PAŻP: z myślą o ochronie środowiska naturalnego

Polska Agencja Żeglugi Powietrznej od lat angażuje się w różnorodne rozwiązania z myślą o ochronie środowiska naturalnego. 5 czerwca i przypadający tego dnia Światowy Dzień Ochrony Środowiska Naturalnego był okazją, by podsumować dotychczasowe efekty starań PAŻP oraz zaprezentować aktualne działania, które Agencja podejmuje w tym zakresie m.in. przy projektowaniu swojego nowego Kampusu.

Od lat PAŻP dba o to, aby zachowując najwyższy poziom bezpieczeństwa lotów zmniejszać również ich negatywne oddziaływanie na środowisko naturalne. Podejmuje starania umożliwiające m.in. ograniczanie zużycia paliwa przez statki powietrzne i zmniejszanie emisji dwutlenku węgla. Działania te realizuje zgodnie z ogłoszonymi przez EASA i EUROCONTROL pięcioma filarami dla Zielonego Jednolitego Europejskiego Nieba. Filary te określają sposoby, w jaki służby kontroli ruchu lotniczego mogą przyczynić się do osiągnięcia wyznaczonych unijnemu transportowi celów środowiskowych i radykalnego ograniczenia jego emisji gazów cieplarnianych do 2050 roku.

Jednym ze szczególnie korzystnych dla naszego środowiska rozwiązań jest wprowadzenie w Polsce koncepcji Free Route Airspace (FRA), znanej jako POLFRA. Daje ona przewoźnikom możliwość planowania przelotu przez polską przestrzeń powietrzną najkrótszymi trasami z pominięciem sieci dróg lotniczych. Dzięki temu trasy stają się krótsze, przeloty szybsze. W 2020 roku dzięki POLFRA udało się nad Polską skrócić trasy samolotów o łącznie 2 696 310 mil morskich, czyli aż 5 milionów kilometrów. Oznaczało to skrócenie czasu ich lotu o łącznie 6 391 godzin, czyli o prawie 9 miesięcy – nieprzerwanego lotu. Umożliwiło to oszczędność zużycia paliwa o 10,1 tys. tony, a tym samym zmniejszenie emisji CO2 o prawie 31 tys. ton.

Warto pamiętać, że tak znaczące oszczędności osiągnięte zostały w roku dotkniętym pandemią i dramatycznym spadkiem liczby lotów. Dla porównania w 2019 roku oszczędności z POLFRA to skrócenie tras samolotów o łącznie 6 608 451 mil morskich czyli 12,2 mln kilometrów, a czasu ich lotu o 15 664 godzin czyli prawie 22 miesiące. Przyniosło to zmniejszenie zużycia paliwa o 24 tys. ton i zmniejszenie emisji CO2 o 75,5 tys. ton.

Innym wprowadzonym przez PAŻP rozwiązaniem jest tzw. „zielone podejście”, czyli technika CDA – Continuous Descent Approach. Ta wdrażana już od 2009 roku technika polega na umożliwieniu zbliżającym się do lotnisk docelowych samolotom wykonania płynnego, nieprzerwanego zniżania, najlepiej od razu z wysokość przelotowej. W miarę możliwości kontrolerzy zezwalają pilotom samemu wybrać również optymalne tempo zniżania z minimalnym wykorzystaniem ciągu silników. Dzięki temu możliwa jest znacząca redukcja emisji zanieczyszczeń oraz hałasu lotniczego. Szacuje się, że zastosowanie CDA zmniejsza zużycie paliwa o nawet 46kg na lot, a głośność lotu podczas zniżania jest mniejsza o 1-5 dB – zależnie od przypadku i rodzaju samolotu. Agencja przyczyniła się do wzrostu stosowania techniki CDA, która na największych polskich lotniskach dotyczy już co drugiego przylotu. Rekordzistą pod tym względem jest port lotniczy w Gdańsku, gdzie CDA w 2020 roku zastosowano przy aż 58 proc. przylotów. Z kolei w samej Warszawie, gdzie CDA dotyczyło 51 proc. przylotów, wynikające z tego oszczędności to 929 ton paliwa i prawie 3 tys. ton emisji CO2. Warto zaznaczyć, że Agencja jest pod względem stosowania techniki CDA jednym z liderów w Europie. Dla porównania w 2020 roku na lotnisku Arlanda w Sztokholmie wskaźnik CDA wynosił 43 proc., w Barcelonie 39 proc., w Amsterdamie 30 proc., na Londyn-Heathrow 19 proc., w Brukseli 18 proc., a na lotnisku Charles de Gaulle w Paryżu zaledwie 4 proc.

Proaktywne postawy PAŻP przyczyniły się do wprowadzania proekologicznych technologii również na lotniskach. Jedną z takich technologii jest system A-CDM (Airport Collaborative Decision Making) wdrożony operacyjnie na Lotnisku Chopina w Warszawie. System ten pomaga kontrolerom efektywniej zarządzać ruchem statków powietrznych na płycie lotniska i dzięki temu m.in. lepiej wyznaczać optymalny moment uruchomienia przez nie silników. Dzięki A-CDM czas pracy silników lotniczych na ziemi został skrócony, co przekłada się na zmniejszenie zużycia paliwa, emisji zanieczyszczeń oraz ograniczenie poziomu hałasu.

Troskę o środowisko naturalne Agencja przejawia także poprzez wprowadzanie nowych technologii oraz modernizację infrastruktury. Szczególne znaczenie do rozwiązań proekologicznych przykłada obecnie przy projektowaniu swojego nowego Kampusu w podwarszawskich Regułach.

Głównym źródłem zasilania w ciepło nowego Kampusu będą pompy ciepła wykorzystujące odwierty gruntowe o długości do 150 m. Ponadto będzie on wyposażony w powietrzne pompy ciepła, kolektory słoneczne o łącznej mocy 2 MW oraz odzyski ciepła z pomieszczeń serwerowni i maszynowni chłodu. Łączny udział odnawialnych źródeł energii w rocznym zapotrzebowaniu na użytkową energię elektryczną nowego Kampusu wyniesie aż 38 proc. Dzięki temu możliwa będzie całkowita rezygnacja z kotłowni olejowej, która jest źródłem ciepła dla obecnego Kampusu. Oznacza to likwidację źródła zanieczyszczeń, które rocznie emituje do powietrza m.in. 520 tys. kg CO2, 573 kg tlenków siarki, 501 kg tlenków azotu, 215 kg tlenku węgla i 14,3 kg pyłu całkowitego. Nowy Kampus będzie także posiadał własne zbiorniki retencyjne do gromadzenia wody opadowej, którą po oczyszczeniu będzie można wykorzystywać na miejscu m.in. przy pielęgnacji zieleni.

Polska Agencja Żeglugi Powietrznej osiąga oszczędności środowiskowe także w niebezpośrednio lotniczej aktywności. Zużycie paliwa w samochodach Agencji zmniejszone zostało z 172 tys. litrów w 2019 roku do 134 tys. litrów w 2020 roku. PAŻP dba również o szkolenia środowiskowe wszystkich pracowników oraz o prawidłową segregację odpadów. W ten sposób udało się wysegregować już 22,6 tony papieru, 1,7 tony plastiku oraz 1,1 tony szkła z odpadów komunalnych. Znaczenie mają również pozornie niewielkie zmiany, jak wymiana świetlówek na światła LED. Dzięki takim modernizacjom wykonanym tylko w 2019 roku zużycie energii przez Polską Agencję Żeglugi Powietrznej spadło o 6 720 kWh.