Senacka komisja rekomenduje przyjęcie bez poprawek zmiany Prawa lotniczego ws. PKBWL

Senacka komisja infrastruktury zarekomendowała we wtorek, by izba wyższa przyjęła bez poprawek zmianę Prawa lotniczego, która przewiduje wygaszenie stosunków pracy z dotychczasowymi członkami PKBWL, o ile nie zostanie im zaoferowana praca na nowych warunkach.

Nowelizacja, której projekt zgłosili posłowie PiS, zawiera dwie grupy przepisów. Pierwsza ma wprowadzić do Prawa lotniczego nową kategorię lotnisk: użytku publicznego niepodlegających certyfikacji. Ma ona zastąpić niepraktyczną procedurę czasowego otwierania do użytku publicznego lotnisk użytku wyłączonego (to lotniska, które w przeciwieństwie do lotnisk użytku publicznego nie są otwarte dla wszystkich statków powietrznych). Druga część projektu reguluje na nowo działalność Państwowej Komisji Badania Wypadków Lotniczych (PKBWL) i przewiduje wygaszenie stosunków pracy z członkami komisji, jeżeli nie zostaną oni powołani w trybie określonym nowymi przepisami.

O ile pierwsza grupa przepisów nie budziła kontrowersji, a w Sejmie była popierana i chwalona nawet przez opozycyjne kluby PO, Nowoczesnej i PSL, o tyle w odniesieniu do drugiej części ustawy przedstawiciele tych ugrupowań wyrażali swój sprzeciw lub niepokój. Oprócz PiS ustawę w całości popierał klub Kukiz'15 i koło Wolni i Solidarni.

We wtorek senacka komisja infrastruktury zarekomendowała przyjęcie ustawy bez poprawek. Za takim rozwiązaniem zagłosowało pięciu senatorów z PiS. Nikt nie był przeciw. Dwóch przedstawicieli PO wstrzymało się od głosu. Podczas krótkiego posiedzenia nie było dyskusji senatorów.

Komisja nie zdecydowała się na przyjęcie jedynej rekomendowanej przez biuro legislacyjne Kancelarii Senatu poprawki, by członkiem PKBWL mogła zostać tylko osoba, która nie była karana nie tylko za przestępstwo popełnione umyślnie, lecz także za umyślne przestępstwo skarbowe. Takie rozróżnienie można spotkać w przepisach wielu innych ustawach, jednak wiceminister infrastruktury i budownictwa Jerzy Szmit ocenił, że obecny zapis ustawy wyczerpuje intencje wnioskodawców. Nie było też poparcia dla propozycji, które zgłaszał Grzegorz Brychczyński z Polskiego Klubu Lotniczego, a które dotyczyły składu PKBWL i wymogów, jakie powinni spełniać jej przewodniczący, wiceprzewodniczący i członkowie.

Jak wynika z porządku obrad rozpoczynającego się w środę posiedzenia Senatu, izba wyższa może przyjąć nowelizację Prawa lotniczego jeszcze w tym tygodniu.

Podczas prac nad ustawą w Sejmie PO i Nowoczesna podnosiły, że w ustawie chodzi o to, by PKBWL przestała być niezależna oraz by przeprowadzić w niej czystkę, zwalniając jej obecnego przewodniczącego Macieja Laska. Był on członkiem tzw. komisji Millera, która zbadała katastrofę smoleńską, a potem kierował zespołem, który przypominał ustalenia z tego badania w odpowiedzi na tezy zdominowanego przez PiS parlamentarnego zespołu ds. katastrofy smoleńskiej, który kwestionował ustalenia rządowej komisji Millera. Przedstawiciele PiS oraz resortu infrastruktury i budownictwa mówili, że Lasek musi odejść, bowiem przestał być niezależny, angażując się w spór polityczny po stronie obecnej opozycji.

