Formacja 1000 wystartowała

W dniu 22 lipca 1966 roku 43 pilotów utworzyło ze swoich samolotów odrzutowych Lim-2 na warszawskim (oraz dęblińskim) niebie liczbę „1000”. Była ona częścią największej w historii naszego kraju Defilady Tysiąclecia Państwa Polskiego! Historię wyczynu pilotów i innych wojskowych 58 Lotniczego Pułku Szkolno-Bojowego, opowiada film „Formacja 1000. Lotnicza defilada we wspomnieniach pilotów”. Jego premiera odbyła się w sobotę 18 stycznia w Muzeum Sił Powietrznych w Dęblinie, które jest również jego producentem.

Aula im. płk. pil. Jerzego Bajana była tego dnia przepełniona nie tylko oficjalnymi gośćmi, rodzinami lotników oraz miłośnikami lotnictwa. Chyba wszystkim towarzyszyły uczucia ekscytacji, wzruszenia i dumy z bycia, przynajmniej symbolicznie, częścią tej wspaniałej historii, której początkiem była wspomniana defilada. Wzięło w niej udział między innymi ok. 8 tys. żołnierzy, 275 samolotów, 235 pojazdów pancernych, 150 samochodów, 80 dział i 75 wyrzutni rakietowych. Wśród nich było: 35 samolotów bombowych Ił-28 tworzących piastowskiego orła, „szachownica” złożona z 16 samolotów TS-11 Iskra, „jodełka” uformowana z samolotów Lm-5, olbrzymi „grot grotów”, czyli  48 samolotów  MiG-21PF/PFM i 16 samolotów MiG-19P/PM oraz, oczywiście „nasz filmowy Bohater” – składająca się z 43 samolotów Lim-2 „FORMACJA 1000”.

Obraz, którego głównym, filmowym autorem jest studio Warsztat Filmów Piotr Buczak, został wyprodukowany przez Muzeum Sił Powietrznych w Dęblinie. Z jego ramienia koordynatorem projektu był Jakub Mitek, zastępca dyrektora MSP, który podczas premiery podkreślał swoją fascynację tą historią, mówił też o pięknej poetyce lotu samolotów Lim-2, których w takiej liczbie już nie możemy obserwować w locie. Dokumentalny obraz spotkał się z bardzo ciepłym lub wręcz entuzjastycznym przyjęciem widzów premierowego pokazu. Jednak prawdziwymi gwiazdami wieczoru byli ONI – piloci, których opowieści przed kamerą są osią narracyjną filmu. Zarówno na ekranie, jak też w podczas premierowego wieczoru zachowywali się skromnie, podkreślając, że byli i wciąż są dumni z faktu wyznaczenia ich do tego szczególnego zadania podczas defilady. W produkcji możemy usłyszeć wspomnienia: płk. dypl. pil. Zdzisława Mularskiego, płk. pil. dr Kazimierza Wolaka, płk. pil. Stanisława Krowickiego, płk. pil. Bronisława Jani oraz płk. dypl. pil. Jana Hałasa. Podczas premiery wszyscy wymienieni oraz obecny również technik obsługi naziemnej „Formacji 1000” – st. sierż. szt. Aleksander Daniluk, zostali uhonorowani wręczonymi po raz pierwszy medalami Muzeum Sił Powietrznych w Dęblinie. Wręczyła je Monika Żmuda, Dyrektor MSP, która podkreśliła niezwykle ważną rolę seniorów lotnictwa wojskowego w działalności instytucji oraz symbolicznego znaczenia rozwoju polskich sił powietrznych, jakim była wielka defilada.

Płk dypl. pil. Zdzisław Mularski we wstępie do pokazu przedstawił rys historyczny defilady w kontekście obchodów Tysiąclecia Państwa oraz wyraził w imieniu obecnych i nieobecnych Kolegów z Formacji wdzięczność wobec Muzeum za opowiedzenie ich historii w interesującej formie. Płk pil. dr Kazimierz Wolak wystąpił z emocjonującym przemówieniem po pokazie. Powiedział m.in. „Ja w swoim życiu miałem dwie Miłości. Jedna – moja Żona; druga to lotnictwo. Żona była mi wierna i robiła wszystko, żebym ja mógł realizować też swoją drugą Miłość – Miłość do lotnictwa. Im obu ja też byłem wierny przez całe życie.” Nadzwyczaj wzruszające słowa, szczególnie biorąc pod uwagę fakt, że Małżonka Pana Pułkownika zmarła kilka dni wcześniej.

