Chiny: stacja Tiangong demonstracją rosnących ambicji ChRL w eksploracji kosmosu

Chińska stacja kosmiczna Tiangong, „Niebiański Pałac”, to symbol rosnących ambicji Pekinu w kosmosie. Zbudowana niezależnie, po wykluczeniu z Międzynarodowej Stacji Kosmicznej (ISS), służy jako orbitalne laboratorium, prowadzi przełomowe badania i wyznacza nową erę chińskiej eksploracji.

Stacja Tiangong, będąca zwieńczeniem chińskiego programu kosmicznego zapoczątkowanego w 1992 r., rozwija się etapowo. Po modułach testowych Tiangong-1 i Tiangong-2, wysłanych na orbitę kolejno w 2011 i 2016 r., budowa właściwej stacji rozpoczęła się od wyniesienia modułu mieszkalnego Tianhe („harmonia niebios”) w kwietniu 2021 roku. Dwa kolejne moduły laboratoryjne, Wentian („pytania do niebios”) i Mengtian („marzenie o niebiosach”), dołączyły w 2022 r., finalizując podstawową konfigurację w kształcie litery T. Docelowo, obok stacji będzie orbitował teleskop kosmiczny.

Tłem politycznym dla rozwoju Tiangong jest wykluczenie Chin z Międzynarodowej Stacji Kosmicznej, głównie z powodu obaw USA o związki chińskich programów kosmicznych z wojskiem. Skłoniło to Pekin do budowy własnego, niezależnego ośrodka badawczego na orbicie.

Krążąca na wysokości od 340 do 450 kilometrów stacja Tiangong ma hermetyzowaną objętość wynoszącą 340 metrów sześciennych, czyli nieco ponad jedną trzecią wielkości ISS. Przy masie ok. 100 tys. kilogramów jest również znacznie lżejsza od Międzynarodowej Stacji Kosmicznej, stanowiąc około 20 proc. masy ISS. „Niebiański Pałac” został zaprojektowany do ciągłego zamieszkiwania, zazwyczaj przez trzech taikonautów (chińskich astronautów) do sześciomiesięcznych pobytów, z możliwością przyjęcia do sześciu osób podczas zmiany załogi.

Na pokładzie Tiangong prowadzone są szeroko zakrojone eksperymenty naukowe w dziedzinach takich jak nauki o życiu, biotechnologia, fizyka płynów w mikrograwitacji oraz materiałoznawstwo. Wśród istotnych osiągnięć znajdują się badania nad uprawą ryżu w kosmosie, sztuczna fotosynteza do produkcji tlenu i paliwa rakietowego z dwutlenku węgla oraz badania nad mikroorganizmami.

Stacja posiada również zewnętrzne platformy do eksperymentów bezciśnieniowych. Plany na przyszłość obejmują wystrzelenie kosmicznego teleskopu Xuntian („patrolowanie niebios”), spodziewanego nie wcześniej niż na początku 2026 r., który będzie latał w formacji z Tiangong i okresowo dokował w celu konserwacji i modernizacji. Ten teleskop klasy Hubble'a jest przeznaczony do szerokokątnej astronomii optycznej.

Od momentu ukończenia stacji w 2022 roku zrealizowano ponad 181 projektów naukowo-technicznych, a ich wyniki zaowocowały setkami publikacji i patentów.

W przeciwieństwie do ISS, która jest przedsięwzięciem opartym na współpracy wielu krajów, Tiangong stanowi wyłączną własność Chin i jest przez nie zarządzany.

Chiny wyrażają jednak gotowość do międzynarodowej współpracy na stacji. Jeśli ISS zakończy działalność, Tiangong może stać się jedyną stałą stacją kosmiczną na niskiej orbicie okołoziemskiej, wzmacniając chiński wpływ w przestrzeni kosmicznej.

Chińska stacja kosmiczna Tiangong stanowi istotny krok naprzód w zdolnościach Chin do eksploracji kosmosu, zapewniając solidną i trwałą obecność na orbicie okołoziemskiej na potrzeby badań naukowych i przyszłych misji załogowych.

Z Pekinu Krzysztof Pawliszak (PAP)

krp/ bar/ mow/