Nowy system raportowania GRF, czyli co nas czeka po 12 sierpnia 2021 r.

Z dużą uwagą przeczytałem artykuł o GRF (Global Reporting Format), którego wdrożenie jest planowane na 4 listopada 2021 r. Jednak moim zdaniem w tekście tym zabrakło dość ważnej informacji, że w Europie, a zatem w Polsce, GRF zostanie wprowadzony już od 12 sierpnia 2021 r.

Sens takiego działania wydaje mi się – z mojego prywatnego punktu widzenia - jak najbardziej usprawiedliwiony i oczywisty. Chciałbym w związku z tym podzielić się z użytkownikami portalu dlapilota.pl kilkoma innymi informacjami, może trochę bardziej szczegółowymi na temat GRF.

Czytaj również:
Przemysł lotniczy zapewni wirtualne szkolenia w celu zwiększenia bezpieczeństwa na pasach startowych

Jednym z istotnych elementów nowego systemu raportowania GRF (Global Reporting Format) warunków panujących na drodze startowej jest znacząco zmieniony meldunek SNOWTAM. Sam SNOWTAM to tylko wierzchołek góry lodowej, gdyż zmianie ulega sposób pomiaru, raport, w którym będą te informacje przekazywane (RCR - Runway Condition Report), a także sposoby rozpowszechniania informacji o warunkach panujących na drodze startowej. Jeśli chodzi o sam pomiar, myślę, że najlepiej mogą to przedstawić Dyżurni Operacyjni Portów Lotniczych. W powyższy projekt jest również zaangażowany Urząd Lotnictwa Cywilnego, który w lutym br. zorganizował w kwietniu br. ogólnopolskie Sympozjum dotyczące tematyki GRF i jego wdrożenia w Polsce. Więcej informacji o pracach ULC w tym zakresie można znaleźć tutaj (LINK)

Dwa kluczowe pytania to:

• PO CO ICAO WDRAŻA GRF? Po to, by informacje podawane w SNOWTAM mogły być bezpośrednio wykorzystane do obliczania osiągów samolotu
• W JAKI SPOSÓB DANE ZE SNOWTAM MAJĄ SIĘ PRZEKŁADAĆ NA OSIĄGI SAMOLOTU?

Tu niezbędna będzie lektura dość grubego, nowego dokumentu ICAO Doc 10064 „Aeroplane Performance Manual”.

Nowy format meldunku SNOWTAM został opisany w ICAO Doc 10066 "PANS-AIM"; w Europie wejdzie on JEDNAK WCZEŚNIEJ, bo JUŻ OD 12 sierpnia 2021 roku, a nie jako podano 4 listopada 2021. I tę właśnie informację chciałbym dodać na pewno do ww. artykułu. Druga, listopadowa data dotyczy krajów ICAO, ale poza Unią Europejską. Stanowi o tym rozporządzenie (EU) 2020/1177, które można pobrać np. z witryny eur-lex.

Co ulegnie zmianie w SNOWTAM? Wiele elementów, pozwolę sobie wymienić te najgłówniejsze:

