Bohdan Arct – od pilota Dywizjonu 303 do pisarza

W maju przypada 47 rocznica śmierci Bohdana Arcta – polskiego pilota myśliwskiego II wojny światowej, pisarza, autora książek wspomnieniowych i o tematyce batalistycznej.

Bohdan Arct urodził się 27 maja 1914 r. w Warszawie. W 1934 r. ukończył Szkołę Podchorążych Rezerwy Lotnictwa w Dęblinie. W 1935 r. podjął studia na warszawskiej Akademii Sztuk Pięknych, na kierunku grafika użytkowa. Ponadto odbywał loty w 1 pułku lotniczym w Warszawie i w ciągu kolejnych lat korzystał z tej możliwości, latając na Potezach XV i XXVII.

Jako podporucznik we wrześniu 1939 został zmobilizowany do służby w lotnictwie. Dowodził Plutonem Łącznikowym nr 10 przydzielonym Armii „Łódź”. 6 września został pilotem łącznikowym Naczelnego Wodza i w tej służbie został zestrzelony 10 września. Poprzez Rumunię przedostał się do Francji. Od marca 1940 r. przebywał w Algierze, po zawieszeniu broni (22 czerwca 1940 r.) przedostał się do Casablanki, skąd drogą morską trafił do Wielkiej Brytanii.

Po przeszkoleniu na samolotach brytyjskich latał jako tzw. ferry pilot, dostarczając samoloty do walczących jednostek, zaś w październiku 1941 r. został przydzielony do 306 Dywizjonu Myśliwskiego Toruńskiego. W dywizjonie tym służył do lutego 1943 r. Następnie wszedł w skład Polskiego Zespołu Myśliwskiego. W Afryce zestrzelił pierwszy samolot niemiecki (20 kwietnia 1943 – 1 Bf-109) oraz zaliczono mu 1 zestrzelenie prawdopodobne i dwa samoloty uszkodzone.

W lipcu 1943 r. powrócił do Dywizjonu 306 w Wielkiej Brytanii. 11 sierpnia został dowódcą eskadry B w Dywizjonie 303. 17 sierpnia 1943 uzyskał kolejne zestrzelenie – tym razem FW-190.

31 stycznia 1944 r. został przydzielony do Dowództwa Obrony Powietrznej Wielkiej Brytanii (Air Defence of Great Britain).

Obejmując dowództwo nad 316 Dywizjonem Myśliwskim (26 czerwca 1944 r.) stacjonującym podówczas na lotnisku Coltishall we wschodniej Anglii został pierwszym oficerem rezerwy w polskim lotnictwie na takim stanowisku. Rozkazem z dnia 1 lipca 1944 r. został przeniesiony na lotnisko West Malling, położone w hrabstwie Kent, w połowie drogi z Londynu do południowo-wschodniego wybrzeża La Manche. Miejscowość ta leżała na trasie przelatujących bomb V1. Trzecie zestrzelenie uzyskał 14 sierpnia 1944 r. (Bf-109), lecz 6 września, w czasie operacji Ramrod 1260, po awarii silnika wyskoczył nad terytorium Holandii w pobliżu Nijmegen. Dostał się do niemieckiej niewoli i w obozie jenieckim przebywał do końca wojny. W Stalag Luft w ukryciu pisał po angielsku ilustrowany pamiętnik, który wydano po wojnie w Wielkiej Brytanii, a w XXI w. po polsku w Polsce.

Po II wojnie światowej wrócił do Polski. Zajął się pisarstwem. Został aresztowany przez władze PRL za rzekome ujawnienie tajemnic dotyczących konstrukcji radzieckich samolotów. W 1951 roku jego prace "Gdy zamilkły silniki...: powieść lotnicza", "Messerschmitty w słońcu", "Zwichnięte skrzydła: niewola na wesoło" oraz "W pogoni za Luftwaffe: polscy myśliwcy w pustyniach Tunisu" zostały wycofane z polskich bibliotek oraz objęte cenzurą. To tylko kilka z licznych publikacji Bohdana Arcta. (Źródło noty biograficznej: Wikipedia)

W Archiwum Polskiego Radia zachował się wywiad z 30.10.1956 r. z Bohdanem Arctem, w którym pilot wspominał m.in. organizowanie polskiego lotnictwa wojskowego w Anglii.

Z jakimi problemami organizacyjnymi musieli poradzić sobie polscy lotnicy w Wielkiej Brytanii? Dowiedz się tego z wywiadu.

Audycji Bogusława Czajkowskiego pt. "Bitwa o Anglię" z udziałem Bohdana Arcta można posłuchać na stronie www.polskieradio24.pl