Z serii "Spotkania przy samolocie": Polikarpow Po-2

W dniu 11 sierpnia 2024 r. (niedziela), o godzinie 12.00 Muzeum Lotnictwa Polskiego zaprasza na kolejne spotkanie prowadzone przez Jana Hoffmanna.

Zaproszenie na opowieść o historii lotnictwa kierowane jest zarówno do młodzieży, jak i dorosłych.

Prowadzone będą rozmowy o radzieckim samolocie szkolnym U-2 z 1927 roku (nazwanym potem Po-2). Polikarpow Po-2 powstał w drugiej połowie lat 20-tych XX wieku, jako odpowiedź na zapotrzebowanie lotnictwa sowieckiego na tani w produkcji i eksploatacji, łatwy w pilotażu samolot szkolenia podstawowego. Oblatano go w styczniu 1928 roku pod nazwą U-2. Odkryto też inne możliwości jego zastosowania, które uczyniły go wielozadaniowym. Samolot zyskał sławę w czasie II wojny jako lekki nocny bombowiec. I w tej wersji był użyty też we wrześniu 1944 roku do zrzutów pomocy dla Powstania Warszawskiego. Uczestnicy spotkania poznają historię i konstrukcję tego samolotu oraz drogę jego rozwoju.

Od momentu zwycięstwa w Rosji rewolucji bolszewickiej kraj ten znalazł się w izolacji. Załamały się kontakty handlowe z innymi państwami, Rosja sowiecka zdana była na własne konstrukcje. W połowie lat 20. lotnictwu radzieckiemu brakowało odpowiednich samolotów do szkolenia pilotów. Dotychczas używany U-1, będący kopią angielskiego Avro 504, był już coraz mniej przydatny. W tym czasie w pracowni konstruktora Nikołaja Polikarpowa zaprojektowano mogący go zastąpić samolot.

Był to jednosilnikowy dwupłatowiec o konstrukcji całkowicie drewnianej. Prototyp oblatano w styczniu 1928 roku. Po dokonaniu drobnych poprawek w konstrukcji płatowiec U-2 skierowano do produkcji masowej. Zbudowano szereg wariantów przystosowanych do różnych celów i warunków klimatycznych. Pojawiły się wersje sanitarne, rolnicze, dyspozycyjne, transportowe i pasażerskie. W ZSRR zbudowano ponad 33000 U-2 i Po-2. Ze względu na łatwość pilotażu, obsługi technicznej i bezpieczeństwo lotu typ ten był eksploatowany w różnych wariantach przez wiele lat.

Po rozpoczęciu działań wojennych na Froncie Wschodnim w 1941 roku powstała jedna z najciekawszych odmian - lekki nocny bombowiec. Nowa wersja samolotu uzbrojona była w jeden k.m. i ładunek bomb o masie od 200 do 300 kg. Spowodowało to spadek osiągów, jednak w czasie nocnych ataków, poza linią frontu, przy wykorzystaniu czynnika zaskoczenia można było zadać nieprzyjacielowi ciężkie straty. W 1944 roku zmieniono nazwę na Po-2 i opracowano inne wersje wojskowe.

Pod koniec wojny samoloty Po-2, w tym w wersji bombowej, znalazły się na wyposażeniu lotnictwa polskiego w ZSRR. Pierwszym egzemplarzem PO-2 przydzielonym do służby w polskim lotnictwie wojskowym był trzymiejscowy samolot oddany do dyspozycji generała Zygmunta Berlinga.

W 1947 roku podjęto polityczną decyzję zakupu przez Polskę licencji. Centralne Studium Samolotów w Warszawie dostało polecenie opracowania dokumentacji licencyjnej samolotu Po-2. W 1949 roku rozpoczęto produkcję pod nazwą CSS-13 w zakładach w Mielcu i  w Warszawie, gdzie też powstała odmiana sanitarna tego samolotu nazwana S-13. W sumie w Polsce w latach 1949-1955 wyprodukowano łącznie ok. 550 samolotów CSS-13 i S-13.

Prezentowany w Muzeum egzemplarz o numerze fabrycznym 641-646 został wyprodukowany w 1944 roku i pod koniec wojny latał w składzie 2 Pułku Nocnych Bombowców "Kraków". Po skasowaniu trafił do zbiorów Muzeum Komunikacji, skąd w roku 1963 został przekazany krakowskiemu Muzeum Lotnictwa. Samolot w wersji bombowej jest unikatem na skale światową.

Dane techniczne: 
Rozpiętość - 11,4 m
Długość - 8,17 m
Masa startowa - 1368 kg
Maksymalna prędkość - 130 km/h
Pułap - 1300 m
Zasięg - 350 km
Uzbrojenie - k.m. SzKAS kal. 7,62 mm, 300 kg bomb
Silnik - 5-cylindrowy, gwiazdowy, chłodzony powietrzem M-11D o mocy 125 KM (92 kW)