Sejm: komisja za projektem noweli o przetwarzaniu danych o przelocie pasażera

Sejmowa komisja opowiedziała się we wtorek za projektem nowelizacji ustawy o przetwarzaniu danych o przelocie pasażera. Projektowana regulacja zakłada dostosowanie zgodnie z prawem UE przepisów do aktualnych wyzwań związanych ze zwalczaniem przestępstw, w tym o charakterze terrorystycznym.

We wtorek, podczas posiedzenia Sejmowej Komisji Administracji i Spraw Wewnętrznych, odbyło się pierwsze czytanie rządowego projektu nowelizacji ustawy o przetwarzaniu danych dotyczących przelotu pasażera.

Przedstawiając projekt wiceszef MSWiA Czesław Mroczek przypomniał, że nowelizowana ustawa stanowi implementację do polskiego prawa dyrektywy PE i Rady z 27 kwietnia 2016 roku ws. wykorzystywania danych dotyczących przelotu pasażera w celu zapobiegania przestępstwom terrorystycznym i poważnej przestępczości, ich wykrywania, prowadzenia postępowań przygotowawczych w ich sprawie i ich ścigania.

Dodał, że ma ona zastosowanie do przewoźników wykonujących loty pasażerskie, podczas których następuje przekroczenie granicy państwowej, a start albo lądowanie statku powietrznego następuje na terytorium danego państwa UE. Zwrócił uwagę, że ustawa stanowi podstawę prawną dla funkcjonowania mechanizmu gromadzenia danych PNR w celu wykrywania i zwalczania poważnych przestępstw, w tym o charakterze terrorystycznym.

Mroczek przekazał, że przez kilka lat funkcjonowania regulacji Straż Graniczna zatrzymała łącznie 1484 osoby powiązane z taką przestępczością. "Tylko w 2024 roku takich zatrzymań było 500. Dokonano w sumie ponad 27 tys. typowań, czyli identyfikacji osób będących w zainteresowaniu służb, zarówno krajowych, jak i partnerskich z innych państw członkowskich. Są to dane, które jednoznacznie wskazują, że system gromadzenia danych jest skuteczny i niezbędny do zapewnienia bezpieczeństwa nie tylko Polski, ale również w wymiarze międzynarodowym" – mówił wiceszef MSWiA.

Mroczek zaznaczył, że proponowana nowelizacja ma usprawnić istniejący system w oparciu o zgromadzone doświadczenia, jednak – jak mówił – przede wszystkim jest ona efektem wyroku wydanego przez Trybunał Sprawiedliwości UE.

Chodzi o wyrok z 21 czerwca 2022 r. odnoszący się do zasad przetwarzania danych PNR oraz zgodności tych zasad z prawami podstawowymi. W swoim orzeczeniu TSUE stwierdził m.in., że państwa członkowskie nie powinny przetwarzać danych PNR z lotów wewnątrzunijnych, jeśli nie jest to uzasadnione względami bezpieczeństwa.

TSUE w tym samym wyroku stwierdził, że przepisy dyrektywy należy interpretować w ten sposób, że uregulowania krajowe nie powinny przewidywać, niejako z automatu, jednego ogólnego okresu przechowywania danych wynoszącego pięć lat, mającego zastosowanie bez rozróżnienia do wszystkich pasażerów.

"Mając na uwadze ten wyrok, przygotowaliśmy projekt nowelizacji, który w pierwszej kolejności wprowadza na gruncie ustawowym rozróżnienie lotów PNR na loty wewnątrzunijne oraz loty pozaunijne. Taki podział pozwoli na ustanowienie odrębnych zasad przetwarzania i przechowywania danych w zależności od tego, jakiej kategorii lotów dotyczą" – powiedział Mroczek.

Dodał, że w konsekwencji dane PNR z lotów pozaunijnych będą mogły być przetwarzane i przechowywane na dotychczasowych zasadach, zaś dane PNR z lotów wewnątrzunijnych będą mogły być przetwarzane, gdy na terytorium RP będzie obowiązywał jeden ze stopni alarmowych.

Projektowana regulacja zakłada również skrócenie czasu przechowywania danych PNR. Zgodnie z propozycją, dane pasażerów lotów wewnątrzunijnych będą przechowywane przez trzy lata, co jest zgodne z rekomendacjami TSUE oraz praktykami innych państw UE.

Nowe przepisy mają wejść w życie po 14 dniach od ogłoszenia ich w Dzienniku Ustaw.

Do pobrania:
•  Rządowy projekt ustawy o zmianie ustawy o przetwarzaniu danych dotyczących przelotu pasażera
•  Przebieg prac przed skierowaniem projektu do Sejmu