Jak feniks z popiołów – niezwykła historia JD-2

Instytut Lotnictwa zachęca do zapoznania się z historią pierwszego polskiego samolotu sportowego zbadanego w Instytucie Badań Technicznych Lotnictwa w 1926 roku.

Historia JD-2 rozpoczęła się w styczniu 1926 roku w piwnicy kreślarni Politechniki Warszawskiej. To wówczas młody student Jerzy Drzewiecki z Sekcji Lotniczej Koła Mechaników Studentów PW rozpoczął prace nad budową prostego samolotu sportowego.

JD-2 zawdzięcza swoje „inicjały” właśnie Jerzemu Drzewieckiemu, późniejszemu współtwórcy konstrukcji samolotów z serii RWD (posłuchaj audycji radiowej).

Próby statyczne JD-2 (fot. archiwum Instytutu Lotnictwa)

Samolot o konstrukcji drewnianej był napędzany silnikiem sześciocylindrowym Anzani o mocy 45 kM. Choć JD-2 nie powstał całkowicie własnymi siłami (metalowe okucia zlecono wytwórniom lotniczym PWS i CWL), to już wkrótce – po przebadaniu go w nowo powstałym Instytucie Badań Technicznych Lotnictwa (dzisiejszy: Instytut Lotnictwa) odbył swój dziewiczy lot.

JD-2 na lotnisku w Katowicach. Na pierwszym planie startujący samolot, w oddali hangary
(fot. Wikimedia Commons/Narodowe Archiwum Cyfrowe/Sygnatura 1-G-1695-1)

5 października 1926 roku samolot JD-2 został oblatany nad lotniskiem mokotowskim w Warszawie. Lot zakończył się niestety tragicznie – konstrukcja z powodu wadliwego umieszczenia przewodów paliwowych spłonęła po wylądowaniu, a pilot – por. pil. Kazimierz Kalina, doznał poważnych poparzeń.

Nie był to jednak koniec JD-2. Dzięki pozytywnej opinii pilota zamówiono kolejne egzemplarze samolotu (oznaczone jako SL-5 do prób statycznych i SL-6 oblatany 6-października 1927; spalony samolot nosił oznaczenie SL-4).

Samolot JD-2 (SL-6), za którego sterami znów zasiadł por. pil. Kazmierz Kalina wystartował w pierwszym Krajowym Konkursie Awionetek (6-9 października 1927) i zajął pierwsze miejsce.

Samolot JD-2 (fot. z archiwów Zbigniewa Pągowskiego)

Zdjęcie udostępnione Instytutowi Lotnictwa przez dr inż. Zbigniewa Pągowskiego, wieloletniego pracownika Instytutu Lotnictwa, przedstawia samolot JD-2 (SL-6) noszący rejestrację SP-ACA, który został po uszkodzeniu i remoncie zakupiony przez znanego pilota Zbigniewa Babińskiego z Aeroklubu Warszawskiego. Pilot wykonał na nim wiele lotów turystycznych, lądując w 225 miejscowościach w Polsce, których nazwy zostały wypisane na lewym boku kadłuba (widoczne na zdjęciu).

W lecie 1937 roku egzemplarz ten wykorzystano w filmie „Dziewczyna szuka miłości”, gdzie nosił fikcyjną rejestrację SP-ART.

Na sam koniec warto wspomnieć, że Stanisław Paweł Prauss, twórca słynnego PZL-P23 „Karaś”, korzystał z doświadczenia, jakie wyniósł właśnie z pracy w Sekcji Lotniczej przy samolocie  JD-2.

Na podstawie:
1. Forum Spotter.pl – Jacek Waszczuk
2. Wikipedia
3. Tomasz Jakubec (2015). Mechanik Konstruktor w okresie II Rzeczypospolitej cz. I, Życie i Technika.

Instytut Lotnictwa poleca także:
1. Marian Wiśniewski, Ryszard Witkowski, „Badania w locie w Instytucie Lotnictwa”, Biblioteka Historyczna Instytutu Lotnictwa nr 3, wyd. Wydawnictwa Naukowe Instytutu Lotnictwa, Warszawa 2010.
2. Tadeusz Królikiewicz, „Wybrane zagadnienia z historii Instytutu Lotnictwa”, Biblioteka Historyczna Instytutu Lotnictwa nr 6, wyd. Wydawnictwa Naukowe Instytutu Lotnictwa, Warszawa 2012.
3. Jerzy Jędrzejewski, „Polscy piloci doświadczalni”, Biblioteka Historyczna Instytutu Lotnictwa nr 11, wyd. Wydawnictwa Naukowe Instytutu Lotnictwa, Warszawa 2014.
4. Polskie Radio – audycja pt.”Jerzy Dzrzewiecki – konstruktor, którzy uskrzydlił Polskę”