O przedwojennych szybowiskach Ustianowa, Bezmiechowa i Tęgoborze na grudniowej Glassówce

O Przedwojennych szybowiskach Ustianowa, Bezmiechowa i Tęgoborze na grudniowej Glassówce Przedwojenne szybowiska: Ustianowa, Bezmiechowa i Tęgoborze będą tematem najbliższej „Glassówki” – spotkania poświęconego polskim konstrukcjom lotniczym, które od wiosny 2004 roku współorganizowane jest przez Klub Miłośników Historii Polskiej Techniki Lotniczej i Stowarzyszenie Młodych Inżynierów Lotnictwa (SMIL). Spotkanie odbędzie się wyjątkowo w drugą sobotę miesiąca, 14.12.2019 r., o godzinie 10:15.

Uwaga – spotkanie, odbędzie się wyjątkowo w innym budynku i innej sali: Sala nr A6 Wydziału Mechanicznego, Energetyki i Lotnictwa (MEL), w budynku dawnego Instytutu Aerodynamicznego. Wejście na teren Politechniki od strony ul. Nowowiejskiej 24. Być może uda się uzgodnić wyjątkowo otwarcie zwykle zamkniętego w weekendy bezpośredniego wejścia do budynku. W przeciwnym razie trzeba wejść głównym wejściem, następnie korytarzem na I piętrze przejść do właściwego budynku i do sali. Jak dotrzeć do sali, będzie informować portier, który siedzi na półpiętrze przy wejściu zaznaczonym na obrazku przygotowanym przez Kol. Topczewskiego. Ścieżkę dojścia z Nowowiejskiej zaznaczono na nim czerwonym kolorem.

Spotkanie, którego tematem będą przedwojenne szybowiska: Ustianowa, Bezmiechowa i Tęgoborze, poprowadzi dr inż. Andrzej Glass.

Ustjanowa to kolebka polskiego szybownictwa. Ustjanowa Górna i Dolna – wieś istniała już przed 1489 r. Sławna stała się w latach 30. XX w., kiedy działał tu największy w Polsce ośrodek szkolenia szybowcowego na bezleśnych wówczas stokach Żukowa w rejonie szczytu Holica (762 m). W 1935 r. odbywały się w Ustjanowej szybowcowe mistrzostwa Polski. W latach 1936-1939 funkcjonował tam Wojskowy Obóz Szybowcowy, w miesiącach letnich szkolono od trzystu do tysiąca pilotów szybowcowych miesięcznie, korzystano z około siedmiuset szybowców i 54 stanowisk startowych.
Lotniczą przeszłość miejscowości upamiętnia pomnik wystawiony w 1969 r. ku czci wychowanków szkoły, poległych na wszystkich frontach II wojny światowej.

Zawody szybowcowe w Ustjanowej - na chwilę przed startem (fot. Narodowe Archiwum Cyfrowe)

Szybowisko w Bezmiechowej jest kolebką polskiego szybownictwa. W początkach istnienia znane było jako Polska Akademia Szybownictwa. Występujące tu korzystne prądy termiczne umożliwiły latanie na tzw. termikę. Pierwsze zawody szybowcowe zostały tu zorganizowane w 1929 r. W 1930 r. powstała szkoła szybowcowa Aeroklubu Lwowskiego. Od 1936 do 1939 r. instruktorem szybowcowym w Bezmiechowej był Adam Dziurzyński. Kształciła się tutaj Wanda Modlibowska, która w 1937 r. startując z miejscowego lądowiska ustanowiła rekord świata w długości lotu szybowcowego w kategorii kobiet. 18 maja 1938 r. wystartował stąd Tadeusz Góra, który po pokonaniu 577,8 km w swobodnym locie na szybowcu PWS-101 (nr rej. SP-1004) wylądował w Solecznikach Małych. Obecnie działa tu lądowisko Bezmiechowa, zarządzane przez Akademicki Ośrodek Szybowcowy Politechniki Rzeszowskiej. Położone jest na jednym z szczytów widokowych Gór Słonnych – Kamionce (631 m n.p.m.), z którego rozciąga się widok na panoramę całych Bieszczadów łącznie z połoninami Bieszczadzkiego Parku Narodowego.

Szybowisko we wsi Bezmiechowa Górna (fot. Paweł Marynowski/CC BY-SA 3.0/Wikimedia Commons)

Wkrótce po zorganizowaniu szkoły szybowcowej w Bezmiechowej zainicjowano też szkolenie szybowcowe na szybowisku Tęgoborze. W czasie sześcioletniej praktyki i obserwacji stwierdzono że pewne warunki lotne są identyczne dla Tęgoborza i Bezmiechowej np. pojawianie się wiosną i jesienią tzw termiki gór. Termika ta występuje również przy różnych stanach pogodowych często przy niebie bezchmurnym. Zaobserwowano również tzw. termikę mgły i deszczu w czasie której wykonano szereg lotów i dwa przeloty 16 i 45 km przy pułapie nie większym niż 400 do 500 m nad start. W Tęgoborzu szkolili się nie tylko polscy piloci. W latach 1938-1939 latali tutaj harcerze węgierscy oraz Polacy zamieszkali w Brazylii.

Jeśli chcesz dowiedzieć się więcej o przedwojennych szybowiskach Ustianowa, Bezmiechowa i Tęgoborze, w imieniu dr Andrzeja Glassa serdecznie zapraszamy na kolejne spotkanie Miłośników Polskiej Techniki Lotniczejna zwane "Glassówką".

Biuletyny z wielu poprzednich spotkań w formie broszury z tekstem i ilustracjami odczytu można nabyć na kolejnym spotkaniu. Sporą część biuletynów można też przeczytać na stronie: www.smil.org.pl

Nagrania ze spotkań są dostępne na serwisie youtube po wpisaniu hasła: glassowka.