• Nie będzie już w SNOWTAM znanych nam dotychczas pól, np. B), H), F) czy P)
• W miejsce współczynnika hamowania pojawi się RWYCC - Runway Condition Code, opisany dokładniej przy matrycy RCAM (Runway Condition Assessment Matrix) w dokumencie ICAO Doc 9981 PANS „Aerodromes". Pojawią się tu cyferki od 0 do 6, gdzie 6 jest najlepsza (RWY sucha) a 0 - najgorsza (np. mokry lód czy woda na ubitym śniegu)
• Diametralnie zmieni się opis raportowanych zanieczyszczeń na drodze startowej
• SNOWTAM stanie się depeszą CAŁOROCZNĄ
• SNOWTAM będzie ważny maksymalnie 8 godzin zamiast dotychczasowych 24 albo do wydania kolejnego SNOWTAM dla tego samego lotniska
• SNOWTAM będzie podzielony na dwie sekcje - osiągów samolotu oraz świadomości sytuacyjnej. Poszczególne informacje będą od siebie oddzielane spacją (w sekcji obliczeń osiągów samolotu) i kropką (w sekcji świadomości sytuacyjnej)
• Niektóre warunki na RWY będą przekazywane za pomocą NOTAM, inne przez SNOWTAM, a jeszcze inne - wyłącznie przez służby ATC
• Z METAR zostanie usunięta grupa RSG (Runway State Group)
• W krajach stosujących się do przepisów EASA podawanie w SNOWTAM współczynnika sczepności będzie niedozwolone
• Planowane zmiany wymuszą aktualizację sześciu Załączników do Konwencji (3, 6, 8, 11, 14 i 15) oraz trzech dokumentów ICAO o statusie PANS (procedur dla służb żeglugi powietrznej): 4444, 9981 oraz 10066. Powstał także całkowicie nowy Doc 10064 – patrz wyżej

To jedynie te ważniejsze zmiany, bo będzie ich nieco więcej.

COVID mocno pokrzyżował szyki ICAO: GRF wraz z nowym SNOWTAM miał wejść 5 listopada 2020 r., ale z powodu pandemii (na wniosek EASA i nie tylko o ile mi wiadomo) ICAO podjęło decyzję o opóźnieniu wprowadzenia GRF o rok, czyli od 4 listopada 2021 r. EASA sugerowała opóźnienie zaledwie o 6 miesięcy.

Mniej więcej w połowie zeszłego roku pojawiło się rozporządzenie Komisji Europejskiej (2020/1177), w którym datę wdrożenia operacyjnego GRF (a tym samym nowego SNOWTAM) w Europie ustalono na 2021-08-12 (nomen omen data cyklu AIRAC oczywiście). Rozporządzenie to modyfikuje w tym zakresie zapisy rozporządzenia 2020/469 - liczącego sobie ponad 200 stron i ogólnie niełatwego w lekturze.

Pilotom sugeruję także zapoznanie się z rozporządzeniem (UE) 2020/1176, które z kolei odnosi się do innego rozporządzenia – 2019/1387, dotyczącego „wymagań dotyczących obliczania osiągów samolotu podczas lądowania oraz standardów oceny stanu nawierzchni drogi startowej, aktualizacji informacji na temat niektórych elementów wyposażenia i wymogów bezpieczeństwa statku powietrznego oraz operacji wykonywanych bez zezwolenia na wykonywanie operacji o wydłużonym zasięgu.

Zapisy z (UE) 2020/1177:

Artykuł 1

Art. 5 rozporządzenia wykonawczego (UE) 2020/469 otrzymuje brzmienie:

„Artykuł 5

[…]

Następujące przepisy stosuje się od dnia 12 sierpnia 2021 r.:

a) załącznik I pkt 10 lit. b);

b) załącznik III pkt 6: Dodatek 3 – (FORMULARZ SNOWTAM)

Załącznik III pkt 5 stosuje się od dnia 5 listopada 2020 r. z wyjątkiem pkt 5 ppkt (v): Dodatek 1 – (Szablon METAR), który stosuje się od dnia 12 sierpnia 2021 r.”.

Przykład nowego SNOWTAM (na podstawie przykładu z prezentacji pana Christophera Keohana z Europejskiego Biura ICAO, który przedstawił go na spotkaniu roboczym w Helsinkach w styczniu 2020).

SWEA0123 EADD02170345
(SNOWTAM 0123
EADD 12070345 09L 5/5/5 100/100/100 NR/NR/NR WET/WET/WET
EADD 12070134 09R 5/2/2 100/50/75 NR/06/06 WET/SLUSH/SLUSH
EADD 12070225 09C 2/3/2 75/100/100 06/12/12 SLUSH/WET SNOW/STANDING WATER
SNOW 35
DRIFTING SNOW. RWY 09L LOOSE SAND. RWY 09R CHEMICALLY TREATED. RWY 09C CHEMICALLY TREATED.