Odliczenie podatku VAT do zakupu i leasingu samolotu oraz śmigłowca

Podatek VAT obecnie wynosi 23% (i niższy pewnie nie będzie) co w zestawieniu z ceną nowego statku powietrznego może dać oszczędność rzędu nawet kilkuset tysięcy złotych. Tylko czy zawsze VAT można odliczyć? Co z leasingiem? Na te pytania odpowiedź powinien znać każdy, kto zamierza kupić sobie samolot albo śmigłowiec. Artykuł dotyczy nie tylko przedsiębiorców lotniczych ale też wszystkich innych, którzy w ramach swojej działalności wykorzystują statki powietrzne do przemieszczania się.

Ogólne zasady odliczania VAT

Zgodnie z art. 86 ust. 1 ustawy o VAT[1] odliczenie (obniżenie) podatku VAT przysługuje od towarów wykorzystywanych do czynności opodatkowanych. Czynności opodatkowane zostały wymienione w art. 5 ust. 1 ustawy o VAT i w odniesieniu do wykorzystywania statków powietrznych taką czynnością będzie najczęściej odpłatna dostawa towarów lub odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju – chodzi oczywiście o działanie podmiotu, który nabył statek powietrzny.

Związek z czynnościami opodatkowanymi może być bezpośredni albo pośredni. Związek bezpośredni zachodzi, kiedy nabyty samolot służy do dalszej sprzedaży albo przedsiębiorca prowadzi działalność lotniczą, np. przewóz, usługi, szkolenie. Natomiast pośredni związek występuje, kiedy poniesiony wydatek wiąże się z całokształtem działalności podatnika, np. podróże służbowe, akcje marketingowe itp. W takim modelu czynnością opodatkowaną będzie np. wykonanie usługi, a samolot jako środek transportu będzie służył pośrednio do prowadzenia działalności gospodarczej. Żeby można było mówić o pośrednim związku z czynnością opodatkowaną, zakup samolotu musi mieć logiczny związek z generowaniem przez podatnika obrotem – czyli bez statku powietrznego przychód byłby mniejszy albo nie byłoby go w ogóle. Logicznym jest na przykład związek z obecnością na targach branżowych, gdzie firma buduje swoją markę a w konsekwencji sprzedaje towary albo usługi (to są właśnie czynności opodatkowane), ponieważ bez obecności przedsiębiorca nie zdobyłby tylu kontaktów (a nie mógł pozwolić sobie na poświęcenie kilkunastu godzin w samochodzie na podróż).

Oczywiście nie każda osoba może odliczyć VAT. Podatnikiem uprawnionym do odliczenia VAT może być tylko podmiot, który wykonuje działalność gospodarczą rozumianą jako „wszelką działalność producentów, handlowców lub usługodawców, w tym podmiotów pozyskujących zasoby naturalne oraz rolników, a także działalność osób wykonujących wolne zawody. Działalność gospodarcza obejmuje w szczególności czynności polegające na wykorzystywaniu towarów lub wartości niematerialnych i prawnych w sposób ciągły dla celów zarobkowych”[2]. Podatnikiem w tym rozumieniu mogą być osoby prawne (spółki kapitałowe, stowarzyszenia) osoby fizyczne i jednostki niemające osobowości prawnej. Wobec tego VAT może odliczyć zarówno spółka akcyjna jak i Jan Kowalski prowadzący działalność gospodarczą. Oczywiście podatnik musi być zarejestrowany jako vatowiec.

Kupno i leasing statku powietrznego

Przy kupnie statku powietrznego podatnik będzie miał prawo do odliczenia VAT w 100%. Przepisy nie przewidują ograniczeń w wysokości możliwego odliczenia, jak ma to miejsce w przypadku samochodów osobowych (50%). Nabycie statku powietrznego nie jest też ujęte w art. 88 ustawy o VAT, który zawiera wyłączenia od odliczania podatku. Ta sama zasada dotyczy leasingu – odliczeniu podlegać będzie zarówno VAT od opłaty wstępnej, rat leasingowych jak i ostatecznego wykupu.

Sposoby wykorzystywania a prawo do odliczenia VAT

Kluczowe dla zastosowania odliczenia VAT będzie miał sposób wykorzystywania statku powietrznego – jak pisałem na początku, musi to mieć związek z prowadzoną działalnością gospodarczą. Czyli na pewno podróże do klientów, na targi, spotkania itp. będą mieściły się w takiej działalności. Tutaj powstaje pierwsze ograniczenie – VAT można odliczyć od samolotu i śmigłowca. Od zakupu szybowca czy balonu już nie bardzo, ponieważ te służą do sportu a nie do przemieszczania się. Chyba że będziecie w stanie przekonać skarbówkę, że latacie Bocianem na spotkanie biznesowe.

Nie ma też przeszkody w odliczeniu 100% VAT jeżeli samolot albo śmigłowiec jest używany przy okazji do celów prywatnych. Zgodnie z art. 86 ust. 2a ustawy o VAT takie odliczenie jest możliwe, przy czym każde użycie powinno być opodatkowane od nieodpłatnego przekazania. Taki jest przepis, a wiadomo, że praktyka swoje.

Pamiętajcie tylko, że każdy wydatek musi być racjonalny. Jest to jedna z bardziej płynnych i problematycznych kwestii w prawie podatkowym, ponieważ co innego będzie racjonalne dla przedsiębiorcy a co innego dla urzędnika, który nigdy nie myślał o prowadzeniu biznesu. Jednak nie warto przeginać – np. ciężko byłoby uzasadnić odliczenie VAT od zakupu samolotu przedsiębiorcy, którego rynek działalności ogranicza się do jednego miasta – niby gdzie miałby on nim latać w związku z działalnością? Oczywiście problem powstanie dopiero w momencie kontroli, jednak warto wcześniej o tym pomyśleć.

Wnioski

Podsumowując, można odliczyć VAT od zakupu statku powietrznego, ale pod warunkami:
• Statek powietrzny służy do prowadzenia działalności gospodarczej,
• Rodzaj i sposób prowadzonej działalności uzasadnia konieczność wykorzystania statku powietrznego,
• Możliwe i racjonalne jest latanie danym statkiem powietrznym w sposób usprawniający komunikację (np. samolot wyposażony do lotów IMC).
_____________________________________________
[1] Ustawa z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (t. jedn. Dz. U. z 2017 r., poz. 1221)

[2] Art. 15 ust. 2 ustawy o VAT

Mikołaj Doskocz, radca prawny prowadzący Kancelarię Prawa Lotniczego – LATAJ LEGALNIE. Specjalizuje się w prawie lotniczym i obsłudze przedsiębiorców lotniczych. Prowadzi blog o prawie lotniczym www.latajlegalnie.com