Pamiątki po ppor. pil. Stanisławie Calińskim w Muzeum Lotnictwa Polskiego

Dzięki życzliwości Jacka Calińskiego i Jego Rodziny Muzeum Lotnictwa Polskiego w Krakowie otrzymało możliwość zaprezentowania w ramach wystawy stałej „Skrzydła i Ludzie XX wieku” pamiątek związanych z podpor. Stanisławem Calińskim (1922-1944), pilotem 315 Dywizjonu Myśliwskiego „Dęblińskiego” Polskich Sił Powietrznych w Wielkiej Brytanii.

Artefakty zostały złożone w formie depozytu, z prawem do wykonania kopii cyfrowych. Przekazane pamiątki dokumentują przede wszystkim wojenne losy Stanisława Calińskiego, są to liczne dokumenty, fotografie, notatki oraz przedmioty.

Są wśród nich bardzo cenne, zwyczajowo prezentowane na pierwszym miejscu artefakty jak odznaka i legitymacja 315 Dywizjonu Myśliwskiego, odznaka pilota wz. 1919 wykonana w londyńskim zakładzie „J.R. Gaunt & Sons”, legitymacje Krzyża Walecznych oraz No 16  (Polish) Service Flying Training School.

Krakowskie Muzeum chce jednak zwrócić równie dużą uwagę na artefakty mniej cenne wg notowań aukcyjnych, ale niezwykle wartościowe personalnie – niosące w sobie duży ładunek emocjonalny lub ukazujące życie codzienne polskich pilotów w Wielkiej Brytanii. Spośród tego typu pamiątek bezsprzecznie przedstawić należy kartkę pocztową z ostatnią wiadomością Stanisława Calińskiego do domu rodzinnego: „Pozdrowienia z wywczasów nad morzem Czarnym. Zasyła Staszek C. Balcic, 27-XI-1939 r.” wysłaną w czasie ewakuacji żołnierzy polskich z Rumunii do Francji.

Wyjątkową ciekawostką jest również wykonana w Anglii wierna kopia niemieckiego wydawnictwa „Przewodnik Językowy. Deutsch für Polen. Podręczna książeczka do użytku Polaków”. Takie egzemplarze stanowiły wyposażenie polskich lotników uczestniczących w lotach bojowych, stanowiąc ich zabezpieczenie na wypadek lądowania za linią wroga. Wyposażeni w przewodniki mieli udawać polskich robotników przymusowych.

Bardzo ciekawe są także osobiste notatniki Stanisława Calińskiego, w których opisywał m.in. sposoby spędzania czasu wolnego polskich lotników jak gra w karty czy tańce oraz adresy i personalia poznanych osób (w szczególności kobiet). W jednym z nich zachowała się nawet trzymana na szczęście czterolistna koniczyna. Wśród pamiątek znajdują się także materiały związane z Margaret Scott, bliską przyjaciółką czy nawet narzeczoną Stanisława. Te osobiste relacje obrazują więcej niż suchy opis wypełnionych misji, ukazują prowadzone w Anglii życie, plany, perspektywy na przyszłość, próby budowania małej stabilizacji w obliczu strasznej wojny, zakończone tragiczną śmiercią pilota w 1944 r. Stanisław Caliński miał wówczas zaledwie 22 lata.