EPOD – przesunięty próg pasa – odpowiedź Zespołu Latajmy Bezpiecznie

W dniu 02.01.2015 r. publikowaliśmy Zgłoszenie 23/2014 wskazujące, że załogi statków powietrznych mają problem z tym jak zinterpretować informację, że próg pasa został przesunięty. Sprawa z pozoru oczywista, może skończyć się bardzo poważnymi konsekwencjami jeśli chodzi o bezpieczeństwo lotu. Takie niekiedy zaskakujące decyzje pilotów możemy zaobserwować np. na lotnisku Olsztyn-Dajtki. W ostatnich dniach w powyższej kwestii wypowiedział się Zespół Latajmy Bezpiecznie, którego odpowiedź publikujemy pod zgłoszeniem.

Opis zgłoszenia

"Na lotnisku EPOD, zgodnie z zapisami umieszczonymi w AIP, na pasie asfaltowym 09 dokonano przesunięcia progu o 300 metrów, co oznacza, że do lądowania pozostaje 550 m (LDA). Jest to spowodowane przeszkodami lotniczymi na podejściu, natomiast nie ma żadnych przeciwwskazań, aby do startu na kierunku 09 wykorzystywać cały pas, TORA wynosi więc 850 m. Informacja ta zawarta jest w Suplemencie do AIP VFR nr 29/14. Przesunięty próg odpowiednio oznaczony jest na pasie.

Tymczasem wielokrotnie obserwowaliśmy sytuacje niebezpieczne spowodowane brakiem świadomości pilotów, co oznacza przesunięty próg pasa. Osoby nieobeznane z naszym lotniskiem często rozpoczynają start na kierunku 09 z linii przesuniętego progu – a nie z początku pasa – ograniczając sobie TORA do 550 m. W upalny dzień, w samolocie o słabych osiągach i z dużym obciążeniem jest to poważne zagrożenie, a w każdej sytuacji jest to niepotrzebne zmniejszanie marginesu bezpieczeństwa, biorąc pod uwagę, że na kierunku 09 również startuje się w stronę dość wysokiego lasu.

Kiedy przez radio zwracamy uwagę pilotom, że mogą wykorzystać do startu cały pas – są zazwyczaj bardzo zdziwieni, najczęściej pada pytanie „To tak można?”. Błąd ten popełniają najczęściej piloci niedoświadczeni, często uczniowie wykonujący samodzielne trasy w ramach szkolenia. Uważamy, że warto przypomnieć zasadę, że poza sytuacjami szczególnymi, start powinien być wykonywany z początku pasa, tak, aby mieć jak największy margines bezpieczeństwa. Przesunięcie progu pasa, oznaczone strzałkami wymalowanymi na nawierzchni, nie oznacza całkowitego zamknięcia tego fragmentu, ale jedynie wyłączenia go z operacji lądowania. Fragment ten jak najbardziej można (a w wypadku EPOD nawet trzeba!) wykorzystywać do startu.

Apelujemy do instruktorów, aby przekazywali tę wiedzę już na etapie szkolenia podstawowego, a także aby zwracali na ten fakt uwagę w czasie przygotowywania do lotów samodzielnych na EPOD i na każde inne lotnisko, gdzie istnieje przesunięty próg pasa."

Od Zespołu

Jak słusznie zauważył Zgłaszający, mimo iż próg drogi startowej „namalowany” jest w pewnej odległości od początku nawierzchni sztucznej, nie jest konieczne rozpoczynanie startu od „klawiatury”. Zgodnie z poniższym rysunkiem istnieją dwa schematy malowania nawierzchni utwardzonej przed oznaczonym progiem.

Schemat a) to przesunięty próg do lądowania – DTHR (Displaced Treshold) – wynika to najczęściej z przeszkód na podejściu i przed progiem, wtedy dostępna długość lądowania LDA (Landing Distance Available) podana w AIP (czasem – jak w przypadku EPOD – w suplementach do AIP) lub INOP lotniska liczona jest od tego właśnie miejsca. Strzałki są wyraźnym sygnałem, że start może odbywać się od początku nawierzchni utwardzonej, zatem dostępna długość rozbiegu TORA (Take-Off Run Available) jest dłuższa od LDA. Oznakowanie nocne (światła) mają kolor czerwony przed DTHR i biały – na osi i krawędziach - za przesuniętym progiem (DTHR).

Jeśli występuje schemat b) – "sierżanty" (Chevrons) - oznacza to, że ŻADEN SAMOLOT NIE POWINIEN SIĘ TAM ZNALEŚĆ ani przed startem, ani podczas przyziemienia! Ta powierzchnia nie jest niczym innym, jak SWY (Stopway) dla przeciwnego kierunku – to znaczy, że obecność jakiegokolwiek samolotu na tym obszarze jest wynikiem przerwanego startu na przeciwnym kierunku i hamowania poza dostępną drogą startową. SWY dodany do TORA daje deklarowaną długość o nazwie ASDA (Accelerate Stop Distance Available). SWY nie posiada oznakowania nocnego.

Znając osiągi samolotu, można wykonać start ze skróconego dystansu. W przypadku istnienia takiej możliwości (występują skrzyżowania dróg kołowania z drogą startową), zarządzający lotniskiem powinien oznakować znakiem pionowym dostępny dystans wyrażony w metrach (żółta tablica z czarnymi literami).

Zgłoszony przypadek zwraca uwagę na niewystarczającą znajomość procedur lotniskowych przez niektórych pilotów. Każdorazowo, przygotowując się do lotu na „obce” lotnisko, pilot przygotowuje nawigacyjny plan lotu, powinien również przygotować sobie „ściągę” z danymi lotniska, takimi jak:
- elewacja lotniska,
- częstotliwości ATIS, APP, TWR, GND, DELIVERY,
- kierunki i deklarowane długości dróg startowych,
- schemat pola manewrowego (drogi startowe i drogi kołowania),
- schemat płyt i stanowisk postojowych,
- NOTAMy,
- istotne dla operacji zmiany podane w Suplementach do AIP.

W dzisiejszych czasach aby dotrzeć do tych informacji wystarczy smartfon czy tablet. Większość lotnisk publikuje na swoich stronach www skróconą wersję Instrukcji Operacyjnej, która zawiera informacje niezbędne dla pilotów.

Powyższy komentarz Zespołu wraz ze stosownymi rysunkami poglądowymi można pobrać klikając poniższy link:
OPINIA ZESPOŁU