Muzeum Sił Powietrznych: To był Rok!

Mijający rok 2021 możemy śmiało zaliczyć do wyjątkowych. Przede wszystkim ze względu na jego jubileuszowy charakter. 10 rocznicy utworzenia Muzeum Sił Powietrznych w Dęblinie poświęciliśmy wszystkie nasze działania i wydarzenia.

Trwający stan pandemii nie zniechęcił nas do przygotowania zaplanowanych wydarzeń, wystaw czasowych  i wydawnictw. Po czasowym zawieszeniu działalności podstawowej na początku roku, już 4 maja 2021 otworzyliśmy w całości nasze ekspozycje dla zwiedzających. Do tego czasu byliśmy aktywni w sieci i wykorzystywaliśmy wszelkie dostępne możliwości komunikacji z naszymi odbiorcami, kontynuowaliśmy zadania związane z naukowym opracowywaniem zbiorów, projekty badawcze, wydawnicze, inwestycyjne oraz prowadziliśmy niezbędne renowacje muzealiów.

W roku 2021 zaprezentowaliśmy 10 nowych wystaw czasowych w naszej siedzibie oraz 12 poza Muzeum, uczestnicząc w spotkaniach i piknikach historycznych w całej Polsce. Zmianom aranżacyjnym poddaliśmy także wystawę stałą, uzupełniając ją o nowe muzealia. Wprowadziliśmy nowy system informacji wizualnej opisującej eksponaty wielkogabarytowe prezentowane na wystawie plenerowej w Muzeum Sił Powietrznej w Dęblinie: tablice zintegrowane z elektroniczną bazą muzealiów.

W mijającym roku wydaliśmy 6 publikacji, w tym m.in. jubileuszowy album podsumowujący pierwszą dekadę działalności Muzeum.

W roku 2021 zakończyła się pierwsza – najważniejsza – inwentaryzacja zbiorów Muzeum.  Na koniec tego roku stan naszych zbiorów powiększył się o 62 pozycje inwentarzowe –- tj. 316 sztuki inwentarzowe. Daje to nam łącznie 5.054 sztuki – tj. 12.270 pozycji w inwentarzu muzealnym. W trakcie roku do naszych zbiorów trafiło wiele unikatowych obiektów: m.in. płyta do samolotu Ił-2, niemiecka bomba ćwiczebna ZC, rzeczy osobiste załogi bombowca Vickers Wellington IC nr R1322 SM-F z 305. Dywizjonu Bombowego im. Marszałka Józefa Piłsudskiego „Ziemi Wielkopolskiej” odnalezionego na Jeziorze IJsselmeer w Holandii w 2016 roku, album fotograficzny III. Kursu aplikacyjnego oficerów lotnictwa z lat 1935-1936 w Dęblinie, egzemplarz debiutanckiej płyty zespołu Breakout „Na drugim brzegu tęczy”, pamiątki po majorze pilocie Jacku Trzcińskim, pamiątki po przedwojennej organizacji LOPP, plansze przeznaczone do szkolenia pilotów w Royal Air Force z lat 40-tych XX wieku.

W ramach uroczyście otwartej 26 sierpnia 2021r. wystawy z okazji jubileuszu Muzeum, nasi widzowie mogli podziwiać muzealne cymelia: wypożyczoną z Muzeum Śląska Cieszyńskiego oryginalną kurtkę kpt. Franciszka Żwirki, która jako charakterystyczny element jego wizerunku towarzyszyła mu w ostatnich latach życia, a także puchar z 1932 roku, który został wręczony zwycięzcom Międzynarodowych Zawodów Samolotów Turystycznych w 1932 roku – Challengu 28 sierpnia 1932 r w Berlinie, użyczony przez Aeroklub Polski.

