych. W wielu krajach rejestracja ELT jest obowiązkowa i może być przeprowadzona drogą elektroniczną.

Przybliżony koszt usługi
Koszt usługi zależy od typu urządzenia, statku powietrznego, oprogramowania. Ale, gwarantujemy, że potencjalne konsekwencje niewłaściwej obsługi ELT mogą być dużo bardziej dotkliwe, niż sama akcja serwisowa, co kilka lat. 

Nie bez znaczenia przy wyborze partnera do wymiany baterii, jest wysokość jego ubezpieczenia. Warto więc czasami zapłacić więcej i być po prostu spokojniejszym/spokojniejszą.  

Podsumowanie
Regularna wymiana baterii w ELT to obowiązek każdego właściciela statku powietrznego. Sprawność tego urządzenia może uratować życie w sytuacjach awaryjnych. 

Dbanie o aktualność baterii i przeglądy techniczne to podstawowe kroki, które zwiększają bezpieczeństwo w lotnictwie. 

Polecamy, swoje usługi. Więcej na stronie https://avionics.drabpol.pl/ i w zakładce Awionika, na górze portalu  dlapilota.pl po prawej stronie.

Na koniec zapraszamy do wspólnej zabawy - quizu ;-)

Artykuł zawiera lokowanie produktu