Spotkanie dot. zagrożeń kolizji ptaków ze statkami powietrznymi

W Urzędzie Lotnictwa Cywilnego odbyło się spotkanie poświęcone wykorzystaniu danych z radarów pogodowych w badaniach migracji ptaków oraz analizach zagrożeń kolizji ptaków ze statkami powietrznymi w świetle doświadczeń Izraelskich Sił Powietrznych (IAF).

Prezentację na ten temat przedstawił dr Leonid Dinewich, z Uinwersytetu w Tel Awiwie, który przez wiele lat kierował Międzynarodowym Centrum Badania Migracji Ptaków w Latrun (Izrael).

Z racji ogromnej intensywności migracji ptaków w rejonie Izraela (szacuje się, że roczna liczba migrujących ptaków sięga 1mld) oraz intensywności operacji lotniczych sił powietrznych Izraela, do około połowy lat 80-tych średnio rocznie dochodziło w tym rejonie do ok. 70-100 kolizji statków powietrznych z ptakami. Siły powietrzne Izraela straciły więcej statków powietrznych na skutek kolizji z ptakami niż w wyniku prowadzonych działań bojowych. Co oczywiście przekłada się na ogromne straty materialne i przede wszystkim na zagrożenie życia i zdrowia personelu latającego IAF.

Wdrożenie programu monitoringu i analizy migracji ptaków pozwoliło na omijanie stref i pułapów lotów mogących  stwarzać wysokie ryzyko kolizji z ptakami. Prace nad wykorzystaniem sygnałów radaru pogodowego do lokalizacji i śledzenia lecących ptaków przyniosły w rezultacie znaczny spadek liczby kolizji, który utrzymuje się na poziomie ok. 20 rocznie. System bezpieczeństwa lotów jaki stworzono w oparciu o badania dr Dinievicha oraz Prof. Leshema a także wielu specjalistów lotnictwa Izraela, inżynierów oraz ornitologów wpłynął zdecydowanie na ogromny wzrost bezpieczeństwa operacji lotniczych i jest wciąż udoskonalany.

Stworzenie tak dobrego i efektywnego programu możliwe było jedynie dzięki szerokiej współpracy pomiędzy stroną wojskową, ornitologami, ośrodkami programowania komputerowego, przy akceptacji i znaczącemu poparciu najwyższych władz Izraela.
Z dorobku pracy dr. Dinewicha korzysta również lotnictwo cywilne, gdyż dane o aktywności ptaków są udostępniane praktycznie bez ograniczeń.

W trakcie dyskusji po prezentacji omawiane były możliwości wykorzystania doświadczeń dr Dinewicha na polskim gruncie. Zainteresowanie tematem wyraził przedstawiciel Generalnej Dyrekcji Ochrony Środowiska, środowiska naukowe – dr Jacek Jelonek z Poznańskiego Centrum Superkomputerowo Sieciowego zadeklarował współpracę w zakresie przygotowania odpowiedniego oprogramowania. Z kolei przedstawiciele Dowództwa Sił Powietrznych poinformowali, że aktualnie Siły Powietrzne dysponują 8 radarami o zasięgu do 200km, z których jeden mógłby pełnić rolę radaru do analizy migracji ptaków na terenie Polski. Uczestnicy zgodzili się że należałoby wytypować obszary dużej aktywności lotnictwa wojskowego w pobliżu bazy lotniczej i jednocześnie podwyższonej aktywności ptaków. Byłoby to optymalne miejsce dla rozpoczęcia pracy nad wykorzystaniem radaru wojskowego i doświadczeń izraelskich do zobrazowania przelotu ptaków. Jednocześnie można by wykorzystywać zdobyte dane i doświadczenie do obniżenia ryzyka kolizji samolotów wojskowych oraz badań nad wędrówka ptaków w Polsce. Kolejne etapy możliwych badań mogłyby objąć dodatkowe bazy lotnicze, a w efekcie także całość obszaru Polski w wykorzystaniem wielu, także cywilnych radarów pogodowych.

Uczestnicy zgodzili się że należy powołać zespół roboczy specjalistów (ornitolodzy, inżynierowie, informatycy, przedstawiciele Sił Powietrznych oraz ULC i GDOŚ), który określi plan działań i ramy współpracy pomiędzy instytucjami oraz odpowiednimi ministerstwami. Spotkanie takiego zespołu zaplanowano w najbliższym czasie. Rozpoczęta rok temu współpraca pomiędzy biologami (ornitologami), GDOS, Dowództwa Sił Powietrznych oraz ULC w ramach działań Komitetu d/z zderzeń statków powietrznych ze zwierzętami pozwoli na sprawniejsze przejście do praktycznej fazy projektu. Trzeba podkreślić, że projekty takie są od kilku lat rozwijane także w Europie Zachodniej w ramach NATO, EASA oraz ESA. Dlatego Polski projekt stanowiłby uzupełnienie (w ramach współpracy) tych działań w wykorzystaniu danych radarowych o migracji ptaków do podwyższenia bezpieczeństwa lotnictwa cywilnego oraz wojskowego.