Raport wstępny z wypadku szybowca MDM-1 M FOX w Toruniu

Państwowa Komisja Badania Wypadków Lotniczych opublikowała raport wstępny 2023-0053 dotyczący wypadku szybowca MDM-1 M FOX (znaki rejestracyjne SP-8000), do którego doszło 4 sierpnia 2023 r. na lotnisku w Toruniu (EPTO).

W raporcie wstępnym 2023-0053 czytamy:

W dniu 4 sierpnia 2023 r. na lotnisku w Toruniu (EPTO) rozgrywana był czwarta konkurencja Mistrzostw Świata w Akrobacji Szybowcowej w klasie ADVANCED. Przed rozpoczęciem lotów przeprowadzona została odprawa przed konkurencją. W trakcie odprawy przypomniano częstotliwości radiowe, na których będzie prowadzona korespodencja radiowa oraz omówiono organizację ruchu nadlotniskowego.

Przekazano zawodnikom informację o kierunku osi głównej w strefie (kierunek 28) na której będą wykonywane wiązanki oraz zapoznano ich z prognozą pogody. Według relacji pilota samolotu holującego na odprawie przedlotowej ustalono, że wejście do strefy ma się odbywać na wysokości 4000 ft w kierunku zachodnim. Na tej wysokości pilot szybowca miał się wyczepić. Natychmiast po wyczepieniu się szybowca pilot samolotu holującego miał zakręcić w prawo o 90° (zmienić kurs na północny) i jak najszybciej przejść na zniżanie,opuszczając strefę.

O godzinie 18:28 wystartował kolejny zawodnik do swojego lotu. Pilot samolotu holującego przed wejściem do strefy ustalił poprawkę na wiatr i utrzymywał kurs około 250°. Przed wejściem do strefy na wysokości około 1200 m, pilot samolotu zgłosił się (drogą radiową) do kierującego lotami (KL) i uzyskał zgodę na wlot do strefy. Pilot szybowca, przechylając energicznie szybowiec ze skrzydła na skrzydło, kontrolował swoje położenie w strefie tak, aby w odpowiedniej chwili się wyczepić. Po wyczepieniu się szybowca, co zostało potwierdzone przez KL drogą radiową, pilot samolotu przez około 10 s utrzymywał wcześniej ustalony kierunek lotu.

Jak widać na filmie z kamery zamontowanej w kabinie szybowca, pilot szybowca po wyczepieniu odchylił tor lotu w prawo, na kierunek osi strefy. Po wyczepieniu sprawdził przestrzeń pod sobą i położenie szybowca w strefie ale nie kontrolował położenia samolotu holującego.

Przed rozpoczęciem wiązanki pomachał skrzydłami i 16 s po wyczepieniu, wykonując pierwszą figurę wleciał (prawym
skrzydłem) w linę holowniczą, która była podczepiona do samolotu zniżającego się po wyczepieniu. Samolot z szybowcem minęły się w odległości około 5 m.

Końcówka liny holowniczej z pierścieniem zaczepowym zawinęła się na ogonie szybowca i zablokowała ster wysokości szybowca w pozycji pełnego wychylenia w dół. Nastąpiło mocne szarpnięcie, po którym bezpiecznik zamontowany na linie został zerwany. Kierunek lotu samolotu gwałtownie odchylił się w prawo o około 30°.

Szybowiec wykonał prawy zakręt o około 180° w locie odwróconym, ¼ beczki i w trakcie przejścia do lotu nurkowego pilot szybowca wykonał skok ratowniczy ze spadochronem. Lądował po północno-wschodniej stronie lotniska szybowiec opadał w pozycji plecowej i spadł na teren lotniska w jego południowo-wschodniej części. W trakcie zdarzenia pilot szybowca nie odniósł żadnych obrażeń ciała, szybowiec uległ zniszczeniu, a samolot holujący został nieznacznie uszkodzony.

Informacje o szczątkach i zderzeniu

Lina holownicza miała długość 50 m. Szybowiec zahaczył o nią prawym skrzydłem. Część liny, która znalazła się za skrzydłem, przemieściła się wzdłuż kadłuba do tyłu, po stateczniku pionowym przemieściła się w kierunku statecznika poziomego, wsunęła się w szczelinę pomiędzy sterem kierunku a kadłubem i znalazła się po lewej stronie kadłuba. Następnie końcówka liny z pierścieniem zaczepowym, od dolnej strony statecznika, zahaczyła o szczelinę między połówkami steru wysokości.

W chwili, gdy lina się naprężyła, ster wysokości został maksymalnie wychylony w dół, a naprężona lina wsunęła się w szczelinę połączenia kadłub-skrzydło i zaklinowała się. Następnie zerwany został bezpiecznik zamontowany na linie holowniczej po stronie samolotu. W trakcie opadania szybowca, po tym jak pilot opuścił kabinę szybowca, lina owinęła się jeszcze wokół kadłuba.

Szarpnięcie ogonem samolotu, w trakcie naprężenia się liny holowniczej i pęknięcia bezpiecznika spowodowało uszkodzone kratownicy, na której zamontowany jest zaczep liny holowniczej.

Przydatne lub skuteczne metody badania

Zastosowano standardowe metody badań.

Zalecenia dotyczące bezpieczeństwa

Na obecnym etapie badania nie sformułowano zaleceń.

Pełny raport wstępny dotyczący wypadku szybowca MDM-1 M FOX w Toruniu dostępny jest tutaj (LINK)