Do działań z zakresu ochrony zbiorów możemy śmiało zaliczyć wykonanie nowej gabloty dla sztandaru Polskich Sił Powietrznych na Zachodzie.  Gablota została wykonana w szczególnym roku dla tego cennego weksylium: w 80-tą rocznicę nadania sztandaru dla Polskich Sił Powietrznych w Wielkiej Brytanii w 1941 roku. Mecenasem gabloty jest firma Lockheed Martin Global, inc. Unikatowy kształt gabloty – skrzydła samolotu Spitfire – łączy historię lotnictwa z konserwatorskimi zaleceniami. Wysokie standardy bezpieczeństwa potwierdził także Wojewódzki Konserwator Zabytków w Lublinie.


W roku 2021 przeprowadzono także pierwsze skontrum księgozbioru podręcznego, w którym posiadamy obecnie 3.284 pozycje inwentarzowe.

Czas zamknięcia wystaw dla widzów był dla nas okazją do kwerend archiwalnych w muzealnych zbiorach oraz literaturze, by wypracować nowe formy kontaktu z widzami. Mieliśmy świadomość, iż publiczność muzealna po „kulturalnej kwarantannie” na nowo pragnie odkrywać dziedzictwo przeszłości, uświadamiając sobie jak duże znaczenie ma obcowanie z kulturą. Nowe technologie pomogły znacznie ułatwić ten kontakt, przygotowując zwiedzających na bezpośrednie spotkanie z zabytkami. Przygotowaliśmy cykl krótkometrażowych filmów i prezentacji on-line:  Porucznik pilot Włodzimierz Klawe, Lotnicy Polscy CC Cichociemni, Żołnierze Wyklęci w stalowych mundurach.

Gościliśmy sympatyków lotnictwa i regionalistów podczas spotkań z cyklu „W lotniczym Kręgu”, „Dęblin na dawnej fotografii”. W roku 2021 nadal byliśmy miejscem spotkań seniorów zrzeszonych w Dęblińskim oddziale Stowarzyszenia Seniorów Lotnictwa Wojskowego RP i muzealnej 32. Drużyny Harcerskiej ZHP.

Do najważniejszych wydarzeń roku 2021 możemy zaliczyć: Galę Jubileuszową z okazji 10-lecia Muzeum,  uroczystości z okazji 100.lecia przybycia 15 Pułku Piechoty „Wilków” do Dęblina, V Seminarium Muzealnictwa Wojskowego „Przyszłość przeszłości”, V. Zaślubiny z Wisłą w Dęblinie i Piknik: „Łączy nas Wisła”.

W roku 2021 odwiedziło nas łącznie 45.405 widzów, w podziale na siedziby: w Dęblinie odnotowaliśmy 34.015 osób a w Koszalinie: 11.390.  Pomimo trwającego stanu pandemii, obserwujemy tendencję wzrostową zainteresowania naszą ofertą i stopniowe zwiększenie ruchu turystycznego. Z naszych usług przewodnickich skorzystało 251 grup, przeprowadziliśmy również 39 lekcji muzealnych, w tym także w formie zdalnej.

Wzrost frekwencji  w 2021 roku miał miejsce przede wszystkim w sezonie letnim, od 4 maja    i objął również miesiąc październik. Kulminacja nastąpiła w sierpniu 2021, wynik: 13.677 widzów rekordowy w przeciągu 5 lat.  Obydwie nasze placówki zwiedziło łącznie 13.677 osób, co w porównaniu do lat ubiegłych stanowi znaczny wzrost zainteresowania naszą ofertą. W stosunku do sierpnia 2020, to wzrost o 5.577 widzów. W latach wcześniejszych, odnotowaliśmy natomiast: 9.244 os. w sierpniu 2019, 9.604 os. w sierpniu 2018 roku.


Frekwencja widzów i asortyment muzealnego sklepu pozwoliły nam na osiągnięcie znacznych przychodów, które wyniosły ponad 600.000 zł.

