Czy Prezes ULC może prowadzić procesy certyfikacji systemów zarządzania bezpieczeństwem na polskich lotniskach?

W Dzienniku Ustaw z 20 października 2014 r, (poz. 1420) ukazał się tekst rozporządzenia ministra infrastruktury i rozwoju (MIiR) z dnia 11 września 2014 r. w sprawie warunków eksploatacji lotnisk, w którym (w § 3) został przywołany podręcznik zarządzania bezpieczeństwem (Doc 9859) wydany przez Organizację Międzynarodowego Lotnictwa Cywilnego (ICAO), jako dokument zawierający „wymagania” dla systemów bezpieczeństwa, jakie mają być stosowane na lotniskach.

W przypisie dolnym do tego paragrafu wskazano, że dokumentem obowiązującym jest podręcznik Doc 9859 opublikowany w Dzienniku Urzędowym Prezesa Urzędu Lotnictwa nr 15, poz. 94 z 22 września 2011 r. (wytyczne nr 10).

W tym kontekście należy zauważyć, co następuje:

1. „Wymagania”, jak to jest sformułowane w tym rozporządzeniu, Organizacja Międzynarodowego Lotnictwa Cywilnego (ICAO) publikuje w Załącznikach do Konwencji chicagowskiej, a wynika to bezpośrednio z art. 37 do tej Konwencji i tam są one nazywane „międzynarodowymi normami oraz zaleconymi metodami i zasadami postępowania” (Standards and Recommended Practices – SARPs). Podręczniki ICAO są w tym systemie (chicagowskim) tylko materiałami doradczymi, a nie „wymaganiami”, dlatego też nie mogą zastąpić norm międzynarodowych (SARPs ICAO), ani też występować samodzielnie lub samoistnie, a tylko, jako uzupełnienie tych SARPs.

Podręcznik ICAO Doc 9859 (wydanie II z 2009 r.), na który powołuje się ww. rozporządzenie MIiR, został, co prawda, opublikowany w języku polskim w Dz. Urz. ULC nr 15, poz. 94 z 2011 r., jednak to wydanie podręcznika (II) zostało w roku 2013 wycofane przez ICAO i zastąpione całkowicie nowym wydaniem (III), które do tej pory nie zostało opublikowane w języku polskim w Dz. Urz. Prezesa ULC.

Wskazanie w rozporządzeniu MIiR (w 2014 r.), jako źródła prawa dokumentu ICAO Doc 9859 (II) wycofanego z użycia w 2013 r. i brak publikacji nowego wydania (III) w j. polskim stanowi istotną wadę prawną.

2. Międzynarodowe normy oraz zalecane metody i zasady postępowania (SARPs ICAO) dotyczące zarządzania bezpieczeństwem w lotnictwie cywilnym (wymagania), w tym także bezpieczeństwem na lotniskach, podane są w Załączniku 19 do Konwencji chicagowskiej pt. „Zarządzanie bezpieczeństwem” (wyd. pierwsze). Tekst tego Załącznika został opublikowany w Dz. Urz. Prezesa ULC z 16 kwietnia 2014 r. poz. 28, Obwieszczenie Prezesa ULC nr 5.

Jednakże, art. 3 ust. 2 ustawy Prawo lotnicze (Dz. U. z 2013 r., poz. 1393) wymaga, aby Załączniki do Konwencji były wdrażane do polskiego systemu prawnego w drodze oświadczenia rządowego ws. mocy obowiązującej (Dz. U. z 2003 r. nr 146, poz. 1413) i po bezzwłocznym ogłoszeniu ich tekstów w Dzienniku Urzędowym Prezesa ULC.

Do dnia dzisiejszego (od lutego 2013 r.) nie dokonano nowelizacji oświadczenia rządowego, które wdrażałoby Załącznik 19 do polskiego systemu prawnego, więc publikacja jego treści w Dz. Ur. ULC jest prawnie bezskuteczna.

Przedstawiając powyższe braki źródeł prawa, a jednocześnie mając na uwadze, że Prezes Urzędu właśnie rozpoczyna cykl audytów certyfikacyjnych na polskich lotniskach w celu potwierdzenia, że spełniają one wymagania przepisów rozporządzenia Komisji (UE) nr 139/2014 ustanawiające wymagania oraz procedury administracyjne dotyczące lotnisk, ośmielam się zadać ministrowi właściwemu ds. transportu tylko jedno proste pytanie:

Czy Prezes ULC może prowadzić procesy certyfikacji systemów zarządzania bezpieczeństwem na polskich lotniskach z wykorzystaniem rozporządzenia MIiR, w którym przywołany jest wycofany z użycia podręcznik ICAO Doc 9858 (wyd. II z 2009 r.) ?

Z poważaniem
Waldemar Królikowski
Polski Klub Lotniczy