Świadectwo czy Licencja, granica się zaciera - czy i kiedy Świadectwa Kwalifikacji znikną z rynku?

Nadeszła zima, a przynajmniej coraz trudniej o porządną stabilną pogodę by polecieć. Mowa o lataniu ogólnym (General Aviation) w warunkach VMC. Wielu mówi, że samolot lata, bo ktoś za to płaci, a tak naprawdę to latają „kwity”. W jednym i drugim jest dużo prawdy.

W sierpniu br. w życie weszła zmiana przepisów unijnych, dokładnie rozporządzenia Komisji UE nr 1178/2011, co zostało słusznie dostrzeżone i opisane przez Janusza Boczonia link do artykułu.

Wprowadziło ono wiele udogodnień, szczególnie dla pilotów legalnie latających urządzeniami latającymi klasy UL-A. Dziś piloci ultralight’ów jeśli zgłoszą się do pobliskiego Aeroklubu lub ośrodka szkolenia lotniczego DTO/ATO (dalej OSL), nie powinni usłyszeć, że ich nalot się nie liczy. Wręcz przeciwnie Europa (EASA) dostrzegła ten problem i otworzyła się dla tej grupy.

Czy jest to krok w kierunku wzmocnienia znaczenia licencji LAPL? – zobaczymy, ale na to wygląda w dłuższej perspektywie.

Wróćmy do przepisów europejskich, które dzielą się na „twarde prawo” i „miękkie prawo”. W 2022 Prezes Urzędu Lotnictwa Cywilnego wydał wytyczne nr 12 „Skonsolidowane wymagania dotyczące licencjonowania załogi lotniczej (Część FCL)”. Znajdziecie je w dzienniku urzędowym nr 41/2022. Tam m.in. znajdziemy instrukcje w języku polskim jak „rzetelnie rejestrować czas lotu” czyli jak prawidłowo wypełniać dziennik lotów (logbook) – przepis FCL.050 i wytyczne do niego.

Dla mniej wtajemniczonych konsolidacja polega na połączeniu:
„twardego prawa” jakim jest rozporządzenia Komisji UE z „miękkimi prawem” czyli decyzjami EASA i wytycznymi Prezesa ULC wyrażonymi przez akceptowalne (dopuszczalne) sposoby spełniania wymagań (AMC) oraz materiałami zawierającymi wytyczne (GM).

Schemat oznaczania stosowany w publikacjach EASA i ULC „Twarde prawo” oznaczone na niebiesko, AMC na żółto i GM na zielono:
 

Takie opracowanie jest bardzo pomocne, ponieważ wszystkie strony, w tym sami licencjonowani piloci mają możliwość zapoznania się z zasadami gry, np. by wiedzieć jak utrzymać swoje uprawnienia. 

Szkolenie teoretyczne i Kontrola Wiedzy Teoretycznej powinny Cię do tego przygotować. Właśnie na tej podstawie Aerokluby, OSL wiedzą, jak ma wyglądać i tak szykują programy szkolenia, by sprostać wymaganiom, będąc sprawdzanymi przez departament licencjonowania ULC.

Ostatecznie, najbardziej zainteresowanym jest kandydat – pilot-uczeń. W większości nie jest on tego świadomy, że od zgodności z przepisami i wymogami zależy możliwość uzyskania przez niego upragnionej licencji lub uprawnienia.

Skoro mamy znowelizowane „twarde przepisy”, to część wytycznych nr 12 Prezesa ULC oraz wytyczne EASA z sierpnia 2023 roku uległa dezaktualizacji. Wprowadzone zmiany oznaczone M18 w „Twardym” rozporządzeniu Komisji UE 1178/2011, pozostają na tą chwilę bez wytycznych i materiałów pomocniczych.

Mogłoby się wydawać, że nie jest to kłopot, bo pozostaje swoboda w wykonaniu rozporządzenia Komisji UE nr 1178/2011. Ze swojej praktyki wiem, że do końca tak nie jest. Dowolność w zastosowaniu przepisów pojawia się po obu stronach, OSL i ULC.

Tu pojawia się problem i pytanie, które zadałem Prezesowi ULC:

– w skrócie „kiedy możemy spodziewać się wydania nowych wytycznych i materiałów pomocniczych obejmujących aktualny stan przepisów części FCL?

Otrzymałem odpowiedź, że część nadzorowanych przez ULC ośrodków obecnie uzgadnia swoje programy szkolenia, tak by je dostosować do obecnych przepisów. W tym gronie wiem, że jest Aeroklub Polski.

- Tylko czy to wystarczy?

Dlaczego tematu wytycznych (AMC i GM) nie należy pomijać? Przede wszystkim z uwagi na to, że obecnie samodzielny instruktor FI(A) może podjąć się szkolenia kandydata na pilota. Po drugie, nie każdy jest w stanie płynnie poruszać się po przepisach i wychwytywać niuanse między nimi. 

Chociażby takie, że obecny przepis FCL.210.A umożliwiający wykonanie czas lotu szkolenia na uprawnienie do wykonywania lotów nocnych zgodnie z pkt FCL.810 lit. a) pkt 1 ppkt (ii), w ramach 45 godzin szkolenia w locie do PPL(A), pomija kwestie szkolenia teoretycznego i obowiązek zakończenia szkolenia do wykonywania lotów nocnych w okresie nieprzekraczającym 6 miesięcy. Do tego szkolenie do lotów nocnych może odbywać się tylko w DTO/ATO, a kurs na licencję PPL(A) nie posiada ograniczeń czasowych.

Przyjmijmy, że kandydat kończy szkolenie do licencji z lotami nocnymi. Teraz pozostaje kwestia dokumentacji szkolenia. Pojawia się kolejna niewidoma, czy zaświadczenie z rekomendacją do egzaminu Państwowego ma być takie samo jak dotychczas, czy ma zawierać również informacje o części lotów wykonanych w nocy? 
Takich konfiguracji zdarzeń można tworzyć dużo. Dlatego uważam, że w tym i wielu innych miejscach rozporządzenia Komisji UE nr 1178/2011 potrzeba podpowiedzi ze strony EASA lub ULC, na które czeka wiele osób, tak by szkoleni mieli pewność, że po tym jak nauczą się latać otrzymają licencję i uprawnienia.

Czekamy zatem na wytyczne Urzędu....