Przejdź do treści
Źródło artykułu

Odsłonięto mural przedstawiający postać mjr pil. Stefana Stanisława Steca

W dniu 2 września 2021r. na terenie 21. Bazy Lotnictwa Taktycznego w Świdwinie odbyło się uroczyste odsłonięcie Muralu. Uroczystość rozpoczęła się od wprowadzenia w miejsce uroczystości Pocztu Sztandarowego i Kompani Honorowej 21. BLT  oraz przemówienia Dowódcy płk pil. mgr. inż. Bartłomieja Mejki.

W uroczystości udział wzięli żołnierze i pracownicy RON 21. Bazy Lotnictwa Taktycznego, członkowie Stowarzyszenia Miłośników Lotniska Wojskowego Świdwin wraz z prezesem stowarzyszenia płk rez. Mariuszem Lipińskim, przedstawiciele zaprzyjaźnionych służb mundurowych w tym: Żandarmerii Wojskowej, Państwowej Straży Pożarnej, Policji i Nadleśnictwa, a także Przedstawiciele Szkół Podstawowych i Średnich wraz z uczniami. Z ramienia władz samorządowych w uroczystym odsłonięciu Muralu udział wzięli: Burmistrz Miasta Świdwin p. Piotr Feliński, Starosta Powiatu Świdwin p. Mirosław Majka, Wójt Gminy Brzeżno p. Sławomir Koruc,  Wójt Gminy Sławoborze p. Marcin Książek, Wójt Gminy Świdwin p. Kazimierz Lechocki.

Mural przedstawia postać mjr. pil. Stefana Stanisława Steca który,  znacząco zapisał się  w dziejach rozwoju polskiego lotnictwa  Sił Zbrojnych RP. Uroczystość powiązana była z przypadającą na podstawie Decyzji nr 143/MON  Ministra Obrony Narodowej na dzień 05.09.2021r. 2. Rocznicą nadania 21. Bazie Lotnictwa Taktycznego imię patrona mjr. pil. Stefana Steca.

  

Odsłonięty Mural opowiada o bohaterstwie, sile i odwadze naszych żołnierzy, dawniej i dziś i powstał dzięki Ministerstwu Obrony Narodowej z okazji 22. rocznicy wejścia Polski do NATO, które ogłosiło konkurs dotacyjny dla organizacji pozarządowych pod hasłem "MUR, ALE HISTORIA WOJSKA POLSKIEGO".

Dzięki konkursowi Stowarzyszenie Miłośników Lotniska Wojskowego Świdwin otrzymało dofinansowanie na działania patriotyczno-edukacyjne i mural.

Na zakończenie uroczystości wykonano wspólne zdjęcie pod Muralem.

Biografia – mjr pil. Stefan Stanisław Stec
Stec Stefan Stanisław (1889–1921), inżynier dyplomowany, pilot. Urodzony 25 XI we Lwowie, był synem Stefana i Anny ze Skoneckich.

Po ukończeniu gimnazjum i zdaniu matury we Lwowie studiował na Wydziale Inżynierii Lwowskiej Szkoły Politechnicznej, gdzie uzyskał dyplom inżyniera.

W chwili wybuchu pierwszej wojny światowej został powołany 1 VIII 1914 r. do armii austro-węgierskiej i otrzymał przydział do szkoły oficerów rezerwy dla saperów w Klosterneuburgu. Po jej ukończeniu 1 VI 1915 r. skierowano go do 10. batalionu saperów,  w którym pełnił służbę do końca października 1915 r. Dnia 1 XI wstąpił do Szkoły Lotniczej Obserwatorów w Wiener Neustadt; po jej ukończeniu i uzyskaniu uprawnień (odznaka polowa obserwatora nr 112/1916 r.), skierowano go 31 I 1916 r. na front rosyjski do 3. komp. lotniczej (Flik 3/J.), gdzie dołączył do służących tam Polaków: Stanisława Tomickiego, Michała Solskiego i Franciszka Petera. Dnia 1 II 1916 r. awansował do stopnia podporucznika. Dnia 2 IX 1917 r. odniósł pierwsze udokumentowane zwycięstwo: jako obserwator obsługujący lotniczą broń pokładową na samolocie Hansa-Brandenburg C.I nr 63.55 zestrzelił koło wsi Monasterzyska rosyjską myśliwską maszynę typu Nieuport. Po awansie na porucznika 1 II 1918 r. został przeszkolony w pilotażu i otrzymał odznakę pilota (nr 1206/1918 r.). Następnie doskonalił swoje umiejętności w działającej na froncie wschodnim Fliegerersatztruppe (jednostka szkoląca personel dla uzupełnienia eskadr liniowych). Po ukończeniu tam szkoły pilotów bojowych (1–30 IV 1918 r.), wrócił 2 V 1918 r. do swojej macierzystej 3. komp., uznawanej wówczas za jedną z najlepszych jednostek myśliwskich w lotnictwie austro-węgierskim.

