Podsumowanie przygotowań Polskiej Agencji Żeglugi Powietrznej do Mistrzostw Europy w piłce nożnej EURO 2012

Cele PAŻP i zrealizowane zadania w ramach EURO 2012

Nadrzędnym celem realizowanych w PAŻP zadań w ramach przygotowań do EURO 2012 było dostosowanie przepustowości polskiej przestrzeni powietrznej do okresowo zwiększonego ruchu lotniczego w trakcie wydarzenia sportowego z:

• zachowaniem najwyższych standardów bezpieczeństwa,

• zapewnieniem właściwego przepływu ruchu lotniczego oraz

• zapewnieniem minimalizacji opóźnień dla ruchu nie powiązanego z imprezą sportową.

Dla realizacji tego celu PAŻP podjęła szereg działań, głównie o charakterze operacyjno-organizacyjnym oraz inwestycyjnym. Z punktu widzenia Agencji, najważniejszy element przygotowań do EURO 2012 stanowiły projekty operacyjno-organizacyjne, ponieważ one w bezpośredni sposób przyczyniły się do zwiększania pojemności przestrzeni powietrznej.

Zrealizowane zadania o charakterze operacyjno-organizacyjnym obejmowały:

• wprowadzenie zmian w strukturach przestrzeni powietrznej,

• wprowadzenie tymczasowych restrykcji RAD (Route Availability Document – dokument regulujący przepływy ruchu lotniczego w drogach lotniczych wraz z profilem pionowym lotu),

• opracowanie tymczasowych procedur współpracy i koordynacji służb ruchu lotniczego PAŻP ze służbami ruchu lotniczego w państwach ościennych,

• konsultacje ze służbami ruchu lotniczego państw ościennych pakietu „Re-routing scenarios” (scenariuszy zmiany wcześniej planowanej trasy lotu w celu ominięcia przeciążonych sektorów przestrzeni powietrznej),

• wprowadzenie nowych procedur dla lotnisk w Gdańsku, Katowicach, Rzeszowie, Wrocławiu i Zielonej Górze,

• wprowadzenie radarowej kontroli zbliżania dla lotniska we Wrocławiu,

• uruchomienie stanowisk GND na lotniskach w Gdańsku, Poznaniu i Wrocławiu,

• uwolnienie pojemności ruchowych lotnisk na czas EURO 2012, poprzez zadeklarowanie przez PAŻP podwyższonych wartości pojemności ruchowej lotnisk tylko na potrzeby koordynacji rozkładów lotów i tylko na czas turnieju, dzięki wstrzymaniu urlopów wypoczynkowych i czasowemu uruchomieniu dodatkowych stanowisk,

• uruchomienie stanowiska DIR APP Gdańsk,

• współpracę z EUROCONTROL (oraz UkSATSE) na rzecz przygotowania pakietu „Re-routing scenarios”,

• harmonizację współpracy między organami ATC podczas EURO 2012,

• zapewnienie adekwatnej liczby personelu operacyjnego we wszystkich organach służb ruchu lotniczego,

• współpracę operacyjną między PAŻP a stroną wojskową w drodze doskonalenia oraz sprawdzenia procedur współdziałania i przeciwdziałania zagrożeniom terrorystycznym z powietrza,

• zarządzanie kryzysowe i kwestie bezpieczeństwa (security) poprzez udział PAŻP w przygotowaniu i przeprowadzeniu ćwiczeń zgrywających podmiotów systemu zarządzania kryzysowego przed rozgrywkami EURO 2012 oraz przygotowanie w PAŻP stanowiska dyżurnego operatora sytuacji kryzysowych (SDOSK), którego celem było zapewnienie ciągłości przekazywania informacji i decyzji odnośnie funkcjonowania PAŻP w sytuacjach zagrożeń pomiędzy komórkami Agencji i podmiotami zewnętrznymi,

• współpracę z portami lotniczymi, PL.2012, ULC oraz UEFA (LOC) w fazie przewidywania rozkładu ruchu lotniczego i przy harmonizacji wymaganych działań,

• zapewnienie zabezpieczenia technicznego, poprzez dokonanie okresowych prac technicznych skutkujących ograniczeniem niedostępności systemów komunikacyjnych, nawigacyjnych i dozorowania, organizacji pracy według harmonogramu maksymalizującego dostępność personelu technicznego w celu skrócenia czasu trwania potencjalnych awarii oraz poprzez przeprowadzenie prewencyjnych przeglądów technicznych urządzeń w miesiącu poprzedzającym EURO 2012.

