Zdarzyło się dzisiaj: „Doszło do zderzenia z napowietrzną linią energetyczną..."

Dzisiaj mija 15 rocznica wypadku samolotu ultralekkiego Eurostar EV-97 (znaki rejestracyjne OK-HUR23), do którego doszło 14 kwietnia 2007 r. w miejscowości Kazimierza Mała. W wyniku tego zdarzenia konstrukcja została w znaczącym całkowicie zniszczona, a obydwie osoby przebywające na jej pokładzie odniosły poważne obrażenia.

W streszczeniu raportu PKBWL ze zdarzenia 119/07 czytamy:

W dniu 14 kwietnia 2007 r. załoga, pilot lat 39, posiadający licencję pilota samolotów ultralekkich wydaną przez LAA ČR (wg polskich przepisów świadectwo kwalifikacji), z pasażerem lat 40, posiadają cym takie same kwalifikacje lotnicze, wykonywała na samolocie EV-97 Eurostar, OK-HUR23, przelot rekreacyjno-widokowy po trasie Kraków-Pobiednik (EPKP) – Kazimierza Mała (byłe lądowisko, w dalszej treści raportu zwane lądowiskiem). Start z Pobiednika nastąpił o godzinie 14.15 (LMT). Przelot po trasie przebiegał w grupie trzech samolotów: Zodiak XL OK-KUR09, 3Xtrim SP-YTM oraz Eurostar OK-HUR23. Przelot przebiegał bez problemów, a korespondencję z FIS Kraków prowadził pilot samolotu Zodiak XL OK-KUR09.


Pilot Eurostara leciał najwyżej w grupie i utrzymywał wysokość 600 do 1700 stóp wg QNH. Z chwilą zbliżenia się do Kazimierzy Małej próbowano nawiązać łączność z lądowiskiem, ale nikt nie odpowiadał. W tych okolicznościach pilot Eurostara przekazał pozostałym samolotom, że dokona oględzin lądowiska i oceni możliwość lądowania. Zniżał się więc od wschodu w kierunku III zakrętu, który wykonał po północno-zachodniej stronie lądowiska, a IV zakręt, po zachodniej stronie lądowiska. Będąc na prostej do lądowania na kierunku ok. 115° wypuścił klapy do pozycji „lądowanie” i kontynuował lot, obserwując po lewej stronie podejścia napowietrzną linię energetyczną, a na granicy lądowiska słup tej linii. W pewnej chwili, na granicy lądowiska, pilot zauważył druty linii energetycznej przebiegające poprzecznie do kierunku lotu.

Pilot próbował „poderwać” samolot do góry, lecz nie zdążył i doszło do  zderzenia z napowietrzną linią energetyczną. Następnie samolot pod stromym kątem zderzył się z ziemią i skapotował ulegając całkowitemu zniszczeniu. Pilot i pasażer odnieśli poważne obrażenia, lecz o własnych siłach zdołali opuścić samolot. Zdarzenie nastąpiło o godzinie 14.40 (LMT). 

Informacje o miejscu zdarzenia:

Wypadek wydarzył się na byłym lądowisku Kazimierza Mała. Trawiasty pas startów i lądowań 140/320°, wymiarach 325 x 50 m był oznakowany białymi chorągiewkami. Obiekt jest własnością prywatną i w chwili wypadku jego sytuacja prawna jako lądowiska lub innego miejsca przeznaczonego do startów i lądowań nie była uregulowana, t.zn. obiekt nie był ujęty w rejestrach ULC. Mimo tego teren ten w świetle obowiązujących przepisów mógł być celem planowanego lotu (Rozp. Ministra Infrastruktury, z dnia 25 kwietnia 2005 r. pkt 5.4.1. pakt 3). Wypadek miał miejsce poza wyznaczonym pasem startów i lądowań, na nawierzchni trawiastej, na południowo-zachodniej stronie lądowiska.Współrzędne geograficzne miejsca zdarzenia: N 50°15’39,49’’;E 020°32’13,57’’.