Sam Lasek powiedział wtedy PAP, że nowelizacja "pod hasłem zwiększania niezależności PKBWL de facto ją zmniejsza". Prócz niego w składzie PKBWL jest obecnie czworo członków komisji Millera, w tym troje, którzy wchodzili w skład zespołu Laska.

Autorzy projektu uchwalonej nowelizacji napisali, że dotychczasowe doświadczenia w zakresie funkcjonowania PKBWL wskazują na konieczność zmian obowiązujących regulacji, będących podstawą jej działania. Według PiS nie sprawdzał się dotychczasowy model wyznaczania członków PKBWL. Projekt przewiduje wprowadzenie trybu powoływania i odwoływania członków komisji. Właśnie tą zmianą uzasadniono w projekcie zapis o wygaszeniu stosunków pracy.

Zgodnie z nowelizacją minister właściwy do spraw transportu powoła nowego przewodniczącego PKBWL w terminie 14 dni od wejścia nowych przepisów w życie. Z tym samym dniem wygaśnie stosunek pracy z obecnym przewodniczącym. W ciągu 30 dni od wejścia w życie mają zostać powołani - na wniosek nowego przewodniczącego PKBWL - zastępcy przewodniczącego komisji i jej sekretarz. Z tym samym dniem wygaśnie stosunek pracy z osobami obecnie pełniącymi te funkcje.

Stosunek pracy z pozostałymi członkami komisji wyznaczonymi na podstawie przepisów dotychczasowych wygaśnie po 60 dniach od dnia wejścia w życie nowelizacji, jeżeli przed upływem tego terminu nie zostaną oni powołani na członków w trybie określonym nowymi przepisami. W takiej sytuacji członkom PKBWL ma przysługiwać odprawa w wysokości trzymiesięcznego wynagrodzenia.

Obecnie ustawa mówi, że przewodniczącego PKBWL wyznacza minister właściwy do spraw transportu na okres 5 lat. Jednocześnie minister może, na wniosek komisji uchwalony bezwzględną większością głosów, cofnąć wyznaczenie przewodniczącemu lub innemu członkowi komisji. Zgodnie z przepisami nowelizacji przewodniczącego komisji będzie powoływał minister na okres 4 lat. Nowością jest przepis określający długość kadencji członków PKBWL, również na 4 lata. Na wniosek komisji uchwalony bezwzględną większością głosów minister będzie mógł odwołać członka komisji.

Nowelizacja usuwa z Prawa lotniczego zapis, że PKBWL wykonuje swoje zadania w imieniu ministra właściwego do spraw transportu. Zdaniem wnioskodawców projektu przepis ten budził wątpliwości w zakresie zachowania niezależności komisji. W nowelizacji zaproponowano też zmianę przepisów w sprawie wymagań, jakie muszą spełniać członkowie komisji i powoływani eksperci. By zostać szefem albo wiceszefem PKBWL nie trzeba będzie wcześniej być jej członkiem.

Projekt zmian w Prawie lotniczym PiS złożyło w Sejmie na początku lipca. Nowelizacja została uchwalona w ciągu jednego posiedzenia Sejmu.

W listopadzie 2015 r. rząd premier Beaty Szydło zamknął strony internetowe komisji Millera i zespołu Laska. W lutym 2016 r. Macierewicz - już jako szef MON - powołał podkomisję do ponownego zbadania katastrofy smoleńskiej. W jej składzie znaleźli się naukowcy, którzy współpracowali wcześniej z parlamentarnym zespołem smoleńskim.

Nowelizacja – z wyjątkiem jednego przepisu dotyczącego wydania rozporządzenia – ma wejść w życie po 14 dniach od ogłoszenia. 

Zobacz transmisję obrad Komisji Infrstruktury z 2 sierpnia 2016 r. (link)

Czytaj również:
Opinia KTL AOPA odnośnie zmian w PKBWL oraz w art. 54 Prawa Lotniczego
Próba upolitycznienia systemu badania wypadków lotniczych w Polsce?