Zadania o charakterze inwestycyjnym PAŻP włączone na listę "przedsięwzięć EURO 2012" miały charakter wspomagający w ramach przygotowań do imprezy sportowej. Skutki braku realizacji zadania nie determinowały bowiem zapewnienia większej przepustowości i przygotowania służb operacyjnych do obsługi większej liczby operacji ze względu na istniejące rozwiązania alternatywne w oparciu o obecnie funkcjonującą infrastrukturę.

Kampania informacyjna i publikacje lotnicze

W ramach przygotowań do EURO 2012 aktywność PAŻP skupiała się również na rozpowszechnianiu wiedzy i informacji wśród użytkowników przestrzeni powietrznej nt. działań podejmowanych przez Agencję w ramach przygotowań do EURO 2012. W tym celu, na głównej stronie internetowej PAŻP, utworzona została zakładka poświęcona przygotowaniom PAŻP do turnieju (http://www.pansa.pl/euro2012/index.php).

Rozpowszechnianie wiedzy wśród użytkowników przestrzeni powietrznej oraz szeroko rozumianego środowiska lotniczego m. in. nt. publikacji lotniczych przygotowanych przez PAŻP na potrzeby EURO 2012 oraz innych aktywności Agencji ukierunkowanych na zapewnienie kanalizacji ruchu podczas wydarzenia sportowego miało również miejsce podczas spotkań National Airport Forum, Warsaw Airport Forum oraz z udziałem przedstawicieli lotnictwa General Aviation.

Polska Agencja Żeglugi Powietrznej przygotowała również szereg publikacji lotniczych do AIP Polska (Zbiór Informacji Lotniczych), dedykowanych na potrzeby turnieju.

Tab. 1. Wykaz publikacji lotniczych dedykowanych na potrzeby turnieju.


Źródło: opracowanie własne PAŻP.

Wyniki operacyjne podczas EURO 2012 – statystyki ruchu lotniczego i opóźnienia Dane dotyczące ruchu w przestrzeniach kontrolowanych lotnisk podczas EURO 2012

Poniżej zaprezentowane zostały statystyki ruchowe w przestrzeniach kontrolowanych lotnisk w miastach-gospodarzach podczas EURO 2012. Przedstawione dane pochodzą z danych EUROCONTROL i obejmują wyłącznie ruch IFR (loty wykonywane zgodnie z przepisami dla lotów wg wskazań przyrządów).

Zgodnie z przedstawionymi poniżej danymi, największy wzrost ruchu w okresie 24 dni trwania EURO 2012 w ujęciu liczby operacji IFR w przestrzeniach kontrolowanych na lotniskach w miastach-gospodarzach zanotowano w Gdańsku (prawie 67% wzrostu ruchu w porównaniu z analogicznym okresem w 2011 roku), Poznaniu (44%), Wrocławiu (blisko 37%) oraz Warszawie (prawie 16%). Za tak duży wzrost ruchu n odpowiadają przede wszystkim operacje związane z turniejem, choć należy także pamiętać o dynamicznym rozwoju szczególnie lotnisk regionalnych oraz o uruchomionych w ostatnim czasie nowych siatkach połączeń i nowych operatorach lotniczych. Te czynniki również w istotny sposób przyczyniły się do zanotowanych przyrostów ruchu na lotniskach.

Należy podkreślić, że na żadnym z lotnisk nie zostały przekroczone deklarowane przepustowości, a ruch lotniczy został sprawnie obsłużony przez PAŻP zarówno dzięki wydajnej i efektywnej pracy personelu, jak też wykorzystaniu wyposażenia i rozwiązań organizacyjnych (np. radarowa służba kontroli zbliżania dla lotniska we Wrocławiu, uruchomienie stanowisk GND na lotniskach w Gdańsku, Poznaniu i Wrocławiu).


Dane dotyczące ruchu lotniczego w przestrzeni powietrznej FIR Warszawa podczas EURO 2012.

Z uwagi na spotkania piłkarskie rozgrywane również na Ukrainie, wzmożony ruch lotniczy zanotowany został także w górnej przestrzeni powietrznej FIR Warszawa (ruch tranzytowy).

Poniżej zaprezentowano statystykę ruchu lotniczego w FIR Warszawa w okresie 8 czerwca – 1 lipca br. w 2012 i 2011 roku oraz opóźnienia w ruchu IFR zanotowane w kolejnych dniach EURO 2012 i analogicznym okresie roku poprzedniego.
 