Po jej przekształceniu w kompanię bojową, został wraz z nią przeniesiony na front włoski, gdzie stacjonował kolejno na lotniskach w Gardolo i Romagnano. Od 17 VI do 4 VII dowodził zastępczo 9. komp. (Flik 9/J.), stacjonującą w Ospedaletto, a następnie wrócił do 3. komp. W lotnictwie austro-węgierskim wykonał, głównie na samolocie Albatros D.III, 103 loty jako obserwator, 79 lotów jako pilot bojowy i wziął udział w czterdziestu walkach powietrznych. Odniósł łącznie siedem zwycięstw, choć w dokumentach odnotowano oficjalnie tylko trzy; poza wymienionym z 1917 r. dwa z 1918 r.: zespołowe zestrzelenie włoskiego myśliwca Hanriot HD-1 w rejonie jeziora Garda (16 VII) oraz indywidualne zwycięstwo nad Monte Pasubio (10 VIII). Sam był trzykrotnie zestrzelony  i raz wylądował w płonącym samolocie. W czasie walk na froncie włoskim umieszczał na pilotowanych samolotach dwa godła osobiste: biało-czerwoną szachownicę i położoną poziomo białą literę «S» w czarnej obwódce z biało-czerwoną różą wiatrów pośrodku.

Z końcem października 1918 r. przebywał na urlopie we Lwowie; wstąpił wówczas do Polskiej Organizacji Wojskowej. Wybuch 1 XI 1918 r. walk o Lwów zaskoczył go po stronie miasta zajętej przez Ukraińców. Dopiero 6 XI przedarł się przez front i wraz z por. pilotem Eugeniuszem Rolandem dotarł na lotnisko Lewandówka, gdzie z por. pilotem Stefanem Bastyrem oraz trzema obserwatorami: por. Januszem de Beaurainem, ppor. Władysławem Toruniem i ppor. Adamem Tigerem stworzył grupę lotniczą. Dnia 7 XI podczas lotu nad Lwowem w obsadzie z ppor. Toruniem zbombardował stanowisko artylerii ukraińskiej na Wysokim Zamku, bastion Cytadeli od ul. Pełczyńskiej oraz tor kolejowy między Podzamczem a Podborcami; zmusił też do odwrotu ukraiński pociąg wojskowy nadjeżdżający od strony Krasnego. Dnia 8 XI na rozkaz Naczelnej Komendy przewoził posła do Sejmu Krajowego Stanisława Strońskiego do Krakowa, pierwszym w Polsce lotem transportowym, ale ostrzelany przez Ukraińców nad Przemyślem, musiał lądować pod Łańcutem z powodu uszkodzenia zbiornika paliwa. Po oddaniu samolotu w ręce władz kolejowych, dowiózł Strońskiego specjalną lokomotywą do Krakowa. Tutaj 10 XI na zebraniu w sali Teatru im. Juliusza Słowackiego, po przemówieniu Strońskiego, wygłosił mowę nawołującą do obrony Lwowa. Dnia 11 XI wystartował z krakowskiego parku lotniczego samolotem typu Brandenburg C-1, wioząc do Lwowa por. obserwatora Kazimierza Schmidta. W dniach 13–15 XI z rozkazu Naczelnej Komendy wraz z por. Stanisławem Nazarkiewiczem wykonał lot przez Kraków do Warszawy; przyjęty 15 XI na audiencji przez Naczelnika Państwa i Naczelnego Wodza Józefa Piłsudskiego złożył raport o sytuacji we Lwowie. Dnia 16 XI wieczorem wrócił do Lwowa samolotem Fokker EV; na obu bokach kadłuba umieszczone było jego godło osobiste – biało-czerwone szachownice, namalowane z uwzględnieniem zasady zwierciadlanego odbicia. W Warszawie na ten znak rozpoznawczy zwrócił uwagę Szef Żeglugi Powietrznej ppłk Hipolit Łossowski i postanowił wprowadzić go w całym polskim lotnictwie wojskowym. Dnia 1 XII szachownica Steca została rozkazem Szefa Sztabu Generalnego WP gen. Stanisława Szeptyckiego wprowadzona jako ujednolicony znak rozpoznawczy samolotów lotnictwa polskiego.

