Z serii "Spotkania przy samolocie": Dassault Ouragan, Mystere, Super Mystere

W dniu 23 lutego 2020 r. (niedziela), o godzinie 12.00 Muzeum Lotnictwa Polskiego zaprasza na kolejne spotkanie prowadzone przez Jana Hoffmanna.

Zaproszenie na opowieść o historii lotnictwa kierowane jest zarówno do młodzieży, jak i dorosłych.

Prowadzone będą rozmowy o pierwszych seryjnych odrzutowych myśliwcach Francji, które były dziełem firmy Dassault Aviation. Uczestnicy spotkania poznają historię powstania i konstrukcję tych bardzo udanych samolotów.

Dassault MD 450 Ouragan (fr. huragan) był pierwszym francuskim myśliwsko-bombowym samolotem odrzutowym zbudowanym przez firmę Dassault Aviation pod koniec lat 40. Prace projektowe nad maszyną, oznaczoną od inicjałów Marcela Dassault jako MD 450, rozpoczęto w grudniu 1947 roku, a jej budowę w kwietniu 1948. W czerwcu tego samego roku rząd francuski zdecydował się zamówić trzy maszyny prototypowe, z których pierwsza – nazwana Ouragan – została oblatana w lutym 1949. Maszyna ta nie posiadała jeszcze uzbrojenia oraz ciśnieniowej kabiny.

Konstrukcja samolotu MD 450 Ouragan została zainspirowana amerykańskimi maszynami, a w szczególności samolotem Republic F-84 Thunderjet o bardzo podobnej konfiguracji płatowca jako dolnopłata z kadłubem w postaci „rury” z wlotem powietrza przez otwór na dziobie, charakterystyczną kroplową osłoną kabiny i trójpodporowym podwoziem z pojedynczymi kołami. Przednia goleń podwozia składała się do tyłu a golenie podwozia głównego w kierunku kadłuba. Ouragan był mniejszy i lżejszy o ponad tonę od amerykańskiego Thunderjeta, a jego skrzydła były znacznie cieńsze – tak jak w innej amerykańskiej konstrukcji Lockheed F-80 Shooting Star. Prototypowa maszyna była napędzana silnikiem Rolls-Royce Nene 102 budowanym na licencji przez Hispano-Suiza o ciągu 22,27 kN.

Pierwsze produkcyjne samoloty zostały dostarczone do jednostek w 1952 roku zastępując przestarzałe De Havilland Vampire. Piloci francuskich sił powietrznych Armée de l'Air ocenili samolot jako bardzo przyjemny w pilotażu i stabilny podczas odpalania uzbrojenia, ale ze względu na krótki i dość gruby kadłub maszyna miała tendencję do wpadania w korkociąg. Samoloty Dassault MD 450 Ouragan nie były używane zbyt długo jako podstawowa maszyna francuskich sił powietrznych, gdyż wiosną 1955 zastąpiono je maszynami o lepszych parametrach Dassault MD 454 Mystère IVA, przeznaczając Ouragany do celów szkolnych jako samoloty do zaawansowanej nauki pilotażu.

Dassault Ouragan w Muzeum Lotnictwa i Astronautyki Le Bourget
(fot. Roland Turner from Birmingham, Great Britain/CC BY-SA/Wikimedia Commons)

Dassault MD 452 Mystère (fr. tajemnica) to kolejny francuski myśliwsko-bombowy samolot odrzutowy zbudowany przez firmę Dassault Aviation w latach 50. jako następca samolotu Dassault MD 450 Ouragan. Jeszcze przed dostarczeniem francuskim siłom powietrznym Armée de l'Air samolotów Ouragan Marcel Dassault rozpoczął prace nad jego następcą, bazującą na MD 450, ale nowocześniejszą maszyną oznaczoną jako MD 452 Mystère I. Na początku 1951 został oblatany pierwszy prototyp maszyny, która tylko nieznacznie różniła się od Ouragana, poza skośnymi skrzydłami zamocowanymi pod kątem 30° do kadłuba i zmodyfikowanym usterzeniem ogonowym. Dwa kolejne prototypy były napędzane nowymi silnikami turboodrzutowymi Rolls-Royce Tay 250, które były ulepszoną, budowaną na licencji przez Hispano-Suiza, wersją silników Nene o ciągu 28 kN.

