Lotniska regionalne wnioskują o dopuszczenie do grona beneficjentów w perspektywie finansowej 2021-2027

Związek Regionalnych Portów Lotniczych zwrócił się do Komisji Polityki Spójności Terytorialnej i Budżetu Unii Europejskiej z wnioskiem o dopuszczenie polskich lotnisk regionalnych do grona beneficjentów w perspektywie finansowej 2021-2027.

W przesłanym dokumencie ZRPL podkreślił, że z powodu pandemii koronawirusa lotniska regionalne znalazły się w bardzo trudnej sytuacji. Przywołane zostały m.in. szacunki Międzynarodowej Rady Portów Lotniczych (ACI), z których wynika, że europejskie lotniska w minionym roku straciły 30 miliardów euro w porównaniu z 2019 rokiem, to jest około 60% ich rocznych przychodów. ZRPL zaznaczył, że w ubiegłym roku polskie lotniska regionalne odnotowały bardzo duży spadek ruchu pasażerskiego, zmniejszył się on aż o 70% w porównaniu z 2019 rokiem. Jednocześnie ZRPL przywołał prognozy Eurocontrol ze stycznia 2021 roku, dotyczące odbudowy ruchu. Europejska Organizacja ds. Bezpieczeństwa Żeglugi Powietrznej szacuje, że ruch lotniczy powróci do poziomu z 2019, w najbardziej optymistycznym scenariuszu dopiero w 2024 roku, a w najbardziej pesymistycznym w 2029 roku.

ZRPL podkreślił rolę jaką pełnią lotniska w regionach w zrównoważonym rozwoju państw Unii Europejskiej. W 2019 roku trzynaście polskich lotnisk regionalnych obsłużyło 30,2 mln pasażerów, co stanowiło 61% z całości liczby podróżnych obsłużonych w tym czasie w Polsce. Według szacunków ATAG (Air Transport Action Group), liczba pasażerów obsłużonych przez porty w regionach, tylko w 2019 roku przełożyła się na wkład w PKB Polski na poziomie około 16 miliardów złotych i utrzymanie około 100 tysięcy miejsc pracy bezpośrednio na lotniskach oraz w branżach powiązanych z transportem lotniczym, takich jak np. turystyka. Ponadto ZRPL przypomina, że funkcjonowanie lotnisk w regionach ma zasadnicze znaczenie dla zrównoważonego rozwoju Polski. Porty regionalne są niezbędne i istotne dla zapewnienia dostępności komunikacyjnej, przez co w znaczący sposób przyczyniają się do lokalnego rozwoju gospodarczego, wyrównywania szans i tworzenia miejsc pracy. W ten sposób warunkują wzmacnianie impulsów rozwojowych, które wpisują się w mechanizmy polityki spójności w wymiarach przestrzennym, gospodarczym i społecznym.

W stanowisku skierowanym do Komisji Polityki Spójności Terytorialnej i Budżetu UE organizacja reprezentująca interesy krajowych lotnisk regionalnych podkreśliła, że po wejściu Polski do Unii Europejskiej w 2004 roku, jedynie w perspektywie finansowej 2007-2013 polskie porty lotnicze znalazły się w gronie beneficjentów. W tym czasie spółki zarządzające lotniskami skutecznie skorzystały ze wsparcia finansowego UE, głównie w ramach Programu Operacyjnego Infrastruktura i Środowisko. Rzetelne przygotowanie realizacji oraz rozliczenie projektów objętych dofinansowaniem, zaowocowało wtedy znaczną rozbudową infrastruktury polskich lotnisk.

W swoim stanowisku ZRPL sugeruje, że celowym byłoby podjęcie na szczeblu instytucji Unii Europejskiej działań, które miałyby zachęcić państwa członkowskie do przedstawienia krótko i długoterminowych planów strategicznych dla regionalnych portów lotniczych, co docelowo, w obliczu stojących wyzwań, umożliwiłoby wypracowanie kierunkowych instrumentów wsparcia dla branży lotniczej zależnych od warunków środowiskowych. Ponadto ZRPL uważa, że Komisja Europejska powinna wprowadzić jeszcze bardziej elastyczne, a tym samym skuteczniejsze zasady pomocy publicznej. Dla przykładu lotniska jako podmioty użytku publicznego, powinny mieć możliwość uzyskania automatycznych rekompensat z tytułu ponoszonych kosztów stałych i utrzymywania w gotowości operacyjnej infrastruktury w okresie obowiązywania  ograniczeń w podróżowaniu.

„Pandemia koronawirusa zatrzymała rozwój polskich lotnisk regionalnych, które w ostatnich latach skutecznie zmniejszały dystans dzielący je od zachodnioeuropejskich odpowiedników i to zarówno w obszarze infrastruktury, jak i liczby obsługiwanych podróżnych. Po zakończeniu kryzysu porty w regionach wrócą na ścieżkę wzrostu. Jednak, żeby utrzymać konkurencyjność infrastruktury i odpowiedni poziom bezpieczeństwa, będą musiały inwestować. Z identyfikacji potrzeb inwestycyjnych polskich lotnisk regionalnych, które przeprowadził ZRPL wynika, że łączna wartość niezbędnych projektów z zakresu bezpieczeństwa, ochrony, poprawy przepustowości, rozwoju ruchu towarowego oraz ochrony środowiska i zrównoważonego rozwoju, opiewa na kwotę około 3 miliardów złotych. Sytuacja finansowa lotnisk w regionach po zakończeniu kryzysu będzie trudna, a potrzeby inwestycyjne ciągle duże. Dlatego tak ważne jest, żeby spółki zarządzające lotniskami mogły skorzystać z środków unijnych w perspektywie finansowej 2021-2027. Z prośbą o wsparcie w tym zakresie zwróciliśmy się do Rządu RP, jednocześnie zdecydowaliśmy się zaprezentować stanowisko ZRPL także Komisji Polityki Spójności Terytorialnej i Budżetu Unii Europejskiej” – mówi Artur Tomasik, prezes Zarządu Związku Regionalnych Portów Lotniczych.

Tomasik dodaje, że: „Umożliwienie lotniskom regionalnym korzystania ze wsparcia w ramach Polityki Spójności UE na lata 2021-27 jest także istotne w kontekście procesów dekarbonizacyjnych. Ogłoszony w maju 2020 r. Europejski Plan Odbudowy stanowi wyjątkową okazję do wsparcia regionalnych portów lotniczych, przy jednoczesnym przyjęciu ambitnych środków na rzecz ekologicznego lotnictwa i ekologicznych portów lotniczych. Dlatego uważamy, że warto dokładnie określić zakres możliwego wsparcia dla regionalnych portów lotniczych w ramach krajowych planów odbudowy”.

Związek Regionalnych Portów Lotniczych został powołany w celu zorganizowania i usystematyzowania współpracy pomiędzy regionalnymi portami lotniczymi w Polsce. Głównym celem organizacji jest ochrona praw i reprezentowanie interesów zrzeszonych członków Związku wobec związków zawodowych pracowników, organów władzy i administracji państwowej oraz organów samorządu terytorialnego. Ważnymi obszarami działalności Związku są także: wspieranie procesów inwestycyjnych w lotniczych portach regionalnych, wspieranie ich modernizacji i restrukturyzacji, poszukiwanie zasilania kapitałowego i finansowego, opracowywanie wspólnych standardów jakości funkcjonowania dla lotnisk regionalnych i poszukiwanie możliwości poprawy ich działania.