Polacy w większości zrezygnowali z urlopu za granicą, więc wakacje dla krajowych ośrodków wypoczynkowych i miejsc atrakcyjnych turystycznie były udane. Widoczny był trend weekendowych wyjazdów rodzinnych. Większość naszych widzów to zwiedzający indywidualni lub w towarzystwie znajomych. W tym sezonie nastąpił również stopniowy powrót grup zorganizowanych dzieci i młodzieży (kolonie letnie). Na wybór naszego Muzeum miały wpływ również warunki pogodowe ale i dostępność oferty: w Muzeum honorujemy m.in. kartę dużej rodziny, są specjalne bilety dla mieszkańców Powiatu Ryckiego, uczestniczymy w programie „Koleją do Kultury” Kolei Mazowieckich KM Sp. z o.o. We wrześniu i październiku nasze Muzeum gościło uczestników wycieczek szkolnych dofinansowanych przez Ministerstwo Edukacji i Nauki.

Do działań upowszechniających możemy zaliczyć m.in. konkurs walentynkowy „Odkryj Miłość w Muzeum”, projekt „Maj miesiącem patrona Muzeum płk. Stanisława Paszkiewicza”, konkurs fotograficzny „Moja Niepodległa”.

Za naszą aktywność i zaangażowanie zostaliśmy uhonorowani przez Ligę Morską i Rzeczną odznaczeniem Krzyż Pro Mari Nostro oraz srebrną odznaką honorową „Gryf Zachodniopomorski”.

Naszą uwagę skierowaliśmy także na renowację muzealiów, przeznaczając środki finansowe w wysokości 61.400,90 zł, m.in. radiolokacyjny system lądowania RSP-10 MN, samolot MiG-21. W tym zakresie mogliśmy także liczyć na wsparcie mecenasów i instytucji wrażliwych na dziedzictwo techniki. Do programu „Pod dobrymi skrzydłami” trafił czołg średni T-34/85 oraz samochód ciężarowy Star 266 z zabudową specjalną – cysterną paliwową CD-5.  W sierpniu br. artyleryjska wyrzutnia rakietowa BM-13 wróciła do Oddziału Muzeum Obrony Przeciwlotniczej w Koszalinie po trwającej ponad dwa lata gruntownej renowacji.

Zgodnie z planem działań inwestycyjnych wykonaliśmy modernizację systemu sygnalizacji pożaru (SSP) w obiektach Muzeum Sił Powietrznych w Dęblinie. Od stycznia br. w naszym oddziale w Koszalinie funkcjonuje jeden z najnowocześniejszych systemów telewizji dozorowej  i zintegrowanej z systemem monitoringu pożarowego, co znacznie wpłynęło na wzmocnienie systemu bezpieczeństwa zbiorów i naszych widzów.



Włączyliśmy się także w działania na rzecz klimatu, m.in. w sezonie letnim o nasze tereny zielone dbała „Rogata Eskadra”, składająca się z niewielkiego stada kóz alpejskich. uzupełniając już wdrożone przez nas procedury,  jak pojemniki do segregowania odpadów, czasowe wyłączniki światła, procedury i zalecenia dla pracowników racjonalizujące zużycie energii elektrycznej, wody i materiałów biurowych.

Rok 2022 rozpocznie drugą dekadę działalności Muzeum Sił Powietrznych w Dęblinie. Z nadzieją patrzymy na zaplanowane działania związane z realizacją zaplanowanych inwestycji, projektów naukowych i edukacyjnych. Będą nam patronowały ważne wydarzenia z historii lotnictwa i oręża polskiego: 90. rocznica zwycięstwa w zawodach Challenge 1932 przez pilotów Żwirkę i Wigurę, 80. rocznica utworzenia Armii Krajowej oraz 225. rocznica utworzenia Legionów Polskich we Włoszech i powstania Hymnu Polski.

Zaprosimy naszych widzów na nową ekspozycję stałą w Oddziale Muzeum Obrony Przeciwlotniczej w Koszalinie, a także do spotkania z nami podczas Europejskiej Nocy Muzeów i Europejskich Dni Dziedzictwa.

Naszym Widzom, Przyjaciołom i Partnerom życzymy by ten Nowy 2022 Rok powitał nas obietnicą spełnienia wszelkich marzeń, obdarzył zdrowiem i pomyślnością w realizacji planów zawodowych i osobistych.

Do zobaczenia w Nowym 2022 Roku !
Paweł Pawłowski

Dyrektor Muzeum Sił Powietrznych w Dęblinie wraz z pracownikami