Doświadczenia zdobyte podczas testów prototypowych maszyn Mystère I doprowadziły do powstania dwóch kolejnych prototypowych maszyn Mystère IIA napędzanych silnikiem Tay i uzbrojonych w cztery działka HS.404 kalibru 20 mm, a następnie kolejnych czterech samolotów Mystère IIB, w których działka Hispano zastąpiono dwoma działkami rewolwerowymi DEFA kalibru 30 mm.

28 października 1951 Mystère IIA jako pierwszy francuski samolot przekroczył barierę dźwięku w kontrolowanym locie nurkowym.

Poza Mystère II zbudowano jeszcze tylko jedną wersję oznaczoną jako Mystère IIIN (N od de Nuit – nocny), która została skonstruowana na bazie jednego z prototypów Ouragana. Planowano budowę kolejnych dwóch samolotów testowych, ale ostatecznie w grudniu 1953 zamknięto program rozwoju maszyny decydując o budowie nocnego wariantu Mystère IV. W ostatnim czasie Muzeum w Krakowie zjawił się Mystere IVA. (LINK)

Dassault Mystère IV w Muzeum Lotnictwa i Astronautyki Le Bourget
(fot. Jean-Christophe BENOIST/CC BY-SA/Wikimedia Commons)

W latach 50. XX wieku w wytwórni Dassault opracowano też  odrzutowy myśliwiec przechwytujący i samolot myśliwsko-bombowy – Dassault Super Mystère.

W grudniu 1952 roku rząd francuski zamówił sześć egzemplarzy przedseryjnych samolotu Mystère IVB – wersji rozwojowej Mystère’a IV wyposażonej w silniki Rolls-Royce Avon RA.7R lub Atar 101G-1 i poprawioną konstrukcją kadłuba.

Pierwszy lot Mystère’a IVB (z silnikiem Avon) nastąpił 16 grudnia 1953 roku. 24 lutego 1954 roku Mystère IVB przekroczył prędkość dźwięku w locie poziomym jako trzeci samolot na świecie (nie licząc maszyn czysto eksperymentalnych) – po YF-100 i I-350 – wyprzedzając pod tym względem konstrukcje brytyjskie, mimo że sam korzystał z brytyjskiego silnika.

Kolejną wersją rozwojową był Mystère XX, różniący się przebudowanym usterzeniem (usterzenie płytowe). Marcel Dassault zmienił nazwę samolotu na Super Mystère, i postanowił wyposażyć go w silnik Avon RA.14, ale Brytyjczycy nie wyrazili zgody na eksport.

Pierwszy Super Mystère B.1, noszący również oznaczenie Mystère IVB1, napędzany silnikiem Avon RA.7R, został oblatany 2 marca 1955 roku przez Paula Boudiera. Łącznie wyprodukowano 180 egzemplarzy z pierwotnie planowanych 220. Super Mystère’y rozpoczęły służbę w izraelskim lotnictwie w szeregach 105. Eskadry 11 lutego 1959 roku. Samoloty te wykorzystywano m.in. podczas wojny sześciodniowej i wojny Jom Kipur. Super Mystere był pierwszym zachodnioeuropejskim seryjnym myśliwcem ponaddźwiękowym.

Dassault Super Mystère B2 (fot. Pinpin/CC BY-SA/Wikimedia Commons)

Muzeum Lotnictwa Polskiego bardzo prosi o zgłoszenie w kasie chęci uczestnictwa w spotkaniu, gdyż wszyscy słuchacze będą mogli wykupić specjalne bilety wstępu.