Wykryto hel na Księżycu

Naukowcom korzystającym ze spektrometru sondy Lunar Reconnaissance Orbiter udało się spektroskopowo zaobserwować hel w cienkiej atmosferze otaczającej Księżyc - poinformowały NASA oraz Southwest Research Institute.

Są to pierwsze spektroskopowe obserwacje helu w bardzo cienkiej atmosferze Księżyca. Spektrometr, którego użyli naukowcy (LAMP - Lyman Alpha Mapping Project), oryginalnie był przeznaczony do wykonywania map powierzchni Księżyca. Badacze spróbowali jednak przebadać ultrafioletowe emisje widoczne nad powierzchnią naturalnego satelity Ziemi. Badania objęły ponad 50 orbit sondy wokół Księżyca.

„Powstaje pytanie, czy hel pochodzi z wnętrza Księżyca, na przykład dzięki rozpadowi promieniotwórczemu w skałach, czy też może z zewnętrznego źródła, takiego jak wiatr słoneczny” - zastanawia się dr Alan Stern, kierownik projektu LAMP.

W innym powiązanym artykule, opublikowanym przez zespół dr. Paula Feldmana z Johns Hopkins University, opisano dziennie zmiany ilości helu, które mogą zależeć od wiatru słonecznego. Ilość ta spada znacząco, gdy Ziemia przesłania Księżycowi wiatr słoneczny.

„Jeżeli okaże się, że faktycznie odpowiedzialny za to jest wiatr słoneczny, dowiemy się wiele o tym, jak zachodzą podobne procesy na innych ciałach pozbawionych atmosfery” - powiedział Stern.

Obecne obserwacje z orbity potwierdzają dawniejsze pomiary, dokonane w 1972 roku w ramach misji Apollo 17 w eksperymencie LACE (Lunar Atmosphere Composition Experiment). Dawne pomiary wskazywały dodatkowo na wzrost ilości helu, gdy na Księżycu następowała noc. Być może odpowiedzialny za to jest spadek temperatury, powodujący koncentrację atomów na niższych wysokościach. W eksperymencie LACE wykryto także argon. Obie te kwestie będą przedmiotem dalszych badań naukowców z aktualnego projektu LAMP.

Wyniki badań grupy Sterna opublikowano w czasopiśmie naukowym „Geophysical Research Letters”, z kolei publikacja zespołu Feldmana ukazała się czasopiśmie „Icaurs”. Amerykańska sonda Lunar Reconnaissance Orbiter krąży wokół Księżyca od 2009 roku. (PAP)

cza/ agt/