Czynniki przeżycia:

Zderzenie samolotu z napowietrzną linią energetyczną wyhamowało znacznie prędkość samolotu. Samolot z niewielką prędkością postępową i równoczesnym obrotem wokół osi poprzecznej uderzył kołpakiem śmigła pod dużym kątem o nawierzchnię trawiastą lądowiska i skapotował.

Właściwie zapięte barkowe i biodrowe pasy bezpieczeństwa zminimalizowały obrażenia zarówno pilota jak i pasażera, którzy mimo całkowitego zniszczenia konstrukcji płatowca o własnych siłach opuścili samolot. Pierwszy opuścił wrak samolotu pasażer, ale z uwagi na złamaną nogę położył się tuż obok kadłuba. Pilot, także ciężko ranny, wydostał się ze szczątków kabiny jako drugi i odciągnął pasażera nieco dalej od wraku. Obaj położyli się na trawie oczekując na przyjazd pogotowia ratunkowego ale wcześniej, okoliczni mieszkańcy przybyli na miejsce wypadku, odciągnęli ich na bezpieczną odległość od wraku samolotu.



Piloci pozostałych dwóch samolotów widząc wypadek usiłowali powiadomić służby ratownicze przez radio, poprzez FIS Kraków, ale prawdopodobnie z powodu małej wysokości nie nawiązali łączności. Pilotowi 3Xtrima udało się w końcu nawiązać łączność na numerze telefonu komórkowego właściciela lądowiska. Ktoś odpowiedział, że pogotowie ratunkowe już zostało powiadomione. Mimo tego oba samoloty wylądowały na lądowisku, a piloci włączyli się do akcji ratowniczej udzielając załodze przybyłej karetki pogotowia ratunkowego niezbędnych informacji.

Ustalenia komisji:
- Dowódca statku powietrznego-pilot miał ważną licencję pilota samolotów ultralekkich, wydaną przez LAA ČR.
- Pilot wystarczające kwalifikacje do wykonania planowanego lotu oraz był w ciągłym treningu.
- Pilot miał ważne badania lotniczo-lekarskie.
- Lądowanie odbywało się bez łączności z lądowiskiem.
- Pilot wykonywał manewr lądowania poza wyznaczonym pasem przeznaczonym do tego celu.
- Samolot był sprawny technicznie i miał ważne świadectwo techniczne.
- Samolot posiadał nieaktualną Instrukcję użytkowania w locie.
-Książka samolotu (Palubni denik) była prowadzona niestarannie i brakuje w niej istotnych zapisów, m.in. jakie silniki i śmigła były zabudowane na płatowcu i kiedy. Dotyczy to przede wszystkim okresu kiedy samolot po budowie był eksploatowany w ČR.
- Samolot nie miał pozwolenia na użytkowanie zabudowanego transpondera.

Przyczyna wypadku:

Państwowa Komisja Badania Wypadków Lotniczych po zapoznaniu się ze zgromadzonymi w trakcie badania zdarzenia materiałami ustaliła, że przyczyną wypadku było:

- Wykonywanie lądowania w terenie przygodnym, bez wcześniejszego przeglądu miejsca operowania, co doprowadziło zderzenia samolotu z napowietrzną linią energetyczną.

Zalecenia profilaktyczne:

Państwowa Komisja Badania Wypadków Lotniczych proponuje następujące zalecenie profilaktyczne:
- Operowanie poza zarejestrowanymi lotniskami i lądowiskami wymaga szczególnego przygotowania, w tym dokładnego zapoznania się z przeszkodami w rejonie planowanego startu / lądowania.

Pełny raport końcowy nr 119/07 wraz z wnioskami i zaleceniami Komisji dostępny jest na stronie bezpieczeństwo.dlapilota.pl

Na portalu bezpieczeństwo.dlapilota.pl codziennie publikujemy zestawienie zdarzeń z danego dnia z lat ubiegłych. Publikacje w zamierzeniach mają służyć jako narzędzie szkoleniowe i mają pomóc pilotom unikać błędów popełnianych przez innych. Zapraszamy do lektury.