Podchorążowie szkolą się na Bielikach

Czterech podchorążych rozpoczęło szkolenie na samolotach M-346 Bielik. Z każdym dniem poznają nowe możliwości jednego z najnowocześniejszych samolotów treningowych na świecie. W listopadzie, kiedy zakończą naukę latania Bielikiem, prawdopodobnie trafią do jednej z baz lotnictwa taktycznego, by tam szkolić się na pilotów F-16. Tymczasem o lotach Bielikiem mówią krótko: „Wow!”.

Sierż. podchor. Sebastian Szczypka zakłada lotniczy kombinezon, wkłada spodnie przeciwprzeciążeniowe, zabiera ze sobą hełm i razem z instruktorem rusza do hangaru, gdzie czeka na niego Bielik. Sebastian Szczypka jest jednym z czterech podchorążych, którzy jako pierwsi w historii polskiego lotnictwa szkolą sią na samolotach M-346 Bielik. Zanim pilot uczeń włączy silniki najnowocześniejszego w Polsce samolotu do szkolenia zaawansowanego, sprawdza, czy wszystko jest na pewno w porządku – obchodzi maszynę dookoła przypatrując się, czy wszystko znajduje się na swoim miejscu. Następnie razem z instruktorem wsiadają do samolotu. Jeszcze chwilę zajmuje sprawdzenie, czy systemy działają i wreszcie słychać huk silników Bielika. Technik, który dba o sprawność samolotu, zgodnie z przyjętym zwyczajem, klepie na pożegnanie samolot po skrzydle i wyprowadza go z hangaru. Wreszcie maszyna staje na pasie startowym i po chwili wzbija się w niebo. Podchor. Szczypka rozpoczyna właśnie jeden ze swoich pierwszych lotów treningowych Bielikiem!

Szczęśliwa czwórka

Kim są podchorążowie, którzy jako pierwsi przejdą szkolenie na M-346? – Wybraliśmy ich na podstawie wyników szkoleniowych, ale zwracaliśmy również uwagę na to, jakie mają podejście do służby, do latania, czy są zaangażowani i zmotywowani – mówi płk pil. Konrad Madej, szef szkolenia 4 Skrzydła Lotnictwa Szkolnego. Niezwykle ważna była również doskonała znajomość języka angielskiego, ponieważ szkolenie na Bielikach odbywa się wyłącznie w tym języku. Kursanci i instruktorzy od momentu briefingu przed lotem, podczas lotu, a potem debriefingu zwracają się do siebie wyłącznie po angielsku, w tym języku prowadzone jest również szkolenie na symulatorach.

– Czwórka chłopaków, których wybraliśmy była najlepsza, zarówno w szkoleniu lotniczym, jak i językowo – przyznaje ppłk pil. Marek Kejna, dowódca grupy działań lotniczych 41 Bazy Lotnictwa Szkolnego. Ale, by latać szkolnym odrzutowcem, podchorążowie muszą mieć orzeczoną odpowiednią kategorię zdrowia. Płk Madej przyznaje, że w czasie wyboru podchorążych, zwracano również uwagę na pewne cechy charakteru, które są niezbędne w lotnictwie bojowym. – Indywidualizm w lotnictwie, zwłaszcza bojowym, nie jest zły, ale jeszcze ważniejsze jest to, by piloci potrafili współpracować w grupie – mówi oficer. Instruktorzy przyznają, że wybrani podchorążowie są bardzo zaangażowani, szybko się uczą i rwą się do latania. Są bardzo zadowoleni, że to właśnie oni otworzą nowy rozdział w lotnictwie szkolnym, choć mają świadomość, że są poniekąd grupą eksperymentalną. – Na pierwszym spotkaniu z nimi powiedziałem, że są naszym eksperymentem, świetnie przygotowanym, dopracowanym w szczegółach, jednakże dopiero po zakończeniu ich szkolenia będziemy wiedzieli, czy i ewentualnie jakie poprawki są jeszcze potrzebne – mówi ppłk Kejna.

(fot. Artur Orzechowski)

Długa droga do M-346

Zanim czwórka podchorążych rozpoczęła loty na Bielikach przeszli długie, wieloetapowe szkolenie, które rozpoczęło się w Lotniczej Akademii Wojskowej w Dęblinie. Najpierw szkolili się w uczelni i w Akademickim Ośrodku Szkolenia Lotniczego. Potem w 42 Bazie Lotnictwa Szkolnego w Radomiu odbywali praktyki lotnicze za sterami samolotu PZL-130 Orlik. Kolejnym etapem było szkolenie teoretyczne dotyczące M-346, które obejmowało m.in. informacje na temat budowy samolotu, sytuacji awaryjnych, które mogą zdarzyć się podczas lotu, szkolono ich również z procedur, które trzeba zastosować podczas takich sytuacji.

W marcu podchorążowie rozpoczęli szkolenie praktyczne w 4 SLSz. Na początku uczyli się teorii, potem mieli przygotowanie naziemne oraz szkolenia symulatorowe.

– Mamy trzy rodzaje symulatorów: jeden służy do szkolenia z sytuacji awaryjnych, czyli katapultowania, pozostałe dwa do treningu lotów – wyjaśnia płk Madej. – Są to FMS (Full Mission Simulator) oraz FTD (Flight Training Device). Różnica między nimi jest niewielka. FTD daje mniejsze zobrazowanie, bo pole widzenia kursanta jest nieco węższe – dodaje płk Madej. Szkolenie w symulatorach trwa około 50 godzin. Oprócz tego podchorążowie musieli poznać teorię dotyczącą samolotu. – Wiele godzin spędziliśmy nad instrukcją obsługi Bielika. Ma 900 stron i znamy ją na pamięć – mówi podchorąży Szczypka.