Dnia 16 XII 1918 r., pilotując Brandenburg C-1, por. pil. Stec wraz z por. pil. Schmidtem wykonali, jeden z ważniejszych lotów rozpoznawczych w głąb pozycji ukraińskich. Dnia 1 I 1919 r. został oddelegowany do Wiednia w charakterze rzeczoznawcy zakupu samolotów wojskowych dla armii polskiej i jako członek komisji polsko-austriackiej uczestniczył w Wiener Neustadt 27 I i 7 II 1919 r. w próbach porównawczych samolotów myśliwskich. Po powrocie, 13 III, do Polski był od 17 do 31 III pilotem 6. eskadry (przemyskiej) i wziął udział w walkach wykonując loty grupowe. W kwietniu objął dowództwo 7. eskadry (lwowskiej) po por. Jerzym Borejszy, który podczas lotu uległ ciężkiemu wypadkowi. Dnia 29 IV pilotując Fokkera EV stoczył nad Sokolnikami pierwszą w odrodzonej Polsce zwycięską walkę powietrzną, zestrzeliwując ukraiński samolot Nieuport. Dnia 10 V w rejonie Starego Sioła manewrami samolotu zmusił obsługę ukraińskiego balonu do lądowania. Dnia 30 VII 1920 został awansowany do stopnia majora. Dowodził 7. eskadrą lotniczą do  października, a następnie został skierowany na studia wojskowe do francuskiej École Nationale Supérieure d’Aéronautique w Paryżu.

Po ukończeniu studiów we wrześniu 1920 objął stanowisko kierownika wydziału fabrykacji w III Departamencie Żeglugi Powietrznej Ministerstwa Spraw Wojskowych. Poświęcił się całkowicie pracom przygotowawczym do uruchomienia krajowej produkcji lotniczej; m.in. dzięki jego inicjatywie podjęto w Krakowie pod kierownictwem mjr. obserwatora-pilota Torunia seryjną produkcję samolotów Brandenburg C-1 Phoenix. Zasłużył się też dla rozwoju polskiej techniki lotniczej.

Działalność lotnicza mjr. Steca nacechowana była zapałem, uporem i pracowitością.

Loty wykonywał brawurowo; wraz z Bastyrem i Toruniem tworzył jedną z najbardziej zgranych trójek operacyjnych w dziejach polskiego lotnictwa. Zginął 11 V 1921r. na lotnisku mokotowskim w Warszawie wykonując lot służbowy na samolocie Spad XIII C1. Pochowany został na warszawskich Powązkach, a w 1935 r. jego prochy zostały ekshumowane i przeniesione na Cmentarz Obrońców Lwowa. Za zasługi wojenne w armii austro-węgierskiej posiadał Cesarsko-Austriacki Order Korony Żelaznej III kl., Krzyż Żelazny Zasługi II kl., dwukrotnie Medal Waleczności (Srebrny i Duży). W Polsce został odznaczony m.in. Orderem Virtuti Militari V kl. oraz trzykrotnie Krzyżem Walecznych; pośmiertnie nadano mu Laurowy Wieniec Polowej Odznaki Pilota.

FacebookTwitterWykop
Źródło artykułu

Nasze strony