W stosunku do tego samego okresu roku ubiegłego w FIR Warszawa zanotowano wzrost ruchu lotniczego o 8,6% (loty IFR – loty wykonywane zgodnie z przepisami dla lotów wg wskazań przyrządów). Dane dotyczące opóźnień w ruchu lotniczym podczas EURO 2012

Średnie opóźnienie w okresie EURO 2012 mierzone w minutach na operację lotniczą (ruch en-route, tj. ruch na trasie), wyniosło 0,81 min./lot, podczas gdy w tym samym okresie roku 2011, w warunkach mniejszego poziomu ruchu, średnie opóźnienie na operację lotniczą wyniosło 1,33 min. Należy podkreślić, że w analizach i symulacjach wykonanych przed turniejem, PAŻP zaprojektowała opóźnienia na poziomie średnio 2 min./lot podczas trwania imprezy sportowej, przy jednoczesnych przewidywaniach EUROCONTROL na poziomie ponad 3 min/lot.

Tak dobry wynik w zakresie opóźnień, przy jednoczesnym znacznym wzroście ruchu, to zasługa znakomitej pracy wszystkich kontrolerów ruchu lotniczego PAŻP. Należy również przy tym przypomnieć i podkreślić niezwykle istotną rolę grupy ekspertów operacyjnych z kontroli obszaru (ACC), którzy przebywając podczas trwania turnieju w EUROCONTROL (DNM) na bieżąco (real-time) koordynowali proces harmonijnego przepływu ruchu oraz na bieżąco informowali regionalne ośrodki kontroli ruchu lotniczego w Polsce o sytuacji operacyjnej. Ponadto, należy podkreślić bardzo dobre przygotowanie planów przepływu ruchu i rozłożenie odpowiedzialności za obsługę ruchu pomiędzy różne ośrodki kontroli ruchu poprzez reorganizację struktur przestrzeni powietrznej.

Podsumowanie

Z perspektywy PAŻP, dzięki podjętym odpowiednio wcześnie szeroko zakrojonym przygotowaniom do obsługi zwiększonego ruchu lotniczego związanego z EURO 2012, Agencja była bardzo dobrze przygotowana do tego wydarzenia. Gotowość operacyjna PAŻP do EURO 2012 została zadeklarowana w połowie maja br.

Wyniki operacyjne zanotowane podczas turnieju świadczą same za siebie: niżej niż zakładany poziom opóźnień przy znacznym przyroście ruchu lotniczego w polskiej przestrzeni powietrznej i rekordowych, nienotowanych dotąd, przyrostach ruchu na lotniskach w miastach-gospodarzach EURO 2012, szczególnie na lotniskach w Gdańsku, Poznaniu i Wrocławiu.

Dla przykładu, zanotowany ruch IFR (loty IFR – loty wykonywane zgodnie z przepisami dla lotów wg wskazań przyrządów) na lotnisku w Gdańsku w dniu 22 czerwca (mecz ćwierćfinałowy) wynoszący 245 operacji IFR stanowił wzrost ruchu o ponad 160% w stosunku do tego samego dnia poprzedniego roku, zaś ruch na lotnisku we Wrocławiu w dniu 8 czerwca wynoszący 211 operacji IFR stanowił wzrost o ponad 140% w stosunku do tego samego dnia poprzedniego roku.

W całym okresie dwudziestu czterech dni imprezy sportowej zanotowano następujące przyrostu ruchu lotniczego (operacje IFR) na poszczególnych lotniskach w miastach-gospodarzach: lotnisko w Gdańsku – wzrost o blisko 67% w porównaniu do tego samego okresu roku poprzedniego; lotnisko w Poznaniu – wzrost o 44%, lotnisko w Warszawie – wzrost o blisko 16% i lotnisko we Wrocławiu – wzrost o 37%.
W okresie EURO 2012 zanotowano również istotny wzrost ruchu IFR w polskiej przestrzeni powietrznej: 52 794 operacje IFR w FIR Warszawa w 2012 roku w porównaniu z 48 611 rok wcześniej w analogicznym okresie, co stanowi wzrost o 8,6%. Mimo tak istotnego wzrostu ruchu, opóźnienia w ruchu lotniczym spadły w porównaniu z rokiem poprzednim o blisko 40%.

Kluczowym czynnikiem sukcesu dla PAŻP podczas EURO 2012 był czynnik ludzki. Wszystkie służby PAŻP, w tym przede wszystkim służby operacyjne, zapewniły bowiem dostępność większych zasobów ludzkich na stanowiskach operacyjnych. Na szczególną uwagę zasługuje udział ekspertów operacyjnych (wybrany personel ACC) PAŻP wraz z operatorem FMP w EUROCONTROL na czas EURO 2012, których zadaniem było monitorowanie ruchu lotniczego, zapewnienie lepszej koordynacji, elastycznego i dynamicznego zarządzania scenariuszami ATFCM oraz sterowania potokami ruchu lotniczego w czasie rzeczywistym. To przede wszystkim dzięki ich działaniom zanotowane zostały tak niskie wartości opóźnień przy znacznym wzroście ruchu lotniczego.