Sprostowanie do artykułu w Dzienniku Gazecie Prawnej dot. przewozów czarterowych

W związku z pojawiającymi się artykułami prasowymi dotyczącymi prac nad nowelizacją ustawy Prawo lotnicze Urząd Lotnictwa Cywilnego opublikował w tej sprawie informację:

Opublikowany w Dzienniku Gazeta Prawna artykuł zatytułowany „Mniej obcych czarterów. Lot, Air Italy Polska, EnterAir zyskają na zmianie zasad rozdziału połączeń” mylnie prezentuje informacje dotyczące procedury konkursowej oraz zasad rządzących umowami dwustronnymi dotyczącymi transportu lotniczego.

Procedura konkursowa (czyli dystrybucji ograniczonych praw przewozowych), odnośnie której toczy się postępowanie Komisji Europejskiej implementuje postanowienia Rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) nr 847/2004 z dnia 29 kwietnia 2004 r. w sprawie negocjacji i wykonywania umów dotyczących usług lotniczych między Państwami Członkowskimi a państwami trzecimi. Zgodnie z art. 5 rozporządzenia, jeżeli Państwo Członkowskie zawiera umowę lub wprowadza zmiany do umowy lub jej załączników, które przewidują ograniczenia w korzystaniu z praw przewozowych lub w liczbie wspólnotowych przewoźników lotniczych, kwalifikujących się, by być wyznaczonymi do korzystania z praw przewozowych, dane państwo członkowskie zapewnia podział praw przewozowych między kwalifikującymi się wspólnotowymi przewoźnikami lotniczymi, na podstawie niedyskryminującej i przejrzystej procedury. Procedura zawiera szczegółowe warunki przyznawania praw przewozowych przewoźnikom w przypadkach:

ograniczonych praw przewozowych na trasach określonych w odpowiedniej umowie o komunikacji lotniczej między Rzeczypospolitą Polską a państwem trzecim,
ograniczonej umową dwustronną liczby przewoźników lotniczych, którzy mogą zostać wyznaczeni do wykonywania przewozów lotniczych na trasach pomiędzy RP a danym państwem trzecim.

Dotyczy ona udzielania nowych upoważnień na wykonywanie przewozów lotniczych, a także upoważnień na wykonywanie przewozów na trasach już objętych upoważnieniem, gdy prawa przewozowe z nich wynikające nie były wykorzystywane w przeciągu co najmniej dwóch sezonów lotniczych poprzedzających datę wpłynięcia wniosku, inicjującego wszczęcie procedury.

Ze względu na zapisy polskich lotniczych umów dwustronnych procedura ta co do zasady nie dotyczy przewozów czarterowych, a odnosi się jedynie do przewozów regularnych1.

Projekt procedury konkursowej został uzgodniony przez ULC z Komisją Europejską (KE) w 2007 roku. Podczas uzgodnień oraz w ostatnich latach został przez nią oceniony jako jedna z najbardziej przejrzystych i niedyskryminacyjnych procedur w UE. Projekt przed uzgodnieniem z KE podlegał konsultacjom społecznym z wszystkimi przewoźnikami lotniczymi koncesjonowanymi przez Prezesa ULC. Swoje uwagi do projektu zgłosili m.in.: PLL LOT S.A., Nowy Przewoźnik Sp. z o.o. (Centralwings), White Eagle Aviation S.A.

W celu spełnienia wymagań prawa wspólnotowego uzgodniona z KE procedura musi wejść w całości do polskiego porządku prawnego.

Jedynym powodem obecnego braku procedury w polskim systemie prawnym jest brak nowelizacji odpowiednich przepisów ustawy Prawo lotnicze, w tym przepisu wprowadzającego delegację ustawową do wydania rozporządzenia zawierającego tą procedurę. Przygotowany projekt procedury powinien znaleźć się w całości w nowym rozporządzeniu, bowiem jako uzgodniony już z KE nie powinien już podlegać zmianom, a ponadto, zgodnie z sugestiami KE wskazane jest by był on dokumentem kompleksowo i przejrzyście regulującym kwestię procedury dystrybucji ograniczonych praw oraz wydania przez Prezesa ULC upoważnienia. Po jego publikacji w krajowym rozporządzeniu zostałby on przesłany do KE, która opublikuje go w Dzienniku Urzędowym Unii Europejskiej.

ULC pragnie jednoznacznie zaprzeczyć twierdzeniu, jakoby KE wezwała RP do ustanowienia przejrzystych zasad pozwalających na wykonywanie przez przewoźników lotniczych przewozów czarterowych m.in. do Tunezji, Egiptu czy Turcji. Wezwanie KE dotyczy przyspieszenia opóźniającego się, ze względu na przedłużające się prace legislacyjne, wprowadzenia do polskiego systemu prawnego procedury przygotowanej przez ULC i uzgodnionej z nią w 2007 r.

Zezwolenia na wykonywanie przewozów czarterowych między RP a krajami trzecimi, np. Egiptem, Tunezją czy Turcją, są kwestią odrębną, nie objętą zainteresowaniem KE, ale podlegającą dyskusji wewnątrz Polski. Dyskutowane w sejmie zapisy Prawa lotniczego regulujące przewozy czarterowe sprowadzają się do wprowadzenia jednej z dwóch alternatywnych opcji:

zachowania obecnej regulacji (fakultatywne non-objection, zasada wzajemności oraz wprowadzenie delegacji do wydania nowego rozporządzenia wykonawczego wprowadzającego procedurę konkursową - jako propozycji rządu),
wprowadzenia obowiązkowej procedury non-objection (pomysł autorstwa PLL LOT S.A. oraz Air Italy Polska Sp.z o.o., popierany przez Enter Air Sp. z o.o.) - w przypadku wejścia w życie tej propozycji, w zasadzie rozpatrzenie każdego wniosku przewoźnika obcego (przy zachowaniu pewnych warunków) byłoby uzależnione od zgody lub sprzeciwu przewoźnika polskiego, a organizator turystyki zmuszony byłby korzystać z usług sprzeciwiającego się przewoźnika polskiego. Na uwagę zasługuje fakt, iż przewoźnik obcy jeszcze przez zawarciem umowy czarterowej z organizatorem turystyki musiałby składać do Prezesa ULC wniosek, który mógłby skutecznie zablokować przewoźnik polski. Ta propozycja jest obecnie na etapie prac sejmowych i z całą pewnością będzie rozważana przy uwzględnieniu jej wpływu na przyszły rynek turystycznych przewozów lotniczych (nieznaczny wzrost pracy przewozowej przewoźników polskich, możliwy spadek liczby operujących przewoźników, prawdopodobny wzrost cen wycieczek, spadek dochodów portów lotniczych i agentów obsługi naziemnej, etc.).

Pojawiające się w prasie odwołania do zasad przyjętych i stosowanych przez inne państwa członkowskie UE (Włochy, Wielka Brytania) nie powinny być zestawiane z procedurą konkursową dotyczą one bowiem jedynie kwestii rozpatrywania wniosków przewoźników obcych dotyczących wykonywania niektórych przewozów czarterowych. Wskazane w prasie państwa posiadają restrykcyjne przepisy dotyczące rozpatrywania wniosków przewoźników obcych, ale dotyczą one głównie przewozów czarterowych na trasach objętych tzw. piątą wolnością lotniczą (np. przewóz wykowywany na trasie pomiędzy Wielką Brytanią a Turcją, ale przez przewoźnika np. egipskiego), a nie szerokiego stosowania mechanizmu ochrony krajowych przewoźników w przypadku lotów czarterowych na trasach pomiędzy Polską a krajem rejestracji przewoźnika.