Film poruszył także innych, obecnych na premierze. Dowódca 4 Skrzydła Lotnictwa Szkolnego płk pil. dr inż. Waldemar Gołębiowski wspominał swoje szkolenie lotnicze, które w dużej mierze zawdzięcza oficerom 58 Lotniczego Pułku Szkolno-Bojowego. Prorektor ds. kształcenia Lotniczej Akademii Wojskowej, płk dr inż. Andrzej Truskowski podkreślił, że jednostka z której pochodziła „Formacja 1000” podległa była „Szkole Orląt”, natomiast Burmistrz Miasta Dęblin Roman Bytniewski mówił o nierozłączności miasta i lotniczego garnizonu. Na premierze byli także obecni inni, znamienici goście, jak choćby: Bogdan Łukasik – Konsul Honorowy Republiki Czeskiej w Lublinie, Monika Kośmińska – Wicestarosta Powiatu Ryckiego, Kamil Kopeć – Wiceprzewodniczący Rady Miasta Dęblin, ppłk rez. mgr inż. Andrzej Jaworski – Dyrektor Ogólnokształcącego Liceum Lotniczego, komandor rez. dr Waldemar Wójcik – pierwszy dyrektor MSP, Anna Nowak – Prezes Fundacji Srebrne Skrzydła z Piły, czy Inga Piasecka z Fundacji Awiatornia, organizatora Gali Nagrody CUMULUSY.

Wyrazy ogromnej wdzięczności oraz muzealne medale otrzymali także kpt. rez. pil. Witold Sokół i ppłk Wojciech Sidor – dwaj wykładowcy Lotniczej Akademii Wojskowej, którzy występują w filmie jako eksperci. Dokument jest wzbogacony o wspaniałe zdjęcia lotnicze, wykonane z pokładów samolotów Lim, należących do Fundacji Eskadra – ogromne brawa za ich udostępnienie dla kpt. pil. Bartosza Maciejczyka, kpt. pil. Mateusza Stramy oraz całej Fundacji Eskadra.

Na koniec słowa gorącego podziękowania MSP kieruje również do Stowarzyszenia Seniorów Lotnictwa Wojskowego o. Dęblin z ppłk. rez. Mirosławem Michalukiem na czele, którego członkami są piloci – narratorzy filmu „Formacja 1000”. Dęblińscy muzealnicy chylą również czoło przed Anną Sawińską, sekretarzem SSLW RP, która ponad dwa lata temu była jedną z głównych pomysłodawczyń upamiętnienia pilotów FORMACJI.

Wszystkim, którzy w jakikolwiek sposób przyłożyli się do powstania filmu „Formacja 1000. Lotnicza defilada we wspomnieniach pilotów”, a którzy nie zostali wymienieni powyżej, Muzeum Sił Powietrznych w Dęblinie składa serdeczne podziękowania.

Na zakończenie relacji MSP pragnie podzielić się fragmentem wiersza o „Formacji 1000”, którego autorem jest płk pil. dr Kazimierz Wolak:

A dlaczego tak się stało?
W testamencie księcia Mieszka tako było napisane:
Kiedy miną lata, wieki i jak minie tysiąclecie
Defiladę zrobić macie!
Oprócz zbrojnych mych rycerzy, co na koniach jechać będą
Białe Orły w szyku TYSIĄC!
Ten szyk strojny niech ułożą
z dęblińskiego gniazda orląt chłopcy, co latanie ćwiczą.
Niech przelecą nad stolicą!
Sprawa głośna ma być tak, żeby o niej mówił Świat.
Tak więc było, jak Mieszkowi się marzyło.
To my właśnie tam byliśmy, nad Warszawą lecieliśmy.
Ten dzień wspominamy mile, bo to były piękne chwile.
Myśmy wtedy młodzi byli.
Dziś, po latach włos się bieli i wypada,
No i z szyku ktoś odpada i Mieszkowi raport składa,
Że testament wypełniony i Świat został zadziwiony!

Film „Formacja 1000” zostanie w najbliższych dniach udostępniony na platformach internetowych Muzeum Sił Powietrznych w Dęblinie.

Więcej zdjęć z premiery filmu "Formacja 1000. Lotnicza defilada we wspomnieniach pilotów" na stronie https://muzeumsp.pl

Tekst: J.M. (MSP)
Zdjęcia: J. Zagożdżon (MSP), K. Kasprzak (MSP)