Raport końcowy PKBWL dotyczący wypadku szybowca SZD-48 Std 2 Jantar k/Dęblina

Państwowa Komisja Badania Wypadków Lotniczych opublikowała raport końcowy z wypadku szybowca SZD-48 Jantar Std 2 (znaki rejestracyjne SP-3117), do którego doszło 12 lipca 2015 r. w miejscowości Cezaryn k. Dęblina. W wyniku tego zdarzenia statek powietrzny został całkowicie zniszczony, a jego pilot odniósł poważne obrażenia.

W raporcie 1324/15 czytamy:

"W dniu 12.07.2015 r. na lotnisku w Dęblinie EPDE odbywały się loty szybowcowe. O godzinie 12:59 do lotu treningowego wystartował pilot szybowca Jantar Std 2.

Przez ponad 2 godziny pilot wykonywał lot nad obszarami leśnymi, odzyskując wysokość w kolejnych kominach termicznych dających mocne noszenia (nawet do + 4m/s). Zdaniem Komisji około godziny 15:30 noszenia termiczne zaczęły słabnąć, na co nie zwrócił uwagi pilot szybowca, który nadal poszukiwał mocnych noszeń, a te słabe pomijał.


Widok szybowca po wypadku. Widoczne miejsce zetknięcia się nosa szybowca z ziemią. Zdjęcie wykonano z kierunku podejścia do lądowania

Zdaniem Komisji na wysokości około 600 m pilot odchyla kierunek lotu w kierunku na miejscowość Nowa Dąbia gdzie wcześniej nabierał wysokości w silnym noszeniu. Na wysokości około 400 m, lecąc pod wiatr stwierdził, że doleci tam na zbyt małej wysokości, odchylił więc lot w stronę lotniska w Dęblinie. Na wysokości około 300 m pilot stwierdził, że do lotniska nie doleci, jednak zamiast wybrać odpowiednie pole i wykonać lądowanie w terenie przygodnym, kontynuuje lot w kierunku lasów na południu. Zdaniem Komisji, pod wpływem silnego stresu pilot zaczął działać nerwowo. Na wysokości około 200 m, gdy napotykał noszenie (do + 3,5 m/s, prawdopodobnie mocno niestabilne), zaczyna krążyć w prawo wychodząc poza jego obręb.

Mając w zasięgu lotu kilka pól nadających się do przygodnego lądowania pilot kieruje szybowiec ponownie na południe. Na wysokości około 80 m wykonuje dwa okrążenia próbując wycentrować kolejne słabe noszenie termiczne. Chwilę później wykonuje jeszcze jedno okrążenie na wysokości około 50 m, w trakcie którego przeciąga szybowiec, który zaczyna wykonywać autorotację. Pilot ją zatrzymuje. Dokręca zakręt na południe i nad polem, które nadawałoby się do przygodnego lądowania (wymiary 460 x 150 m) na wysokości około 37 m wykonuje zakręt o 180° w prawo kierując szybowiec w stronę lasu. W trakcie tego zakrętu szybowiec ponownie zostaje przeciągnięty i zaczyna autorotację, ale pilot ponownie ją zatrzymuje. Na wysokości 18 m wykonuje kolejny zakręt w lewo o 180°. W trakcie zakrętu szybowiec zderza się z ziemią.


                                     Zapis przebiegu lotu odczytany z rejestratora lotu (plik IGC)

Zdaniem Komisji, gdy szybowiec znajdował się nad polem nadającym się do przygodnego lądowania, pilot zauważył druty linii energetycznej przebiegające w poprzek w połowie jego długości i stwierdził, że nie wystarczy mu miejsca do lądowania, jeśli przeleci nad drutami. Postanowił wykonać dwa zakręty po 180° (w prawo następnie w lewo), aby wylądować pod drutami. Zdaniem Komisji w trakcie wykonywania drugiego zakrętu na wysokości 18 m, aby nie zahaczyć lewym skrzydłem o ziemię, pilot musiał zmniejszać przechylenie szybowca powodując duży wyślizg. (na lewym skrzydle nie było śladów jego zetknięcia się z ziemią). W konsekwencji doprowadził do przeciągnięcia i zderzenia się szybowca z ziemią w pierwszej fazie korkociągu (wskazuje na to duży kąt, pod jakim szybowiec uderzył w ziemię jak i kierunek rotacji po zderzeniu).

W wyniku zderzenia pilot odniósł ciężkie obrażenia ciała. Służby ratownicze zostały powiadomione przez mieszkańca miejscowości Cezaryn. Pilot został odtransportowany śmigłowcem LPR do Szpitala Klinicznego nr.4 w Lublinie. W krwi pilota nie stwierdzono śladów alkoholu etylowego".

Zalecenia: nie sformułowano zaleceń dotyczących bezpieczeństwa.


                                                    Zapis IGC końcowej fazy lotu z uwagami
 

Komentarz Komisji: zestawienie ilości lotów pilota z ostatnich trzech lat podano w tabeli.

Rok     Ilość lotów     Czas lotów
2013     17                   31 h 52'
2014     14                   15 h 25'
2015     11                   33 h 52'

Zdaniem Komisji, przy niewielkiej aktywności lotniczej każdy pilot powinien pamiętać o zachowaniu większego marginesu bezpieczeństwa w lotach. Przy niewielkiej ilość lotów i niewielkim rocznym nalocie pilot właściwie ciągle wznawia nawyki, dlatego powinien brać to pod uwagę planując swoje loty i siadając za sterami wymagającego w pilotażu.

Raport końcowy 1324/15