Więcej z F-16

Pierwszy w historii lot podchorążych Bielikiem odbył się 16 kwietnia. – Był stres, mimo że za mną siedział instruktor, płk Madej. Kontrolował, czy wszystko robię właściwie – mówi Szczypka. – Był to lot zapoznawczy, demonstrowałem możliwości maszyny, korygowałem błędy – wyjaśnia instruktor. Dodaje, że tego typu loty podchorążowie przeszli wcześniej na symulatorach, więc nie zaskoczyło ich nic w kabinie, bo doskonale znali procedury. – Jednak mimo ich przygotowania, widziałem stres i adrenalinę. Lot zrobił na nich wrażenie – mówi szef szkolenia 4 Skrzydła Lotnictwa Szkolnego. Dodaje, że on sam też się stresował przed pierwszym lotem. – Dotychczas latałem Bielikami z doświadczonymi instruktorami, w przypadku podchorążych to jednak trochę inna bajka. Na szczęście wszystko poszło ok – uśmiecha się płk Madej.

(Film: Paweł Sobkowicz / portal polska-zbrojna.pl)

Podchorążowie Bielikami będą latać do końca listopada. Na razie trwa pierwsza faza szkolenia w powietrzu, czyli studenci opanowują procedury VFR/IFR – loty z widocznością i bez widoczności, podstawowe poruszanie się w przestrzeni powietrznej, lądowanie – również na lotniskach zapasowych. Ten etap szkolenia zakończy się egzaminem, a potem podchorążowie wykonają samodzielny lot. Na kolejnym etapie będą szkolić się z lotów w parze i formacji trzech samolotów, poznają zasady wykonywania lotów w szyku, trudniejszych manewrów powietrznych oraz zasady komunikacji między załogami samolotów. Poza tym tego będą trenować loty na małej wysokości oraz dolatywanie w określone miejsce o wyznaczonej godzinie. W trzecim etapie szkolenia rozpoczną się treningi z taktyki. Piloci będą trenować misje air to air i air to ground oraz misje przechwytywania. – To, czego nauczą się w tej fazie szkolenia, będzie wykorzystywane przy szkoleniu na F-16, które będą przechodzić w 31 Bazie Lotnictwa Taktycznego w Krzesinach lub w 32 Bazie w Łasku – wyjaśnia płk Madej. – Dzięki nowemu systemowi szkolenia kandydaci na pilotów F-16 już u nas poznają pewne zagadnienia, które do tej pory były elementem szkolenia w eskadrach taktycznych: operowanie uzbrojeniem, wykonywanie przechwyceń, posługiwanie się radarem. Dziś możemy to trenować dzięki Bielikom – podkreśla.

M-346 zmieniają szkolenie

Już dziś płk pil. Konrad Madej zapowiada, że program szkolenia na Bielikach zostanie zmodyfikowany. – Na pewno wyciągniemy wnioski, nie ugrzęźniemy przecież w jednym punkcie, jeśli będzie on wymagał zmian – tłumaczy. Instruktorzy zauważyli już, że uczniom brakuje jeszcze jednego symulatora. – Chodzi o SBT, czyli Simulated Base Training. To najprostszy symulator, właściwie wygląda jak komputer ze specyficznym dla Bielika drążkiem sterowniczym i dźwignią sterowania silnikiem, z dużym ekranem dotykowym. Można na nim ćwiczyć podstawowe czynności manualne – wyjaśnia ppłk Marek Klejna. – Będziemy mieli go prawdopodobnie pod koniec 2019 roku. Skorzysta więc z niego kolejna grupa podchorążych – dodaje oficer.

(fot. Artur Orzechowski)

Dowódca 4 Skrzydła Lotnictwa Szkolnego, płk pil. Wojciech Pikuła, przyznaje, że w kwestii doskonalenia programu szkolenia, instruktorzy liczą na współpracę z pilotami F-16. – Nie jest żadną tajemnicą, że wyszkolenie pilotów bojowych jest zawsze krok przed lotnictwem szkolnym. W bojowych jednostkach wprowadza się najnowsze elementy szkolenia, trendy w oparciu między innymi o udział w międzynarodowych ćwiczeniach. Musimy część tej wiedzy oraz doświadczenia pilotów bojowych uwzględnić w naszym programie szkolenia – mówi płk pil. Pikuła. Jeszcze w tym roku planowane jest przebazowanie do Krzesin, gdzie instruktorzy M-346 oraz podchorążowie poznają specyfikę eskadr taktycznych, proces szkolenia, a jednocześnie będą doskonalić swoje umiejętności z pilotami F-16 oraz wspólnie dopracowywać plan szkolenia dla kolejnych grup podchorążych.

Szkolenie czterech podchorążych zakończy się jesienią. Po promocji w LAW i uzyskaniu stopnia podporucznika trafią oni do baz lotnictwa taktycznego, a być może któryś z nich zostanie w 4 Skrzydle Lotnictwa Szkolnego, by w przyszłości zostać instruktorem M-346. Póki co każdy z nich daje z siebie wszystko, by poznać Bieliki jak najlepiej. Po pierwszym locie o swoich wrażeniach opowiadali krótko: „wow!!! Ten samolot kocha szybkość”.

Ewa Korsak, Magdalena Kowalska-Sendek